Hulporganisatie Oxfam heeft maandag haar definitieve interne rapport over de beschuldigingen van seksueel wangedrag tijdens haar humanitaire missie in Haïti in 2010 openbaar gemaakt. De ngo wil met de publicatie ‘zo transparant mogelijk zijn over de beslissingen die tijdens het onderzoek genomen zijn, en erkent de vertrouwensbreuk die de gebeurtenissen veroorzaakt hebben’.
In het rapport legt Oxfam uit dat de Britse tak van de hulporganisatie op 12 juli 2011 voor het op de hoogte werd gebracht van de beschuldigingen van ‘seksuele uitbuiting, fraude, nalatigheid en machtsmisbruik’. De hulporganisatie kreeg toen al te horen dat prostituees op bezoek kwamen in gasthuizen van Oxfam Great Britain (OGB) op Haïti en dat stafleden seksueel geïntimideerd zouden worden. Oxfam kreeg in Groot-Brittannië daarna ook beschuldigingen binnen tegen landendirecteur Roland Van Hauwermeiren, een Belg van ondertussen 68 jaar.
De organisatie besliste om eerst een onderzoek naar hem te voeren, vooraleer de andere beschuldigingen uit te pluizen. ‘Tijdens de ondervraging gaf de landendirecteur toe dat hij gebruik had gemaakt van prostituees in zijn residentie van OGB’, luidt het. Van Hauwermeiren bood zijn ontslag aan en dat werd aanvaard.
Daarna lanceerde de organisatie het onderzoek naar de andere stafleden op Haïti, waarbij veertig getuigen werden gehoord. Terwijl dat nog aan de gang was, werd het gelekt, waarna drie van de verdachten een van de getuigen ‘fysiek bedreigd en geïntimideerd hebben’.
Het onderzoek leidde uiteindelijk tot het ontslag van vier medewerkers, voornamelijk wegens het gebruik van prostituees, terwijl nog eens twee anderen in de loop van het onderzoek zelf opstapten. Tegen twee medewerkers werden wegens andere redenen disciplinaire maatregelen genomen.
‘Geen enkel van de aanvankelijke beschuldigingen in verband met fraude, machtsmisbruik of het gebruik van minderjarige prostituees kon worden bewezen in de loop van het onderzoek’, benadrukt Oxfam. ‘Het kan echter niet uitgesloten worden dat enkele prostituees minderjarig waren.’
Op basis van de ‘geleerde lessen’ uit het onderzoek heeft Oxfam een actieplan opgesteld om incidenten zoals deze te vermijden. Dat bestaat uit dertien punten verspreid over vijf domeinen. Het gaat onder meer om ingrepen aan de organisatiecultuur – waarbij onder andere meer gefocust zal worden op de ‘waarden’ van Oxfam en de gedragscode -, het invoeren van een netwerk om andere regio’s/filialen/agentschappen in te lichten over wangedrag, de verhoging van het toezicht op landendirecteurs vanuit de regio’s en de invoering van een beter mechanisme voor klokkenluiders. De hulporganisatie trekt daarvoor fors meer geld uit het budget uit.
Oxfam geeft ook aan dat het op maandag 19 februari een ontmoeting heeft met de regering van Haïti om zich ’te verontschuldigen voor onze fouten en te bespreken wat we nog meer kunnen doen’. Daar zal de organisatie ook het volledige rapport overmaken. ‘We hebben de relevante nationale autoriteiten ook op de hoogte gebracht van de namen van de zeven mannen betrokken bij het seksueel wangedrag’, luidt het.
