De meeste landen boeken vooruitgang bij het uitbannen van clustermunitie. Er is echter meer druk nodig op landen die het internationale verdrag tegen deze wapens niet ondertekend hebben, zegt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW).
Clustermunitie wordt afgevuurd via artilleriesystemen op de grond of afgeworpen vanuit vliegtuigen. De bommen exploderen in de lucht, waardoor ze verschillende explosieven en submunitie verspreiden over een groot gebied. Niet al die explosieven gaan direct af.
In een vandaag verschenen rapport Cluster Munition Monitor 2017 wijst mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) erop dat de Syrische overheidstroepen clustermunitie gebruikten bij aanvallen op oppositietroepen. Lokale activisten, journalisten en anderen meldden minstens 328 aanvallen met clustermunitie in Syrië tussen augustus 2016 en juli 2017.
Mary Wareham van HRW noemt het gebruik van clustermunitie in Syrië ‘schokkend’, en stelt dat het gebruik ervan bovendien het landschap steeds meer vervuilt met explosieven. ‘Mensen ter plaatse doen heldhaftig werk door deze wapens op te ruimen en te vernietigen. Ze vormen een fundamenteel obstakel voor de hulpverlening in het land.’
Toch boekt de strijd tegen clustermunitie vooruitgang, zegt de organisatie. Inmiddels zijn 102 landen vertegenwoordigd in de Conventie tegen Clustermunitie. Zeventien landen hebben het verdrag ondertekend, maar nog niet geratificeerd.
De Cluster Munition Coalition (CMC), die het rapport opstelde, documenteerde vorig jaar 971 nieuwe slachtoffers van clustermunitie. In 860 gevallen ging het om slachtoffers in Syrië, in 38 gevallen om slachtoffers in Jemen. In het afgelopen jaar werden minder aanvallen met clustermunitie gerapporteerd in Jemen, waar de door Saoedi-Arabië geleide troepen deze wapens nochtans gebruikten sinds maart 2015. De publieke verontwaardiging en media-aandacht hebben volgens HRW geleid tot de afname.
HRW maakt ook melding van berichten over het gebruik van clustermunitie door de Islamitische Staat (IS) in Irak en Libië, maar heeft die beschuldigingen niet kunnen verifiëren.
Vernietiging van wapens
Volgens het rapport hadden 28 landen eind vorig jaar in totaal 1,4 miljoen opgeslagen clusterwapens vernietigd. Dat is 97 procent van alle clustermunitie die volgens rapportages van de partijen in het verdrag ligt opgeslagen.
Een van de landen die het verdrag niet ondertekend heeft, is de VS. In augustus 2016 kondigde het Amerikaanse bedrijf Textron Systes wel aan te stoppen met de productie van clustermunitie, waarmee effectief een einde is gekomen aan de Amerikaanse fabricage van deze wapens. Zestien andere landen, allemaal landen die het verdrag ook niet ondertekend hebben, produceren nog steeds clustermunitie.
‘Beweringen van landen zoals Saoedi-Arabië, Syrië en Rusland, dat clustermunitie in oorlogssituaties in bepaalde gevallen is toegestaan, kloppen eenvoudigweg niet’, zegt Wareham. ‘We kunnen aantonen dat het verdrag tegen clustermunitie positieve impact heeft. Landen die het niet ondertekend hebben, moeten dat zonder vertraging doen en hun ogen niet meer sluiten voor het vreselijke lijden dat deze wapens veroorzaken.’
