Ondanks de akkoorden over een staakt-het-vuren die op 13 december in Stockholm tussen de Houthi’s en de internationale gesteunde regering werden afgesloten, blijft het geweld in Jemen aanhouden.
In een persbericht dinsdag waarschuwt de ngo Oxfam dat, zolang er (onder andere Belgische) wapens aan het gebied geleverd worden, het conflict enkel nog zal verslechteren.
De Houthi’s zijn een minderheid van sjiitische strekking die rebelleren tegen de door het wahhabitische (fundamentalistisch soennitische) regime in Saoedi-Arabië worden gesteund. Voor België, als medeondertekenaar van het akkoord en als niet-permanent lid van de VN-Veiligheidsraad, maar ook als wapenleverancier aan het Jemenitische regime, is volgens Oxfam een ‘sleutelrol’ weggelegd.
De onderhandelingen van december onder leiding van de VN waren een ‘eerste, bemoedigende stap’ sinds het uitbreken van de oorlog, intussen bijna vier jaar geleden. Oxfam stelt evenwel vast dat ‘gedurende de elf weken sinds de ondertekening van de akkoorden 231 burgers zijn gestorven ten gevolge van luchtbombardementen, artilleriegeschut, snipers en mijnexplosies’. Onder die slachtoffers zijn 56 kinderen; één derde woonde in de provincie Hodeida.
Die cijfers geven aan dat, dankzij de vredesonderhandelingen, het aantal burgerslachtoffers sinds 13 december gevoelig is verminderd. Volgens een recent rapport van de VN had het conflict in Jemen in 2018 ongeveer 100 burgerslachtoffers (doden of gewonden) per week tot gevolg. De huidige balans is echter nog steeds afschuwelijk: er sterft nog altijd één burger om de 8 uur.
‘Zolang er geen concrete resultaten zijn bereikt richting vrede, verliezen er dagelijks Jemenieten het leven’, zegt Muhsin Siddiquey, Oxfamdirecteur in Jemen. ‘En wie voor voedsel en onderdak moet vechten, heeft het elke dag moeilijker. We zitten vast in één van de grootste humanitaire rampen ter wereld’.
De burgerbevolking wordt niet enkel geconfronteerd met gevechten en bombardementen. Vanwege de instorting van de economie en de sluiting van de voornaamste havens wordt de bevoorrading van levensmiddelen belemmerd, waardoor miljoenen Jemenieten op het randje van de hongersnood verkeren. Al jaren circuleert het cijfer van acht miljoen (op 25 miljoen) met hongersnood bedreigde Jemenieten.
‘De bondgenoten van de strijdende partijen zijn medeplichtig aan deze crisis’, meent Catherine De Bock, verantwoordelijke voor humanitaire beleidsbeïnvloeding bij Oxfam-Solidariteit. ‘We vragen hen, dringend om geen wapens meer te leveren aan de strijders. Overheden die wapens blijven verkopen aan de strijdende partijen en hun bondgenoten, verergeren en verlengen het leed van miljoenen Jemenieten’.
Bondgenoten van het regime zijn Saoedi-Arabië, de landen van de Samenwerkingsraad van de Golfstaten (GCC, Oman uitgezonderd), Egypte, Soedan, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. De Houthi’s zouden op steun van Iran kunnen rekenen. België heeft als niet-permanent lid van de VN-Veiligheidsraad in december het akkoord van Stockholm gesteund, maar er zijn bijkomende diplomatieke inspanningen nodig om ervoor te zorgen dat de twee partijen zich aan het staakt-het-vuren houden, schrijft Oxfam.
Het Jemenitische conflict is evenwel geen conflict tussen twee partijen, maar een lappendeken van conflicten waarbij het telkens – op lokaal, regionaal en internationaal vlak – om machtsstrijd gaat, veroorzaakt door eeuwenoude én recente gebeurtenissen. Jemen is tijdens de Koude oorlog jarenlang opgedeeld geworden in een communistisch Zuid-Jemen en de ‘Arabische Republiek’ Jemen, ook wel Noord-Jemen genoemd.
Oxfam herinnert er aan dat een onderzoek van Amnesty International aan het licht bracht dat Belgische wapens uit FN Herstal bij gevechten in Jemen worden gebruikt. ‘Zolang er Belgische wapens aan actoren in het conflict worden geleverd, hebben de diplomatieke inspanningen van België binnen de VN op dat vlak weinig effect’, concludeert Oxfam.
