In een topontmoeting van vooraanstaande Republikeinen is een scenario besproken dat op dit ogenblik waarschijnlijk lijkt: dat geen van de presidentskandidaten een meerderheid van de Republikeinen achter zich krijgt. In dat geval wordt op de Conventie in Cleveland beslist wie genomineerd wordt.
Het topoverleg ging maandag in een restaurant door. Het werd pas enkele dagen later via een relaas in The Washington Post bekend. De Post baseert zich op getuigenissen van 5 “betrokkenen”.
In het restaurant waren onder meer Reince Priebus, partijvoorzitter, en Mitch McConnell, de Senaatsvoorzitter,, voor de drie gangen aanwezig.
De woelige presidentscampagne verloopt sowieso slecht voor een Republikeinse partij die zich na de kiesnederlaag van Mitt Romney in 2012 had voorgenomen speciale inspanningen te zullen leveren om minderheden en vrouwen aan te spreken. Sinds Donald Trump op 16 juni zijn presidentskandidatuur stelde, en meteen van leer trok tegen (illegale) Mexicanen, is men wellicht één doelgroep kwijt. Trump slaagde er intussen in ook vrouwen en moslims tegen zich in het harnas te jagen.
Dat is dus één probleem, en het heeft een naam: Trump.
Een veld van veertien
Het tweede probleem is het aantal kandidaten. Dat zijn er nog altijd veertien, hoewel de voorverkiezingen over anderhalve maand beginnen. Van die veertien zijn er vier die in de peilingen boven 10 procent uitkomen, Trump, met gemiddeld 30 procent of iets meer, Ted Cruz, Ben Carson en Marco Rubio met tussen 12 en 15 procent. De anderen, aangevoerd door de ooit gedoodverfde topfavoriet Jeb Bush, zitten lager dan 5 procent.
De kandidaten trekken zich niet terug omdat ze weten hoe onvoorspelbaar deze campagne is. Trump, is het uitgangspunt, kan elke dag de misstap te ver zetten. Cruz is onverteerbaar voor vele Republikeinen. Carson is een ongeleid projectiel. Marco Rubio, de vierde in de peilingen, is de eerste kandidaat van het establishment. Zelfs wie nu op 2 of 3 procent staat, voelt zich in dit veld niet uitgeteld. Met zijn allen gaan ze volgende week, verdeeld over twee groepen, weer debateren, dit keer bij CNN.
Ingewikkelde procedure
Een derde probleem: zo’n presidentiële voorverkiezing zit ingewikkeld in mekaar, met proportionele verdeling van vertegenwoordigers, met soms toegang tot het stemhokje voor onafhankelijken, en met buiten proportie veel macht voor de staten waar de Republikeinen niet en nooit scoren. De helft van de Republikeinse vertegenwoordigers worden gekozen in staten die in 2012 naar de Democraat Obama gingen. Dat kunnen dan bijvoorbeeld staten zijn met veel Mexicanen, die eventueel zullen proberen Trump weg te stemmen, of die meer geneigd zullen zijn voor een gematigde te stemmen. Wat dan bijvoorbeeld Marco Rubio, John Kasich, Jeb Bush of Chris Christie ten goede zou kunnen komen.
Uitgangspunt van het etentje in Washington was dat de kans reëel is, en zelfs groot, dat geen van de veertien kandidaten in de loop van 50 voorverkiezingen een meerderheid van afgevaardigden achter zich krijgt.
In dat geval belanden de Republikeinen op glibberig terrein, en is eigenlijk alles mogelijk, zelfs een nieuwe eenheidskandidaat van buitenaf.
Wat ook heel denkbaar is, is dat was volgens de Post maandag de vraag: dat de partijtop zich voorbereidt op coalitievorming tegen Trump, zodat men, zelfs als hij ook eind juli, op het moment van de Conventie in Cleveland, nog de koploper is, toch een alternatief klaar heeft, rond wie men zich kan verenigen.
De vrees is echter dat de zakenman in dat geval zijn presidentscampagne als onafhankelijke zal verderzetten. In de altijd aanwezige peilingen zegt 65 procent van zijn aanhang dat het niet uitmaakt onder welk label Trump opkomt, dat ze hem blijft steunen. Wat dan, vrezen de partijkopstukken, zal leiden tot winst voor de waarschijnlijke Democraat, Hillary Clinton.
Pokerface
Priebus en McConnell, schrijft de Post, “deden er grotendeels het zwijgen toe tijdens de discussie. Ze wilden geen steun tonen voor een openlijke anti-Trump-inspanning”. Maar ze gaven wel aan dat ze zich zullen voorbereiden op een dergelijke verdeelde stemming, waarbij de kandidaat nog op de Conventie moet worden bepaald.
Dat is voor het laatst in 1976 gebeurd, toen niemand een meerderheid had zodat de afgevaardigden tijdens de Conventie opnieuw hun stem moesten bepalen. Dienstdoend president Gerald Ford, die de na Watergate vertrokken Richard Nixon had opgevolgd, moest het opnemen tegen de conservatieve Ronald Reagan. De gematigde Ford won het nipt, met 1187 stemmen tegen 1070. Onder meer, werd gezegd, omdat hij een aantal afgevaardigden rondjes liet vliegen in Air Force One, het presidentieel vliegtuig. In de presidentsverkiezingen van 1976 verloor Ford van de Democraat Carter, die in 1980 op zijn beurt verloor van Reagan.
De bijeenkomst waarover de Washington Post bericht ging door in een Aziatisch restaurant, waar men voor de sessie alleen op uitnodiging binnenmocht. Er waren vooral gematigde partijkopstukken aanwezig, waarbij een intimus van Jeb Bush en iemand die Marco Rubio ondersteunt.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier