Paus Franciscus heeft op zijn allereerste bezoek aan New York een bloemetje gegooid naar de Amerikaanse katholieke nonnen. ‘Ik wil mijn dankbaarheid uiten aan de religieuze vrouwen van de Verenigde Staten’, zei de paus tijdens een mis in St. Patrick’s Cathedral. ‘Wat zou de Kerk zijn zonder julie?’
‘Sterke vrouwen, vechters met een moedige geest die jullie op de eerste rij van de verspreiding van de Gospel zet. Aan jullie, religieuze vrouwen, zusters en moeders van dit volk, wil ik graag ‘dank u’ zeggen, en aan jullie zeggen dat ik heel veel van jullie houd’, zo sprak de paus.
De waardering van de kerkvader komt er enkele maanden nadat het Vaticaan een controversieel onderzoek beëindigde naar een beweging die 80 procent van de Amerikaanse nonnen groepeert.
In 2012 beschuldigde het Vaticaan de Leadership Conference of Women Religious (LCWR), de grootste organisatie van katholieke nonnen in de VS, van steun aan ‘bepaalde radicale feministische thema’s die niet stroken met het katholieke geloof’. Het Vaticaan, toen nog onder paus Benedictus, stelde de LCWR onder het direct gezag van drie bisschoppen. Een begeleidend onderzoek moest duidelijk maken of de nonnen ‘ongehoorzaam’ waren aan hun bisschoppen en of ze afweken van de katholieke leer.
Voorbehoedsmiddelen
Een Amerikaanse kardinaal, William Levada, schreef vrijwel meteen een rapport waarin hij de schuldvragen bevestigend beantwoordde. Hij maakte melding van ‘zware problemen inzake doctrine’. De nonnen stelden, zo schreef hij, de kerkdoctrine in vraag inzake homoseksualiteit en exclusief mannelijke invulling van het priesterschap. Ze promootten ‘radicaal feministische thema’s die niet te verzoenen zijn met het katholieke geloof’. En ze waren niet per se, zoals het Vaticaan, tegen voorbehoedsmiddelen gekant.
Het onderzoek, het ontnemen van de macht aan de nonnen, en het rapport van Levada vielen niet goed bij gewone Amerikaanse katholieken, die massaal de kant van de nonnen kozen, onder meer via petitieacties. Het werd gezien als een strijd tussen progressieve en sociaal geëngageerde nonnen en leken tegen een conservatieve katholieke hiërarchie.
Paus Franciscus had dus iets goed te maken in New York. De kerkleider heeft bovendien eerder al gezegd dat vrouwen in de kerk ‘belangrijker zijn dan bisschoppen en priesters.’ Zo zei hij in december op een bijeenkomst van vrouwelijke theologen dat ze ‘de kers op de taart’ zijn.
Vrouwen mogen in de Katholieke Kerk nog steeds geen priester worden, maar Franciscus probeert hen steeds meer belangrijke functies te geven. Zo zijn enkele machtige posities binnen het Vaticaan ingenomen door vrouwen, zoals de commissie tegen seksueel misbruik in de Kerk. Zowat de helft van de 17 leden van die commissie zijn vrouwen. (TE)
