Minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders heeft vrijdag op een bijeenkomst van de Raad van Europa op Cyprus het geweld tegen homoseksuele mannen in Tsjetsjenië aan de kaak gesteld.
“Discriminatie op grond van seksuele oriëntatie komt nog steeds te vaak voor in onze landen, soms zelfs in extreme vorm, zoals de zorgwekkende indicaties van geweld en discriminatie tegen homoseksuelen in Tsjetsjenië ons in herinnering brachten”, verklaarde Reynders, die als eerste spreker aan bod kwam.
Reynders verzocht de Raad van Europa “al zijn instrumenten aan te wenden om te verzekeren dat er een onderzoek komt naar de aantijgingen”. Zo zou de commissaris voor de rechten van de mens ter plaatse een onafhankelijk rapport moeten kunnen maken. Aan Rusland vroeg de Belgische minister dat het land “zijn verplichtingen in de strijd tegen discriminatie naleeft” en “gerechtigheid laat geschieden voor de slachtoffers”. Eind maart onthulde een onderzoek van de onafhankelijke krant Novaïa Gazeta hoe homoseksuele mannen in Tsjetsjenië het doelwit zijn geworden van de lokale veiligheidsdiensten.
Sindsdien volgden steeds meer rapporten van mensenrechtenorganisaties en getuigenissen van homoseksuelen over moorden, folteringen, ontvoeringen en opsluitingen in buitengerechtelijke kampen. Rusland heeft een onderzoek aangekondigd. België had de zaak al bilateraal aangekaart.
Nu trekt Reynders ook aan de alarmbel op een multilateraal forum. “De Raad van Europa is de plaats bij uitstek waar we rechtstreeks met Rusland kunnen praten over de fundamentele waarden die we samen als lidstaten hebben vastgelegd, zoals de non-discriminatie van minderheden”, stelde hij na afloop van zijn tussenkomst. “Het zou surrealistisch zijn om er niet over te spreken.”
In tegenstelling tot de buitenlandministers van de andere grote lidstaten van de Raad van Europa was de Rus Sergej Lavrov wel aanwezig op de bijeenkomst in Nicosia. Hij maakte echter geen woorden vuil aan de veelbesproken situatie van holebi’s in Tsjetsjenië en vestigde in zijn tussenkomst vooral de aandacht op het aanslepende conflict in Oekraïne. “We kennen de limieten van dit soort initiatieven. Het gaat er ons vooral om te mobiliseren”, aldus Reynders.
Ook Nederland, Duitsland, Ierland en een handvol andere landen stipten de holebirechten in Tsjetsjenië aan, maar Reynders moest ook vaststellen dat sommige van zijn Europese ambtgenoten op het internationale podium een genuanceerder en voorzichtiger discours aan de dag leggen dan in hun eigen parlement. Litouwen heeft intussen asiel verleend aan holebi’s uit Tsjetsjenië.
Ook België zou hen volgens Reynders bescherming kunnen bieden. “Principieel zijn we zeker bereid om de situatie te onderzoeken”, aldus de MR-vicepremier, die erop wees dat ons land ook al asielaanvragen heeft ontvangen van Turken die na de mislukte coup van vorige zomer op de vlucht sloegen voor de repressie.
Turkije, vertegenwoordigd door zijn ambassadeur, staat ook nadrukkelijk op de radar van de Raad van Europa. Reynders wees erop dat geen enkele van de 47 lidstaten de doodstraf uitvoert. De herinvoering ervan zou dan ook “een groot probleem” stellen “die niet zonder reactie zou kunnen blijven”.
Dan behoort een opschorting van het lidmaatschap tot de mogelijkheden. “Het volstaat niet om lid te worden, men moet de principes van een organisatie ook naleven om lid te blijven.”
