Binnen negen maanden trekt Europa naar de stembus. Partijen trachten door strategische allianties hun gewicht in de schaal te vergroten. Ook bij N-VA denken ze over hun Europese toekomst na. Maar een samenwerking met de liberalen zit er op dit moment niet in.
De Europese verkiezingen in mei volgend jaar dreigen een onuitgegeven parlement op te leveren. Door de Brexit verliest de conservatieve fractie ECR de sterkste pijler in haar rangen. Daarnaast houden de twee grootste fracties, christendemocraten (EVP) en sociaaldemocraten (S&D) rekening met stevig verlies. Volgens de meest recente peilingen zullen beiden respectievelijk 28 en 43 zetels verliezen.
Daarnaast blijft de vraag of het Hongaarse Fidesz in de EVP zal blijven. Premier Viktor Orbán wordt duidelijk opgevrijd doorrechtse partijen die Fidesz graag zouden inlijven, vooral omdat die vrijwel zeker opnieuw de 12 zetels zal halen die ze nu in haar bezit heeft. En er zijn nog onopgeloste uitdagingen. Wat zal de Italiaanse Vijfsterrenbeweging doen? Wat met Ciudadanos uit Spanje? Wat gebeurt er met de radicaal-rechtse fracties, nu ook UKIP van Nigel Farage verdwijnt? Voor de Belgische verkiezingen staat vooral de Europese rol van de NVA ter discussie. Sander Loones, Europees parlementslid voor N-VA in de ECR-fractie weegt de mogelijkheden af.
LOONES: Voorspellingen over de uitslag worden met de dag moeilijker en moeilijker. Wij geven onze kiezers de garantie dat we, zoals de voorbije vijf jaar, altijd N-VA zullen stemmen. Daarom zaten we ook echt op onze plaats binnen de ECR. Twee principes die voor ons heilig waren zijn onverkort aangehouden: eurorealisme en subsidiariteit. We hadden een pragmatische samenwerking, maar konden ongemoeid ons eigen kiesgedrag uitstippelen.
Indien Viktor Orban de EVP verlaat, is zijn partij dan welkom bij de ECR?
LOONES: Dat zie ik niet gebeuren. Integendeel, dan ligt het voor de hand dat zij bij de Italiaanse Lega zullen aansluiten, en met hen een eigen verhaal gaan opstarten. Of de Unie nu de procedure tot stemopheffing van Hongarije al dan niet uitvoert, maakt geen verschil.
En daar zie je geen mogelijkheden voor N-VA? Of zoek je andere partners?
LOONES: Het spreekt voor zich dat we liefst met centrumrechtse partijen in zee gaan. Met de huidige liberale ALDE ligt dat momenteel moeilijk, zeker nu Guy Verhofstadt zoete broodjes wil bakken met la République en Marche van de Franse president Emmanuel Macron. Verhofstadt is voor ons een hinderpaal. Eerst trachtte hij te flirten met de Vijfsterrenbeweging, en dat is op een sisser uitgelopen. Nu zijn ze met Nederlandse en Luxemburgse en Belgische liberalen gaan samenzitten met Macron. Ik vraag me wel af hoe echte liberale partijen voor zichzelf een verhaal met Macron kunnen blijven verantwoorden. En waarom ze niet eindelijk een echt liberale fractie oprichten in het Europees parlement, in plaats van de huidige links-liberale ALDE. Het Europese debat zou er in elk geval bij gebaat zijn.
Maar dat brengt wel nieuwe machtsverhoudingen met zich mee.
LOONES: Zeker. Verhofstadt wendt nu voor dat de ALDE Macrons partij gaat opslorpen. Het is natuurlijk omgekeerd. Nederlands premier Mark Rutte heeft allicht andere, hogere ambities, maar spreekt wel in naam van VVD. En het is allesbehalve zeker dat Macron met zoveel parlementsleden zal binnenkomen als aanvankelijk gedacht. Zijn populariteit staat nu al op een lager peil dan op het overeenkomstige tijdstip van Hollandes presidentschap. Nog maar pas zijn alweer twee ministers opgestapt, dat doet hem geen goed.
