Ludo De Brabander

‘Oorlog om oorlogsvluchtelingen te vermijden? Pervers en onnozel’

Ludo De Brabander Woordvoerder van Vrede vzw

‘Tegen wie willen Beke & co eigenlijk militair ingrijpen. De Islamitische Staat? Of (ook) het regime van Assad (wat Rusland absoluut niet ziet zitten)? En wat met het sterke Nusra front (Al-Qaida) of Ahrar al Sham en andere radicale gewapende islamisten?’, vraagt Ludo De Brabander (Vrede vzw) zich af.

Oorlog om oorlogsvluchtelingen te vermijden? Pervers en onnozel

Oorlog als antwoord op de vluchtelingenproblematiek in Europa? Klinkt absurd, maar dat is toch wat je tegenwoordig kan horen in de Europese politieke salons. Zo pleitte de Nederlandse CDA-voorzitter, Sybrand Buma, in een recent interview voor een militair ingrijpen in Syrië met inbegrip van het inzetten van grondtroepen. We moeten de vluchtelingencrisis aan de bron aanpakken, in Syrië, zo klinkt het maar ook in Irak en Libië met ‘minimaal’ de creatie van ‘veilige havens’. Hij beweert dat zo’n militair ingrijpen volkenrechtelijk gedekt is. Opvallend is dat hij de vluchtelingen herhaaldelijk definieert in termen van bedreiging, gericht “tegen onze waarden, tegen onze joods-christelijke Europese samenleving”. Hij staat niet alleen met dit doembeeld van de ‘clash of civilizations’.

In Groot-Brittannië woedt het debat al een tijdje. Vorig jaar al overwoog premier Cameron een militair optreden. Frankrijk kondigde onlangs aan dat het een militair ingrijpen overweegt. Op dit ogenblik voeren enkel de VS en enkele Golfstaten bombardementsvluchten uit gericht tegen de Islamitische Staat (IS) in Syrië. Anders dan in Irak, waar ook Europese landen gevechtsvliegtuigen inzetten, is er geen officiële vraag van de regering voor militaire bijstand.

De oorlogstrom roert ook in de Belgische regering

En nu hoor je de pleidooien ook in Belgische regeringskringen. Het was CD&V-voorzitter Wouter Beke die het debat lanceerde. Tijdens een interview in het TV-programma Terzake zei hij dat “we ook militair ingrijpen in overweging (moeten) durven te nemen”.

Defensieminister Vandeput was er als de kippen bij om daar fijntjes bij op te merken dat er dan “bijkomende investeringen nodig zijn”. Nu werpen ook minister van Buitenlandse Zaken, Didier Reynders en premier Charles Michel zich op als voorstanders van een militair ingrijpen, desnoods zonder VN-resolutie want dat zou kunnen als we dat doen onder de dekmantel van ‘zelfverdediging’.

Oorlog om oorlogsvluchtelingen te helpen?

Om te beginnen komen deze pleidooien nogal eigenaardig over, gezien de vluchtelingenstroom vooral uit mensen bestaat die de oorlog net proberen ontvluchten. In België komt veruit de grootste groep vluchtelingen uit drie landen (Irak, Afghanistan en Syrië) waar militaire interventies of bemoeienissen tot grote destabilisering heeft geleid. De bekende politicoloog en ex-directeur van het Global Policy Forum in New York, James Paul, gebruikte daarom zelfs het begrip ‘regimewissel’-vluchtelingen. De les die Beke inmiddels zou moeten geleerd hebben is dat militaire interventies doorgaans chaos en extra geweld veroorzaken waarvoor mensen op de vlucht slaan.

Zelfverdediging?

IS-vlag na gevechten in Irak
IS-vlag na gevechten in Irak© REUTERS

Beke, Buma, Michel en co zijn niet meteen politici die zich in het verleden erg bezorgd hebben getoond over Syrië. Het valt te betwijfelen ook of beide heren veel kaas hebben gegeten van de complexiteit van het conflict of dat ze de gevolgen van een militair ingrijpen kunnen inschatten. De regio is ontzettend vatbaar voor escalatie, zoals we al konden zien in Libanon. Nu de oorlog zich, na jaren van passiviteit, plots in de vorm van een vluchtelingencrisis in onze eigen contreien laat zien, komen de geïmproviseerde pleidooien en schijnoplossingen.

