Minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders heeft in Sarajevo de top van de nieuwe Bosnische regering ontmoet. Hij hamerde op het belang van verregaande politieke en sociaaleconomische hervormingen, maar bood Bosnië-Herzegovina ook een helpende hand voor de contacten met Europa.
Het kostte de nieuwe regering van de ex-Joegoslavische deelstaat ruim vijf maanden om uit de startblokken te raken. Nauwelijks een week later kreeg de coalitie met moslimpartij SDA, de Kroaten van HDZ en het multi-etnische DF al meteen Reynders over de vloer, in kader van een ruimere Balkantrip als tijdelijk ‘voorzitter’ van de Raad van Europa. Tot spijt van buurland Slovenië, dat naar verluidt als eerste op de koffie had willen komen.
Doeltreffend bestuur verhinderd
Vraag is echter welk verschil België kan maken in Bosnië, zelfs als voorzitter van de Raad van Europa. De oeverloos complexe maar in de vredesakkoorden van Dayton gebetonneerde staatsstructuur verhindert doeltreffend bestuur en plaatst de gevestigde elite in een comfortabele zetel. Iets wat de door het middenveld aangeklaagde praktijken van corruptie en cliëntelisme alleen maar in de hand werkt.
De politieke wil voor hervormingen is daardoor erg klein, beseffen ook de Belgische diplomaten. Zelfs al tonen kersvers premier Denis Zvizdic en president Mladen Ivanic zich hervormingsgezind. “Een gebrek aan nieuwe politici en samenwerking met het middenveld doen ons vrezen dat de verkiezingen slechts meer van hetzelfde zullen opleveren”, betreurde de ngo Human Rights House Sarajevo kort na de stembusgang al.
Hervormingen noodzakelijk
Reynders hoopt dat uitzicht op het statuut van kandidaat-lid van de Europese Unie iets in beweging kan zetten. Hij bood dan ook Belgische hulp aan in de relaties met Europa, bijvoorbeeld door steun van diplomaten van Buitenlandse Zaken bij het voorbereiden van onderhandelingen en contacten met de Europese Unie. Want zelfs maar met één stem spreken blijkt vaak moeilijk voor het etnisch-religieus verdeelde land.
Hervormingen blijven echter noodzakelijk, anders dreigt ook de stabilisatie- en associatieovereenkomst – getekend in 2008 maar nog steeds niet in werking getreden – een lege doos te blijven. Met het oog op wat economische vooruitgang opperde Reynders voorts om Belgische en Europese zakenlui in contact te brengen met hun Bosnische collega’s. Kersvers minister van Buitenlandse Zaken Igor Crnadak verwelkomt alvast elk uitzicht op buitenlandse investeerders, liet hij na hun ontmoeting verstaan.
Syriëstrijders
Op bilateraal vlak bedankte Reynders de Bosniërs tot slot voor de samenwerking rond de Syriëstrijders. De Bosniakken – moslims – vormen de grootste bevolkingsgroep en ook zij zagen volgens premier Zvizdic al zo’n tweehonderd jihadisten naar Syrië en Irak vertrekken om zich bij terreurgroep Islamitische Staat (IS) te vervoegen. Voorlopig evenwel zonder veel teruggekeerden.
Naast politieke contacten maakte Reynders tijdens zijn kleine 24 uur op Bosnische bodem nog tijd voor de Spasa Tunnel – ‘Tunnel van de Redding’ – die het belegerde Sarajevo wat ademruimte bood tijdens de burgeroorlog. En hij bezocht een museum gewijd aan de genocide van Srebrenica. In juli keert Reynders normaal gezien terug voor de twintigste verjaardag van de slachtpartij onder leiding van de Servische generaal Ratko Mladic. (Belga/WB)
