Onze ‘verantwoordelijkheid om te beschermen’, geldt die ook voor de slachtoffers van armoede, honger en kindersterfte?

De ‘verantwoordelijkheid om te beschermen’ die we gebruikten om Libië binnen te vallen, geldt die ook voor de slachtoffers van armoede, honger en kindersterfte, vraagt Ludo De Brabander van Vrede vzw.

Beste ontslagnemende regering, beste politici,

Tussen al het kiesgeweld is het u wellicht ontgaan. Afgelopen vrijdag vielen er meer dan 70 doden in de oostelijke Libanese stad Benghazi, u weet wel, de stad waar de opstand tegen Khadaffi begon.

Het is wellicht ook aan uw aandacht ontsnapt dat een opstandige generaal afgelopen weekend het parlement bestormde en ontbond. Met alle begrip, u hebt het erg druk en kon daardoor onmogelijk op de hoogte zijn van de vele ontvoeringen, moordpartijen en willekeurige arrestatie in het Libië dat we hebben helpen bevrijden.

Had u twee weken geleden willen bellen met de Jordaanse ambassadeur, dan zou men u verteld hebben dat een militie hem ontvoerd heeft.

Als u vandaag een zaak moet regelen met de ambassades of consulaten van Algerije, Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Turkije in het land dan zou dat moeite voor niets zijn geweest want ze hebben de deuren gesloten uit veiligheidsoverwegingen.

Algerije heeft nu zijn grenzen met het land gesloten. Het Amerikaanse leger heeft zijn luchtmacht in Italië in volle paraatheid gezet voor een eventuele evacuatie van het ambassadepersoneel uit Tripoli om een herhaling van de aanval op de diplomatieke missie in Benghazi van september 2012, waarbij de ambassadeur werd gedood, te voorkomen.

Ik begrijp dat u niet over alles geïnformeerd kan zijn. Vandaag zit u wel met andere kopzorgen en dan gebeurt het wel eens dat we wat zaken missen die zich in Afrika afspelen. Vandaar dat ik u op de hoogte willen brengen, wetende dat u erg bezorgd bent over het lot van de Libiërs.

In maart 2011 keurden u en/of uw collega’s in de gezamenlijke Kamercommissie van Buitenlandse Zaken en Defensie unaniem een militaire interventie goed om de bevolking te beschermen die in opstand was gekomen tegen zijn dictator. U vond het tijd om op te treden en gaf het signaal dat een onderhandelingsmissie van de Afrikaanse Unie zich maar best zo vlug mogelijk uit de voeten kon maken.

Onze eigen Guy Verhofstadt, Europees topkandidaat, bewoog hemel en aarde voor een echte ‘Responsibility to Protect‘ (R2P)-operatie om met onze bommen de Libiërs voor groter onheil te behoeden. Ik richt mij in het bijzonder tot de heer Pieter De Crem. Die deed eind vorig jaar de moeite om naar Chili te vliegen voor een conferentie over militair en oorlogsrecht en er uit te leggen hoezeer de NAVO en zijn regering het beschermen van de bevolking, R2P dus, ter harte nemen.

Hij en zijn geliefde NAVO ondernamen kordaat actie omdat ‘Khadaffi op gewelddadige wijze het vreedzaam en legitiem protest van zijn burgers onderdrukte’, zoals De Crem dat in Chili zo goed samenvatte. Hij snoerde bij voorbaat de mond van critici op het vallen van burgerslachtoffers door de nadruk te leggen op het zorgvuldig uitkiezen van de doelwitten die dan 7.700 maal op ‘precieze’ manier werden gebombardeerd.

Volgens Human Rights Watch vielen er bij deze humanitaire missie ‘minstens’ 72 burgerdoden van wie een derde kinderen, maar dat is natuurlijk peanuts in vergelijking met het doel en de schaal van de operatie. Dat er volgens de Libische overgangsregering uiteindelijk 50.000 doden zijn gevallen, is natuurlijk voor rekening van zij die de wapens op het terrein hebben gehanteerd. En ja, we konden natuurlijk niet vermoeden dat diezelfde wapens die vanuit Europa vlotjes hun weg vonden naar beide kampen, nu terug te vinden zijn bij radicale islamisten in landen als Mali, Syrië of Nigeria. Het is natuurlijk een detail dat er de afgelopen maanden tientallen vreedzame manifestanten die zich boos maken over de heerschappij van de gewapende milities, zijn gedood. Ja, wellicht verstoorden ze toch wel de orde.

Uw baas bij de NAVO, de heer Anders Fogh Rasmussen, eindigde de NAVO-missie eind oktober 2011 met de vaststelling dat het om ‘een van de meest succesvolle operaties in de geschiedenis van de NAVO’ ging. Hij zei ook dat ‘we’ dit gedaan hebben voor de Libische bevolking, zodat ze hun toekomst ‘stevig en veilig’ in eigen handen kunnen nemen.

Ik heb goed geluisterd en gelezen en vandaar dat ik u allen in volle verkiezingsstrijd durf schrijven omdat ik vermoed dat u het nieuws over Libië de afgelopen maanden niet heeft kunnen volgen. U, mijnheer De Crem, had met dit militair optreden wellicht goede bedoelingen. Maar misschien is het tijd om zich af te vragen of deze militaire interventie wel zo succesvol was. Ik zeg u dat omdat ik berichten die u wellicht zijn ontgaan dat ook ‘onze missie’ in Afghanistan van vele tientallen miljoenen euro’s niet bepaald vruchten heeft afgeworpen.

Misschien dat u nu evenzeer uit het oog bent verloren dat de Libische bevolking sinds de NAVO-interventie in een behoorlijk chaotisch land leeft, dat de milities die we bewapend hebben het recht in eigen hand hebben genomen? Ter uwer informatie: toevallig las ik vorig jaar in de Libische pers dat het aantal moorden in 2012 vervijfvoudigd is in vergelijking met 2010. Ik las ook in een rapport van de Verenigde Naties van oktober 2013 dat er nog steeds 8000 mensen vastzitten zonder vorm van proces en dat folteringen in de Libische detentiecentra ‘wijd verspreid’ zijn.

Militaire interventies zijn geen verkiezingsthema. Er valt wel iets voor te zeggen dat onze bevolking belangrijkere dingen aan zijn hoofd heeft. Maar misschien dat u de Belgen iets kan vertellen over de vele miljoenen die we al aan militaire operaties hebben besteed? En vooral, dat de miljarden die we volgens u, mijnheer De Crem, zouden moeten uitgeven aan gevechtsvliegtuigen misschien toch niet beter en efficiënter elders kunnen worden besteed.

Een suggestie: ik heb gehoord dat er nogal wat sociale noden zijn en dat we volgend jaar heel ver verwijderd zullen zijn van de afgesproken millenniumdoelstellingen over armoede, honger, kindersterfte, zuiver water en ziektes in de wereld. Daar hangen nogal wat mensenlevens aan vast, weet u? Toegegeven, nog minder in onze mediakolommen, maar u beste politici, hebt daar wellicht meer oor naar als grote verdedigers van onze ‘verantwoordelijkheid om te beschermen’.

Ludo De Brabander

woordvoerder Vrede vzw en co-auteur van ‘Als de NAVO de passie preekt’