Bovendien is er wel degelijk een mandaat nodig van de VN-Veiligheidsraad. Syrië bedreigt ons niet en een niet onbelangrijk deel van de IS-strijders komt nu net ook uit Europa. Zelfverdediging inroepen, zoals dat eerder ook werd gedaan om Afghanistan aan te vallen, dat is het internationaal recht tot dode letter verklaren. Dat is twee keer pech voor de Syrische bevolking. Eerst door de import van geradicaliseerde islamisten en wapens die via via vanuit Europa op het Syrische strijdtoneel terechtkomen. Vervolgens nog eens door dat land te gaan bombarderen om zo de oorlog nog heftiger en dodelijker te maken dan ze al is.

Oorlog tegen wie?

Dat brengt ons bij de niet onbelangrijke vraag tegen wie Beke & co eigenlijk willen ingrijpen. De Islamitische Staat? Of (ook) het regime van Assad (wat Rusland absoluut niet ziet zitten)? En wat met het sterke Nusra front (Al-Qaida) of Ahrar al Sham en andere radicale gewapende islamisten? Ja, tegen wie? Voor je het beseft dreig je met een verenigd front van radicale gewapende jihadisten te maken te krijgen tegen de vreemde indringers. En dan is het hek helemaal van de dam. De bittere waarheid is dat Washington – dat altijd heeft gekozen voor regime change en dus tegen de Russen ingaat – op dit ogenblik geen geschikte kandidaat vindt om het machtsvacuüm op te vullen.

Met andere woorden militair ingrijpen in Syrië kan misschien voor sommigen ons geweten sussen vanuit de ‘we-doen-iets-dwang’, maar zal het humanitair ongetwijfeld vergroten.

Moeten we dan niets doen?

Er is een heel arsenaal aan alternatieven, maar dat vergt wil, de nodige creativiteit, internationale samenwerking en vooral ook een minder gemilitariseerd denken

Als de NAVO de diplomatieke deuren met Rusland weer wagenwijd zou openzetten kan er ruimte vrijkomen voor een ernstig diplomatiek offensief voor een gezamenlijke aanpak van de oorlog in Syrië, onder meer via de invloed of druk die ze op de strijdende partijen kunnen uitoefenen. Rusland zou een belangrijke rol kunnen spelen om het Syrische regime onder druk te zetten zodat het onderhandelingen aanknoopt met dat deel van de oppositie dat nog niet in het radicale jihadistisch kamp is terecht gekomen.

Aan de andere kant zou Washington de oppositiekrachten op andere gedachten kunnen brengen, maar ook om de financieringsbronnen en militaire steun (vanuit de Golf en Turkije) naar radicale gewapende islamisten af te sluiten. Uiteraard draagt Syrisch president Assad (maar niet als enige) een enorme verantwoordelijkheid, zowel voor de oorlog en zijn vele slachtoffers als voor de onaanvaardbare wrede behandeling van politieke opposanten in de gevangenissen.

IS-strijder viert een overwinning in de buurt van Raqqa
IS-strijder viert een overwinning in de buurt van Raqqa© Reuters

Assad is echter wel een machtsfactor en het enige garantieticket voor Alawitische en christelijke minderheden, die een radicale machtsovername door de soennitische meerderheid vrezen. De democratische oppositie – die toch heel actief was voor de militaire escalatie van het conflict – kan zo terug op het toneel verschijnen, als er ernstige diplomatieke inspanningen worden geleverd op internationaal niveau. Onze politici kunnen verder maatregelen nemen die de economie viseren die aan deze oorlog vast hangt. Er is een heel arsenaal aan alternatieven, maar dat vergt wil, de nodige creativiteit, internationale samenwerking en vooral ook een minder gemilitariseerd denken.

Oorlog met ‘onze’ wapens

Het zou tot slot ook een hele stap zijn moesten we onze wapenhandel naar de regio – goed voor een vierde van de Europese wapenexport – aan banden leggen, vooral naar die landen (Saoedi-Arabië, Qatar,..) waarvan we weten dat ze het conflict militair voeden. De VS leverden in het jaar 2012 voor het astronomische bedrag van 35 miljard dollar aan wapentuig aan het radicaal islamistisch en ondemocratisch regime in Saudi-Arabië alleen! Saudi-Arabië, dat in Jemen (de vluchtelingenproblematiek van morgen!) van oorlogsmisdaden wordt beschuldigd, op grote schaal burgerdoelwitten bombardeert en een moordende maritieme blokkade heeft aangelegd tegen het land is ook de belangrijkste wapenklant van Europa. Wapens leveren die vervolgens in conflicten worden ingezet, waar vluchtelingen uit voort komen en dan er militair gaan ingrijpen…., hoe hypocriet is dat niet.

Laat ons vooral niet vergeten dat mensen vluchten voor onze oorlogen, onze militaire bemoeienissen, onze wapens, onze oliezucht. Oorlog om oorlogsvluchtelingen te vermijden, je moet pervers of onnozel zijn om dat uit je duim te zuigen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content