Terwijl de terreurgroep Islamitische Staat (IS) steeds meer gebieden in Irak verovert, groeit het verzet tegen premier Nuri al-Maliki. De president Fuad Massum stelde ondertussen Haidar al-Abadi aan als opvolger. Al-Maliki bedreigt zijn tegenstanders met het leger.
De terroristen van de Islamitische Staat (IS) veroveren steeds meer nieuwe gebieden in Irak. Ondertussen groeit het verzet tegen premier Nuri al-Maliki die krampachtig aan zijn ambt vasthoudt. President Fuad Massum stelde echter al een opvolger aan: de sjiiet Haidar al-Abadi.
Al-Aabadi staat voor een moeilijke opdracht: hij moet het land herenigen, soennieten, sjiieten en Koerden aan één tafel samenbrengen en de terreurgroep IS bestrijden. Maar eerst en vooral moet hij van al-Maliki afraken, die een bijkomend ambtstermijn nastreeft.
Die laatste zocht daarvoor ondertussen de hulp van het leger. Niet zelden begint met zo’n scenario een staatsgreep. Al-Maliki liet soldaten in Bagdad stelling nemen op strategisch belangrijke plaatsen, zoals wegen en bruggen. Ook de groene zone – de streng afgeschermde regerings- en parlementswijk – liet hij afzetten. Tanks blokkeerden de invalswegen.
‘President schendt grondwet’
Na die eerste machtsdemonstratie, hield al-Maliki een televisietoespraak voor de Irakezen. Zijn boodschap was duidelijk: hij zal niet wijken van zijn positie als premier. Hij wil voor een bijkomende ambtstermijn verkozen worden en verwijst naar de verkiezingsoverwinning van zijn Coalitie voor de Rechtsstaat eind april.
Volgens al-Maliki schond de president de grondwet door de Coalitie – eigenlijk al-Maliki zelf – de opdracht om de regering te vormen, te ontzeggen.
De regeringsleider negeert het groeiende verzet tegen hem al weken. Ondertussen verovert de soennitische IS steeds meer gebieden. Wat al-Maliki tot nu toe goed uitkwam, omdat zijn tegenstanders te zwak en verdeeld waren om hem ten val te brengen.
Controle over leger
Al-Maliki heeft zijn macht vooral aan de veiligheidstroepen te danken. Sinds hij in 2006 aan de macht kwam, heeft hij het leger, de geheime dienst en andere eenheden onder zijn controle gebracht.
Ondanks de verkiezingsoverwinning in april, heeft de premier in het parlement coalitiepartners nodig om opnieuw verkozen te kunnen worden. Maar hij heeft amper bondgenoten over.
Geen bondgenoten
De soennieten in het land weigeren nog met hem samen te werken. Ze worden van de belangrijkste machtsposities uitgesloten en voelen zich gediscrimineerd door de door sjiieten gedomineerde regering in Bagdad. Daarom hebben veel soennieten in het noorden en het westen van Irak zich bij de extremisten van IS aangesloten.
Ook de politici van de Koerdische autonome gebieden in het noorden van Irak eisen het ontslag van de eerste minister. Er heerst al jaren onenigheid tussen beiden over de ontsluiting van olievelden. Bovendien ruziën de Koerden en Bagdad over verschillende Iraakse gebieden waarop zij aanspraak maken. Tot slot zegt de Koerdische president Massud Barzani dat al-Maliki verantwoordelijk is voor de opmars van de IS en wil hij de onafhankelijkheid van de autonome regio.
De sjiitische partijen hebben zich ook van de premier afgekeerd. De Nationale Alliantie, het verbond van de sjiitische partijen, verkoos Haid al-Abadi tot opvolger van zijn partijvriend al-Maliki. Al-Abadi aanvaardde de opdracht om een regering te vormen. Zo lijkt er ook een breuk te zijn binnen de Coalitie.
Met de aanstelling van al-Abadi kon de Nationale Alliantie het verwijt de grondwet te schenden, ontkrachten. Ook president Massum stemde in. Op het akkoord van al-Maliki kan echter niet gerekend worden. (Belga/WB)
