Terwijl de Republikeinse presidentskandidaten hun laatste voorbereidingen treffen voor hun eerste tv-debat, putten de commentatoren zich uit in advies. Wat te doen en niet te doen in zo’n debat met tien finalisten? Hoe agressief moeten deelnemers zijn? Of juist niet? En wat te doen met de olifant in de kamer: Donald Trump?
Het debat in Cleveland volgt strikte regels. De kandidaten worden gerangschikt volgens hun resultaten in de peilingen, wat betekent dat Donald Trump de centrale positie op het podium krijgt. Hij wordt geflankeerd door Jeb Bush en Scott Walker. Helemaal aan de uiteinden zitten de laagst scorende kandidaten John Kasich en Chris Christie.
Er zal niet lang gesproken kunnen worden. Alle tien kandidaten krijgen 10 minuten spreektijd, per vraag ongeveer een minuut, per repliek 30 seconden.
The Fox News ‘Nerve Factor’ http://t.co/1wtMtFZh69
— Miroslav Georgiev (@mirogeorgiev97) August 5, 2015
Er zijn drie interviewers, alle drie door de wol geverfde presentatoren van Fox News, Bret Baier, Megyn Kelly en Chris Wallace (voor het debat van de afvallers worden minder bekende moderatoren ingeschakeld). Van de vragenstellers kan vooral Kelly onverwacht uit de hoek komen.
Dat is het format.
‘Ik ben geen debater’
Donald Trump heeft de verwachtingen voor zijn optreden onkarakteristiek getemperd. “Ik ben geen debater”, zei hij de afgelopen dagen aan wie het wou horen. De anderen doen niet anders dan praten, voegde hij dan toe, maar hij heeft wel andere dingen te doen. “Dit is mijn eerste politieke debat”, zei hij ook al. Hij heeft niet de bedoeling om aan te vallen, volgens zijn eigen verklaringen, al zei een medewerker dat Trump als vanouds elke prik dubbeldik zal beantwoorden. “En de kandidaten die hem tot dusver het hardst hebben aangevallen, Lindsey Graham en Rick Perry, zijn niet eens bij de finalisten geraakt”.
Trumps zwakke punt tot dusver zijn de details. Hij zegt dingen als: we gaan een muur bouwen aan de grens om illegalen buiten te houden en de Mexicanen ervoor laten betalen. Maar als interviewers dan vragen wat en hoe, of hij de illegalen zal deporteren, blijft hij een samenhangend antwoord schuldig. Of hij herhaalt wat zijn antwoord is voor Obamacare, het ziekteverzekeringssysteem. “Ik schaf het af en vervang het door iets nieuws en geweldigs”. Wat nieuws en wat geweldigs? Dat blijft in het ongewisse. De uitdaging voor interviewers en tegenkandidaten is om Trump tot specifieke uitspraken te bewegen.
ICYMI: Here is the candidate line-up for the #GOPDebate tomorrow night at 9pm/et! @foxnewspolitics @foxnews https://t.co/WMkxbsNQrI
— FOX & Friends (@foxandfriends) August 5, 2015
Vraag is ook of Trump zich kan permitteren saai te zijn en het debat bijna als toeschouwer te laten passeren. Ja, hij leidt in de peilingen, maar zijn verse aanhang verwacht vuurwerk en entertainment. Of wil hij presidentieel lijken, en boven de andere kandidaten uittronen?
Wie valt aan?
De anderen zitten in een moeilijker parket. Vallen ze de koploper aan? Trump heeft intussen grote aanhang of sympathie bij bijna alle geledingen van de Republikeinen. Door hem aan te vallen, geven andere kandidaten al gauw de indruk dat ze zijn aanhang aanvallen. En die aanhang hebben ze nodig. Het komt erop neer dat de andere kandidaten graag willen dat Trump wordt aangevallen, maar degene die de aanval plaatst, zal daar allicht zelf geen voordeel uit halen. Die aanvaller lijkt al gauw zuur, agressief, onpresidentieel.
