De Amerikaanse president Joe Biden en zijn Russische collega Vladimir Poetin hadden woensdagnamiddag een ‘constructieve ontmoeting’ langs het meer van Genève.
Tijdens die ontmoeting kwamen ze overeen dat hun ambassadeurs kunnen terugkeren naar hun standplaats. Dat heeft de Russische president aangekondigd na afloop van die ontmoeting. ‘Wanneer ze terugkeren is een zuiver technische kwestie.’
Naar aanleiding van de groeiende spanningen tussen de beide landen waren de ambassadeurs in Moskou en Washington eerder dit jaar naar hun vaderland teruggekeerd. Dat ze nu terugkeren, geldt als een teken van de-escalatie tussen Moskou en Washington.
De Russische ambassadeur Anatoli Antonov werd drie maanden geleden uit Washington teruggeroepen voor overleg. Dat gebeurde nadat Biden in een interview Poetin als ‘killer’ had omschreven. Daarnaast legde de Amerikaanse regering nieuwe sancties op tegen Rusland vanwege een cyberaanval en inmenging bij de verkiezingen.
Rusland ontkende die beschuldigingen en trof tegensancties tegen onder meer Amerikaanse diplomaten. De Russische buitelandminister drong er bij de Amerikaanse ambassadeur John Sullivan op aan dat hij Moskou zou verlaten.
Biden: toon was goed, positief
De toon van de ontmoeting die de Amerikaanse president Joe Biden en zijn Russische collega Vladimir Poetin woensdagnamiddag in Genève hadden, was ‘goed, positief’. Dat heeft Biden gezegd tijdens zijn persconferentie na afloop van de top. Poetin had het tijdens zijn eigen persconferentie, eerder op de avond, over een constructieve ontmoeting. Tegelijk heeft Biden Moskou, naar eigen zeggen, gewaarschuwd voor inmenging bij de Amerikaanse verkiezingen.
‘Ik heb duidelijk gezegd dat we pogingen om onze democratische soevereiniteit te schenden of destabilisering van onze democratische verkiezingen niet zullen tolereren, en dat we daarop zullen antwoorden’, zei Biden. Volgens de bewoner van het Witte Huis verzwakken Poetins acties de wereldwijde positie van zijn land. ‘Zijn geloofwaardigheid wereldwijd neemt af.’
Ook de recente cyberaanvallen op Amerikaanse ministeries en bedrijven, volgens Washington vanuit Rusland, kwamen ter sprake. De twee landen gaan daarover rond de tafel zitten. Bedoeling is zo specifieke gevallen aan te pakken en doelwitten te definiëren die niet aangevallen mogen worden. Biden denkt in dat verband aan bepaalde kritieke infrastructuur.
Tijdens Poetins eigen persconferentie haalde hij het cybersecuritythema ook al aan. De Russische president ontkende de Russische betrokkenheid bij de recente aanvallen, en voegde eraan toe dat Rusland, en dan vooral het gezondheidssysteem, geviseerd wordt vanuit de Amerikaanse cyberspace. Hij noemde de gesprekken daarover met de Amerikanen wel ‘zeer belangrijk’.
Daarnaast beloofde Biden zijn Russische collega dat hij de mensenrechtensituatie in Rusland zal blijven aankaarten. Hij zei geen anti-Russische agenda te hebben. ‘Het gaat er niet om Rusland aan te vallen als er mensenrechten geschonden worden’, zette Biden de puntjes op de i. ‘Het gaat erom democratische waarden te verdedigen. Dat zit nu eenmaal in het DNA van ons land. En daarom zullen mensenrechten altijd op tafel liggen, heb ik hem gezegd.’
Poetin is niet op zoek naar een Koude Oorlog met de Verenigde Staten, zei Biden nog.
Volgens het Amerikaanse staatshoofd waren beide leiders het niet over alle onderwerpen eens, maar kreeg hij wel de kans om uit te leggen hoe de VS over bepaalde zaken denken.