Hij kan wel van de ALDE opnieuw de derde fractie maken, waar die nu de duimen moest leggen voor ECR.
LOONES: Daar ben ik niet zo zeker van. Ook bij de grote twee is er interne strijd en evolutie. Eén voorbeeld: onlangs was er een dossier over de Europese belastingen. De EVP keek verbaasd op toen de Noord-Europese afgevaardigden met een scherp minderheidsstandpunt kwamen aandraven, en radicaal tegenover het fractiestandpunt stonden.
In eigen land gaat het om een maatschappelijke logica, in Europa geldt in de eerste plaats een economische logica.
Kijk, ik heb onlangs op twitter al gekscherend gereageerd toen men de Belgische federale regering met die van Nederland vergeleek: CD&V was dan CDA, Open VLD de VVD, en wij de Christen Unie. Ik denk dat wij veel dichter aanleunen bij de Nederlandse liberalen en christendemocraten dan Open VLD en CD&V, dat blijkt ook elke dag in het Europees parlement en in de Europese ministerraden. Komt daar de toenemende spanning in Duitsland bij tussen zusterpartijen CDU en CSU. Als Duits minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer enbondskanselier Angela Merkel met elkaar breken, dan zie ik een toenadering tot CSU zeker zitten.
Wat mij wel opviel in het debat met Orbán was dat fractieleider Manfred Weber, toch een CSU-man, een sterk pleidooi hield om tegen Orbán te stemmen over de schorsing van Hongarije in de Europese Raad. Maar Weber heeft misschien andere Europese ambities (grijnst).
Dus een nieuwe centrumrechtse fractie behoort zeker tot de mogelijkheden?
LOONES: Ik zei het al, N-VA wil in een alliantie van centrumrechtse partijen zetelen. Met de nadruk op centrum. Wij zijn geen liberale partij, geen radicaal-rechtse partij. Maar eigenlijk denk ik dat er weinig gaat veranderen, het landschap is stabiel. EVP zal de grootste blijven, S&D moet fors inleveren, Macron kan de ALDE een nieuwe impuls geven, de ECR blijft wat ze is en er is nog ruimte voor radicaal-rechts.
Hoezo, de ECR blijft wat ze is? Zonder de Britse conservatieven krijgt jullie zetelaantal een fikse knauw.
LOONES: Nou ja, als Macron écht bij de ALDE aansluit, dan is het niet zeker of alle rechts-liberale partijen in die fractie wel willen meegaan in het links-liberale en federalistische discours van Macron en Verhofstadt. Met die partijen voelen wij ons sterk verwant. Misschien zit daar dus een mogelijke samenwerking in. Veel zal ook afhangen van welke nieuwe delegaties in het parlement zullen komen. Wie de Italiaanse Vijfsterrenbeweging inlijft, zal zijn fractie met heel wat nieuwe parlementsleden zien aandikken.
Dat is toch een spagaat die de Vijfsterrenbeweging moet maken. De partij deelt de lakens met een radicaal-rechtse partij in de Italiaanse regering. Indien de partij alsnog bij de ALDE zou aansluiten kiest het eerder voor een links-liberale koers.
LOONES: Dat is niet zo onlogisch. In eigen land gaat het om een maatschappelijke logica, in Europa geldt in de eerste plaats een economische logica. Nee, ik ben vooral benieuwd naar nieuwe partijen die op de Europese scène zouden kunnen komen.
Tegelijk stel ik me bijvoorbeeld ernstige vragen bij een partij als de Spaanse Ciudadanos. Als ik zie met welke bedenkelijke mensen die zich omringen, die worden nog heftiger dan de nu al zo autoritaire Partido Popular van voormalig Spaans premier Mariano Rajoy. En die wordt ook geduld in de EVP, net als Forza Italia van voormalig Italiaans premier Silvio Berlusconi. Kieskeurig zijn ze daar blijkbaar niet.
Wij hebben natuurlijk ook de omstreden Poolse PiS regeringspartij in onze rangen. Maar wij hebben wel consequent voor alle maatregelen gestemd die de aantasting van de rechtsstaat in Polen moeten indijken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