De aanval op Trump zou kunnen komen van iemand als Rand Paul of Marco Rubio. Zij zakken weg in de peilingen en hebben op dit ogenblik niet veel te verliezen. Paul spart in zijn voorbereiding met iemand die de rol van Trump speelt. Hij voorziet dus een interactie met Trump. Als het goed gebeurt, kan het lonend zijn, maar een slechte aanval op Trump kan dodelijk zijn: Trump is sterk in de tegenaanval.
Tweede vraag inzake Trump: wat doen de anderen als ze door Trump worden aangevallen? Ze kunnen het zich niet veroorloven om niet te reageren. Amerikanen verwachten assertiviteit van een kandidaat-president. De meeste kandidaten hebben voor dat geval replieken voorbereid.
Op zoek naar een moment
De tweede in de peilingen, Jeb Bush, zit in een moeilijk parket. Hij heeft een slechte week achter de rug, vroeg zich tijdens een optreden voor christelijke groepen af of er wel een half miljard dollar besteed moet worden aan vrouwengezondheidszorg, en moest zich terstond verontschuldigen. Ja, hij heeft ruim 100 miljoen dollar vergaard maar hij komt moe en weinig enthousiast of geïnspireerd over, nerveus en verstrooid. Misschien dat de andere kandidaten, die beducht zijn voor Trump en diens reacties, eerder Bush durven aan te vallen. Bush is volgens bookmakers nog altijd de favoriet voor de nominatie, maar volgens de Amerikaanse pers stellen zelfs zijn geldschieters zich nu vragen over hem.
Bush wil, volgens lekken uit zijn campagne, de nadruk leggen op zijn periode als gouverneur in Florida, en de conservatieve maatregelen die hij destijds trof. Maar dat doet hij al enkele maanden zonder groot succes in de peilingen.
De kandidaten die lager in de peilingen staan, moeten -samengevat- op zijn minst niet blunderen en liefst opvallen in positieve zin binnen de groep van tien. Ze moeten “een moment” creëren, iets wat opvalt en bijblijft. Ze moeten met interessante voorstellen komen, ze moeten zich volgens adviseurs “presidentieel” gedragen, dat wil zeggen krachtdadig en waardig overkomen (dit alles in een logica die niet opgaat voor Trump), ze moeten hun eigen verdiensten en ervaring in de verf zetten. Idealiter moeten zij ervoor zorgen dat het woord Trump niet in de krantenkoppen over het debat voorkomt en dat ze zich in het geheugen van potentiële kiezers nestelen. En ze moeten ontspannen overkomen tijdens hun optreden, zowel goed voorbereid zijn als inspelen op wat tegenstanders zeggen.
De verrassing is…
Een van de technieken die worden geadviseerd, maar die moeilijk in de praktijk te brengen is: ga in tegen de verwachtingen. Dat was wat Obama als kandidaat deed: zeggen dat de conservatieven en Republikeinen ook wel goede ideeën hebben, samenwerking over politieke grenzen suggereren. Zo zou een kandidaat van een Republikeinse partij die over de hele lijn tegen belastingen is, kunnen pleiten voor een extra belasting op benzine, om broodnodige wegenwerken te betalen, of om vervuiling tegen te gaan. De kans dat iemand dit pad tijdens dit debat bewandelt, is niet groot. De kandidaat riskeert de aanhang te bruuskeren, zonder dat er een garantie is dat dit iets oplevert.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Uit de overzichten van vorige debatten blijkt dat het onverwachte op andere manieren wint. De blunder van Rick Perry die zich niet kon herinneren welke drie overheidsdiensten hij zou afschaffen, de knipogen van Sarah Palin, vader Bush die tijdens zijn debat met Bill Clinton en Ross Perot ostentatief zijn uurwerk raadpleegde alsof hij zich verveelde – dat soort elementen wordt onthouden, eerder dan de voorstellen die worden geformuleerd.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier