Knack sprak met Stanfordhistoricus Ian Morris over zijn tegendraadse boek War! What Is It Good for? Zijn centrale stelling: ‘Op lange termijn bekeken is oorlog goed: het maakt onze samenlevingen groter, veiliger en rijker.’
Morris beseft dat zijn boek voor controverse zal zorgen, zegt hij in Knack. ‘Ik verwacht bakken kritiek, waarvan een deel misschien zelfs gerechtvaardigd zal zijn. Maar heel wat critici zullen alleen maar bezwaar maken omdat ze principieel tegen oorlog gekant zijn.’
Morris: Natuurlijk is oorlog verschrikkelijk en kost het heel veel mensenlevens, en natuurlijk is het eigenaardig als plots een professor dan begint te roepen: ‘Oorlog is een goede zaak.’ Maar ik heb de menselijke geschiedenis over een periode van 20.000 jaar nauwgezet onderzocht, en kan niet anders dan de ongewilde positieve effecten van oorlog registreren. Koningen of keizers trokken met hun leger op veroveringstocht, annexeerden andere staten en creëerden zo steeds grotere samenlevingen. Het is opvallend dat de heersers die aan de leiding stonden van die nieuwe grote rijken er alles aan deden om interne oorlogen zoveel mogelijk te vermijden. Als ze zelf lang in het zadel wilden blijven, hadden ze er alle belang bij dat hun burgers elke dag rustig hun job konden doen en braaf hun belastingen betaalden. Doorheen de hele menselijke geschiedenis lag constant die druk op de schouders van de heersers om hun door oorlog gegroeide samenlevingen intern te pacificeren. De regeringen van die grote rijken creëerden voorwaarden waardoor de handel kon floreren en de levensstandaard verhoogde. Ik ga dus niet kort door de bocht als ik daaruit concludeer dat de wereld door oorlog vreedzamer en welvarender is geworden.
Dat geldt ook voor onze tijd? Zonder oorlog zou u nu niet in de welvarende Verenigde Staten van Amerika leven?
Morris: Inderdaad, zonder oorlog was er nu geen sprake van de VS. Doorheen de geschiedenis is overal ter wereld hetzelfde patroon herkenbaar: eerst is er een periode van verovering met gruwel en massamoord. De verovering wordt altijd gevolgd door revolte tegen de nieuwe heersers, waarbij opnieuw veel mensen sterven. Maar een paar honderd jaar later is de grotere maatschappij geëvolueerd tot een veel vreedzamer plek dan voor de start van de ‘grote oorlog’. (JS)
Het volledige interview met Ian Morris leest u deze week in Knack.
