Helmut Kohl was de kanselier van de eenheid en de staatsman die Europa verder bijeenbracht. Hij overleed op 87-jarige leeftijd.
Verschillende Duitse media melden op basis van berichtgeving door de krant Bild het overlijden van Helmut Kohl, die Duits bondskanselier was van 1982 tot 1998. De ‘vader van de Duitse hereniging’ werd 87. Het boegbeeld van de CDU overleed in zijn woning in het Zuid-Duitse Ludwigshafen, aldus nog de krant.
Kohl domineerde bijna twee decennia lang het politieke leven in Duitsland en wordt beschouwd als een van de belangrijkste naoorlogse Europese leiders.
Kohl werd op 3 april 1930 in Ludwigshafen geboren als zoon van een belastingambtenaar. Al op 16-jarige leeftijd zette de katholiek zijn eerste stappen in de politiek. Hij werd lid van de CDU. Na zijn studies geschiedenis en rechten begon zijn politieke carrière in de deelstaat Rheinland-Pfalz, waar hij in 1969 minister-president werd.
In 1973 trekt Kohl naar Bonn, om er voorzitter van het CDU te worden. In 1976 verliest hij de kanseliersverkiezingen van SPD’er Helmut Schmidt en wordt hij oppositieleider. Zes jaar later wordt hij uiteindelijk zelf kanselier.
Progressieve kringen in Bonn ontvingen Kohls kanselierschap in oktober 1982 met enige achterdocht. Na het dertienjarige tijdperk van de sociaaldemocraten Willy Brandt en Schmidt zagen velen de christendemocraat als kleurloos en provinciaal. Maar hij bleef uiteindelijk zestien jaar aan de macht, zelfs langer dan de eerste Duitse bondskanselier Konrad Adenauer, zijn grote voorbeeld.
Op buitenlands vlak plaatste Kohl andere accenten dan zijn voorgangers. Hij voelde niet zoveel voor een onafhankelijke opstelling tussen de supermogendheden en werd een trouwe bondgenoot van de Verenigde Staten. Maar de ‘Ostpolitik’ van Brandt en Schmidt werd niet helemaal op de helling gezet. “Op grond van onze ligging en en onze geschiedenis zijn wij Duitsers verplicht zowel met West als Oost goede betrekkingen te onderhouden.”
Duitse hereniging
Een belangrijk moment in Kohls buitenlandse beleid was de beslissing om nieuwe Navo-raketten op West-Duits grondgebied te plaatsen. Met steun van de Bondsdag kon de regering-Kohl de eerste Pershing-II-raketten plaatsen. De betrekkingen met Moskou en Berlijn leden er, opvallend genoeg, niet onder. Intussen voerde hij ook gesprekken met de grootmachten, om werk te maken van de Duitse hereniging. “De wil tot eenheid van onze (Duitse) natie is uiteindelijk sterker dan muur en prikkeldraad,” sprak hij daarover. De veranderingen in de Sovjetunie zorgden er daarna voor dat de val van de Berlijnse muur en een vereniging van Oost- en West-Duitsland mogelijk werd. De vereniging van van de beide Duitslanden werd in oktober 1990 voltooid.
Daarna had Kohl nog één groot doel voor ogen: de eenwording van Europa. Hij zette zich daar hard voor in en wordt daardoor beschouwd als een van de voortrekkers van het Europese project. Zo vormde hij samen met de socialistische president van Frankrijk François Mitterand een stevige Frans-Duitse tandem, die er vaak in slaagde om vooruitgang te forceren in Europese zaken. Met de wens voor een “Haus Europa” motiveerde hij in 1998 zijn voornemen om opnieuw een gooi te doen naar het kanselierschap. Maar het bleek de verkiezing te veel voor Kohl. Hij verloor van de SPD-kandidaat Gerhard Schröder.
Schandaal
Na zijn kanselierschap raakte hij in de problemen, toen bekend werd dat de CDU onder zijn leiderschap illegale bijdragen ontvangen had. Deze zaak kostte hem zijn reputatie van onberispelijk staatsman en het erevoorzitterschap van de CDU. Huidig kanselier Angela Merkel – ooit zijn poulain (ze hield er zelfs de bijnaam ‘Kohls Mädchen’ aan over) – nam toen afstand van Kohl. Tussen de twee kwam het nooit meer helemaal goed.
Lees ook: Helmut Kohl en het ‘verraad’ van Merkel
Bovendien bleek ook privé alles niet langer op wieltjes te lopen. Zijn vrouw Hannelore, met wie hij sinds 1960 getrouwd was, leed aan een lichtallergie en pleegde zelfmoord op 5 juli 2001. Zelf kende Kohl al langer gezondheidsproblemen. Na een beroerte belandde hij in een rolstoel.