Populaire zanger probeert in Oeganda einde te maken aan 35 jaar durende heerschappij van Museveni

De 38-jarige Robert Kyagulanyi (boven) daagt de 76-jarige zittende president Yoweri Museveni uit bij de Oegandese presidentsverkiezingen © Belga

De overgrote meerderheid van de Oegandese bevolking kende nooit een andere president dan de 76-jarige Yoweri Museveni. Toch is hij donderdag kandidaat voor een zesde termijn als president van het land dat hij al sinds 1986 leidt. Deze keer moet hij afrekenen met een charismatische en bij de stedelijke jongeren razend populaire Bobi Wine als voornaamste tegenkandidaat.

De 38-jarige Wine, artiestennaam van Robert Kyagulanyi, raakte in eerste instantie bekend als zanger uit de sloppenwijken van Kampala, maar groeide de afgelopen jaren uit tot het symbool van het verzet van jongeren tegen een regime waar al enige jaren sleet op zit. Volgens Wine’s aanhangers is hij beter geplaatst om hun uitdagingen aan te pakken. Zijn prioriteiten: corruptie, geweld en machtsmisbruik stoppen.

De groeiende populariteit van Wine is al geruime tijd tegen het zere been van het regime. Dat deed er de voorbije weken alles aan om Wine en zijn entourage het zwijgen op te leggen. Midden november werd hij voor een zoveelste keer kort opgepakt, en in de marge van protesten tegen die arrestatie tussen Wine’s aanhangers en de ordediensten vielen 54 doden.

Eind december werden bij een campagnebijeenkomst van Wine’s National Unity Platform (NUP) een honderdtal aanhangers van Wine opgepakt. Een rechtbank beval vorige week hun vrijlating, maar slechts een deel werd vrijgelaten – sommigen bleken geslagen en gemarteld te zijn. De meesten werden, ondanks het bevel van de rechtbank, overgeplaatst naar een militaire gevangenis.

Eind december was er al een verbod om campagne te voeren in Kampala en tien dichtbevolkte districten. De regering verwees in dat verband naar de verspreiding van het coronavirus, maar Museveni’s critici zien de grote oppositie-aanhang in die regio’s als de belangrijkste verklaring. “De dictatuur is in paniek”, tweette Wine kort na de bekendmaking van die beslissing. “Ze zijn verrast door het massale enthousiasme en de steun die we over het hele land gekregen hebben.”

Intussen ziet het ernaar uit dat het regime nu vooral de andere leiders van Bobi Wine’s partij viseert en oppakt, omdat een arrestatie van Wine haar op kritiek vanuit de internationale gemeenschap komt te staan.

Museveni wordt dan weer geen strobreed in de weg gelegd. In 2017 schrapte het door zijn partij gedomineerde parlement de leeftijdslimiet voor presidentskandidaten – tot dan lag die op 75. Veel eerder, in 2005, werd de beperking op het aantal mandaten al opgeheven. Het VN-Mensenrechtenkantoor had kritiek op het feit dat de ordediensten veel minder streng zijn voor de president en bijeenkomsten van zijn aanhangers. Als president heeft Museveni niet alleen de steun van de ordediensten, maar van het hele overheidsapparaat. Ook media die, volgens het regime, te veel over Wine berichten worden geviseerd en sommige buitenlandse media worden zelfs geviseerd.

Als geen van de kandidaten meer dan 50 pct haalt, komt er een tweede ronde. Behalve Museveni en Wine zijn er nog negen andere kandidaten, vooral onafhankelijken. Zij maken geen kans om het tot een tweede ronde te schoppen. Ook verschillende onder hen werden in de laatste dagen voor de verkiezingen lastiggevallen of zelfs opgepakt door de ordediensten.

De Oegandezen kiezen behalve een (nieuwe) president ook een nieuw parlement.

De Europese Unie maakte in november bekend dat ze geen waarnemers naar Oeganda stuurt. De EU-ambassadeur in Kampala wees erop dat adviezen van vorige waarnemersmissies zonder gevolg bleven. Een kleine week voor de stembusgang publiceerde een groep westerse landen, waaronder België, een verklaring waarin ze wezen op “verschillende gebeurtenissen tijdens de campagne die de vooruitgang in het democratisch proces ondermijnen”. Ze vragen de Oegandese regering onder meer om ervoor te zorgen dat de ordehandhaving zich terughoudend opstelt.

Partner Content