Poetin kondigde tijdens zijn persconferentie al aan dat de Amerikaanse en Russische ambassadeurs terug kunnen keren naar hun standplaats. Eerder dit jaar werden ze teruggeroepen voor overleg vanwege de slechte verhoudingen tussen de twee landen.
Geen vijandigheid
De komende dagen starten de twee ministereis van Buitenlandse Zaken gesprekken over een ‘brede samenwerking’. Die zullen onder meer gaan over cybersecurity en de mogelijkheid om te onderhandelen over ontwapening.
‘Er was geen enkele vijandigheid’, zei Poetin tijdens de persconferentie. ‘Op veel kwesties lopen onze meningen uiteen, maar de twee partijen heben het verlangen aangetoond om elkaar te begrijpen en te zoeken naar middelen om de posities dichter bij elkaar te brengen.’
Poetin verdedigt opsluiting van Kremlincriticus Navalny
De Russische president Vladimir Poetin vindt dat de opsluiting van de belangrijkste oppositiepoliticus in zijn land, Aleksej Navalny, gerechtvaardigd is. Navalny heeft bewust Russische wetten genegeerd, meent Poetin. Dat zei hij tijdens de persconferentie na afloop van zijn ontmoeting met zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden.
Nadat Navalny afgelopen zomer vergiftigd werd, naar alle waarschijnlijkheid door de Russische geheime diensten, verbleef hij lange tijd in een Berlijns ziekenhuis. Na zijn terugkeer in Rusland heeft hij een video gepubliceerd die op het Kremlin niet in de smaak viel, en hij is zich niet komen melden bij de Russische diensten terwijl hij herstelde in Berlijn. ‘Hij heeft gedaan wat hij wou’, zei Poetin, die eraan toevoegde dat zijn tegenstander bereid was om opgepakt te worden. Dat alles zei Poetin zonder Navalny bij naam te noemen.
Vanwege de veroordeling legden de Europese Unie en de Verenigde Staten sancties op aan Russische vertegenwoordigers.
Tijdens de persconferentie kreeg Poetin ook vragen over de mensenrechtensituatie. Vooraf had Biden aangekondigd dat hij die ter sprake zou brengen. Poetin verwees echter naar de situatie in de Verenigde Staten, door de Amerikaanse gevangenis in Guantanamo aan te halen als illegaal en een bewijs van mensenrechtenproblemen in het Westen. ‘We hebben de hele mensenrechtenkwestie besproken’, zei Poetin, maar hij vernoemde geen punten waarover ze het daar akkoord waren.
‘Trump was anders dan zijn opvolger’
Poetin vergeleek ook de huidige en vorige Amerikaanse president. Hij merkt een gewijzigde toon op in de aanpak sinds Trump niet langer president is, en noemde Bidens voorganger ‘anders’.
Over Biden wist hij te melden dat de Democraat ‘een heel evenwichtige, professionele man’ is. ‘Het is overduidelijk dat hij heel ervaren is’, zei Poetin nog, die verder Bidens morele waarden prees. Biden heeft zijn collega tijdens de ontmoeting van woensdag in Genève niet uitgenodigd op het Witte Huis. Voor zo’n ontmoeting moet aan voorwaarden voldaan worden, zei Poetin.
Aparte persconferenties
De Amerikaanse delegatie meldt dat het gesprek uiteindelijk 3 uur en 21 minuten duurde, minder dus dan de vier à vijf uur die aanvankelijk in het vooruitzicht waren gesteld. Het was de eerste keer dat de twee elkaar zagen sinds Biden begin dit jaar Amerikaans president werd.
Biden verliet de villa waar het gesprek gehouden werd als eerste, iets voor 17.30 uur. Na afloop van de top zullen de beide wereldleiders aparte persconferenties houden: eerst Poetin, dan Biden.
De twee spraken eerst goed anderhalf uur onderling in de Villa La Grange, aan het meer van Genève. Daarna volgden besprekingen in een uitgebreider format. Die duurden ongeveer even lang. Iets na 17.00 uur werd alles afgerond.