Eind 2018 waren er wereldwijd 70,8 miljoen mensen die hun woning of land hadden moeten verlaten vanwege oorlogen, conflicten, vervolging of mensenrechtenschendingen. Dat is een record, zo blijkt uit het jaarlijkse rapport van het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR).
Het gaat om 25,9 miljoen vluchtelingen, 41,3 miljoen intern ontheemden en 3,5 miljoen asielzoekers. Eind 2017 kwam de VN-vluchtelingenorganisatie nog uit op 68,5 miljoen mensen. Het aantal vluchtelingen zit sinds 2009 in stijgende lijn, met een sterke groei tussen 2012 en 2015 door het conflict in Syrië.
De meeste intern ontheemden zijn Colombianen en Syriërs. Van de vluchtelingen zijn 5,5 miljoen Palestijnen. De andere komen voor het leeuwendeel uit vijf landen: Syrië, Afghanistan, Zuid-Soedan, Myanmar en Somalië. De UNHCR benadrukt dat haar schatting nog ‘voorzichtig’ is. De diepe economische en politieke crisis in Venezuela heeft een enorme exodus op gang gebracht, en alhoewel de meerderheid van de Venezolanen op internationale bescherming moet kunnen rekenen, heeft maar een minderheid een asielaanvraag ingediend, luidt het.
Vier op de vijf vluchtelingen komen in een buurland van hun eigen land terecht, en dus niet in Europa of de Verenigde Staten. Volgens Filippo Grandi, Hoog Commissaris voor de Vluchtelingen, dragen de westerse landen dus niet de grootste last. Veel politici in die landen spreken nochtans van een crisis, die niet meer te beheersen is, aldus de Italiaan. Rijke landen hebben volgens de UNHCR samen 16 procent van de vluchtelingen opgenomen.
Een derde van de vluchtelingen wereldwijd heeft een toevlucht gevonden in de armste landen. Grandi hekelde woensdag een ‘crisis van de solidariteit’. De wereld is steeds meer gepolariseerd. ‘De VN-Veiligheidsraad slaagt er niet meer in om gemeenschappelijke standpunten te vinden, als het om humanitaire kwesties gaat.’
Bij de vijf landen die het meeste vluchtelingen herbergen, is Duitsland het enige westerse land. Bij onze oosterburen waren er eind vorig jaar 1,1 miljoen erkende vluchtelingen en ongeveer 370.000 asielzoekers, over wiens aanvraag nog geen beslissing gevallen was.
Meer vluchtelingen waren er alleen in Turkije (3,7 miljoen), Pakistan, Oeganda en Soedan. Grandi was trouwens vol lof over Duitsland en het migratiebeleid van kanselier Angela Merkel. ‘Duitsland is een model, dat andere landen zouden moeten kopiëren’, klonk het. ‘Het land heeft geld gestoken in de integratie, en het weerlegt dat deze crisis niet te managen is.’
Volgens de Hoog Commissaris heeft Merkel misschien wel een hoge prijs betaald voor haar beleid. ‘Maar de geschiedenis zal daarover oordelen, en haar beleid zal als positief de geschiedenis ingaan.’
