Verscheidene Oost-Europese lidstaten hebben vrijdag in Luxemburg op een bijeenkomst van de ministers van Binnenlandse Zaken hun ongenoegen laten horen over de aanhoudende grenscontroles binnen de Schengenruimte. Wegens de terreurdreiging gaan landen als Frankrijk en Duitsland die tijdelijke grenscontroles opnieuw verlengen.
Duitsland, Oostenrijk, Zweden, Denemarken en Noorwegen hebben de Europese Commissie formeel op de hoogte gebracht van hun voornemen om de tijdelijke controles aan hun binnengrenzen vanaf 12 november nog eens met zes maanden te verlengen. Eerder had ook Frankrijk de Commissie al meegedeeld dat het zijn grenzen nog langer gaat controleren. De betrokken Schengenlanden voerden de tijdelijke grenscontroles twee jaar geleden in.
‘We gaan die aanmeldingen in detail bestuderen’, reageerde eurocommissaris Dimitris Avramopoulos na afloop van het beraad. De Griek had eerder al duidelijk gemaakt dat grenscontroles omwille van de migratiecrisis niet langer gerechtvaardigd zijn. Duitsland, Oostenrijk, Zweden, Denemarken en Noorwegen roepen nu echter net als Frankrijk veiligheidsredenen in om hun grenscontroles opnieuw met zes maanden te verlengen.
Onder impuls van Frankrijk en Duitsland stelde Avramopoulos eind september al een herziening van de Schengenregels voor. Dat voorstel maakt het mogelijk om in totaal tot drie jaar lang grenscontroles aan te houden, maar bouwt tegelijkertijd een aantal beperkingen en procedurele drempels in. Het voorstel bevat volgens de eurocommissaris het juiste evenwicht tussen veiligheid en het vrije verkeer van personen.
Oost-Europeaanse landen zien het met lede ogen aan. ‘Ik ben zeer triest over de voorstellen’, zei de Slovaak Robert Kalinak. ‘We moeten terug naar de realiteit, en Schengen aan de buitengrenzen beschermen’. Volgens diplomaten lieten ook Polen, Hongarije en Slovenië hun ongenoegen horen. De Est Andres Anvelt wees op de schade die het einde van de Europese ruimte zonder binnengrenzen zou aanrichten. ‘Het gaat niet enkel om de kostprijs van zeven miljard euro per jaar, het symbolische verlies is onschatbaar. Voor velen vertegenwoordigt Schengen alles wat goed is aan de Europese Unie, namelijk vrijheid’.
Ook Frankrijk en Duitsland zijn echter nog niet tevreden over de voorgestelde hervormingen. Parijs en Berlijn hadden langere periodes gewenst, maar ze betwisten vooral dat ze de toestemming van andere lidstaten nodig zouden hebben om de grenscontroles na het eerste jaar nog te verlengen, een drempel die ook in Belgische kringen vragen oproept. ‘Wij wensen de nationale soevereniteit te behouden over een fundamenteel probleem voor elk land, namelijk terrorisme’, zei de Franse minister Gérard Collomb.
