Onderwereldmakelaars zijn de link tussen Mexicaanse kartels en de Lage Landen

De voorbije twee jaar zijn in België en Nederland 19 Mexicanen gearresteerd in 9 clandestiene labs voor de productie van de gevaarlijke synthetische drug methamfetamine. Krijgen de gevreesde Mexicaanse kartels voet aan de grond in de Lage Landen?

Vrijdag 23 oktober 2020, net voor middernacht. ‘God zegen dit huis’ hangt boven de ingang van het kleine fuchsia pand in het zuiden van Culiacán, de hoofdstad van de Mexicaanse staat Sinaloa. In dit safehouse hebben we afgesproken met twee inpakkers van het beruchte Sinaloakartel. De jonge twintigers in jeans en T-shirt, petje en mondmasker op, staan gebogen over een klaptafel. De kleinste noemt zich Chapo Jr, de ander geeft liever geen naam.

Safehouse op een geheime locatie in Sinaloa. Twee twintigers verpakken crystal meth.
Safehouse op een geheime locatie in Sinaloa. Twee twintigers verpakken crystal meth.© Amrai Coen / Die Zeit

Op de tafel ligt 15 kilo crystal meth – de drug die wereldberoemd werd door de serie Breaking Bad. Methamfetamine, ook wel ice of tina genoemd, is in 1893 voor het eerst door een Japanse apotheker aangemaakt. Je kunt de drug snuiven, roken, slikken of injecteren. Meth geeft een oppeppend en euforisch effect, maar is ook destructief en zéér verslavend.

Chapo Jr en zijn kompaan verpakken de partijen meth in aluminiumfolie en plastic zakjes – in de hoop zo scanners en drugshonden te omzeilen. ‘Elke avond komen we samen om dit te doen, telkens in andere safehouses. De meth komt uit grotere en kleinere labs in en rond Culiacán. We versturen de zakjes naar Mexico City in geheime compartimenten van koffers, die vervolgens de bus op gaan’, zegt Chapo Jr. ‘Vanuit de hoofdstad wordt de meth verder verdeeld naar de VS en per boot of vliegtuig naar Europa.’

Mexicaanse kartels sturen niet enkel drugs naar Europa. ‘We sturen ook mensen van het kartel, om in Europa iemand te hebben die we kunnen vertrouwen, en om er vertegenwoordigers te hebben. Het is belangrijk om je aanwezigheid te tonen. Ter plekke in Europa werken we met lokale maffia’s. We sturen ook cooks (jargon voor laboranten, nvdr) naar Europa want wij, Mexicanen, zijn de beste cooks. Wij hebben de ervaring. En Mexicanen kunnen de cooks in Europa opleiden.’

Het nachtelijke interview door onze collega van Die Zeit vindt plaats in het kader van The Cartel Project, een samenwerking tussen 60 journalisten uit 18 landen. Gecoördineerd door het journalistieke netwerk Forbidden Stories zetten we het speurwerk van vermoorde Mexicaanse journalisten voort. Onder meer Knack, Le Soir en de Volkskrant werkten eraan mee.

Geheime ruimte achter kast

Nauwelijks een week later, 9000 kilometer verderop. In Emst, een klein dorpje met ruim 3000 inwoners in de Nederlandse provincie Gelderland, ontmantelt de politie op 27 oktober een methlab. Het zit verborgen in een voormalig restaurant annex partycentrum. Twee Mexicanen, van 37 en 38 jaar, worden gearresteerd. Vijf dagen later is het wéér raak. Achter een donkerbruine, loodzware antieke kast in een sportschool in Vroomshoop ontdekken speurders een geheime ruimte vol labmateriaal, grondstoffen en een partij meth – zo achterhaalde de lokale zender RTV Oost. Opnieuw worden twee Mexicanen (21 en 38 jaar) ter plekke aangehouden. En op 30 november, op enkele kilometers van de Belgisch-Nederlandse grens, rolt de politie in een loods in Westdorpe nogmaals een groot methlab op. Ook daar worden twee Mexicanen (39 en 48 jaar) op heterdaad betrapt.

Het lab in Westdorpe is intussen al het negende methlab in de Lage Landen in twee jaar tijd waar Mexicanen worden aangetroffen. De teller staat nu op 19 Mexicanen (zie kaderstuk met chronologie) die in België of Nederland achter de tralies zijn beland voor hun (vermeende) betrokkenheid bij de productie van methamfetamine. Sommigen zijn intussen veroordeeld, anderen staan onder verdenking.

In België werd op 6 juni 2019 een methlab met Mexicanen opgerold. Speurders van de federale gerechtelijke politie Antwerpen troffen het lab aan tijdens een huiszoeking in een oude verlaten varkensstal in de Kempense gemeente Wuustwezel, op amper 10 kilometer van de Nederlandse grens. Een week eerder waren ze getipt door de Nederlandse politie. In de stal stonden chemicaliën, vaten, mengbekers, een afzuiginstallatie én lag ook 4,7 kilo methkristallen. Onderzoek door het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) toonde dat in Wuustwezel liefst 460 kilo meth is geproduceerd. Om dat in perspectief te plaatsen: een jaar eerder is in héél de EU 646 kilo meth in beslag genomen, zo blijkt uit cijfers van het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving.

De drie Mexicanen van Wuustwezel zijn intussen veroordeeld voor hun betrokkenheid bij het productieproces, al verrichtten ze volgens de rechtbank ‘hoofdzakelijk opruimingswerken’. Ze gingen niet in beroep.

Los Zetas

‘De aanwezigheid van Mexicanen in een methlab was iets compleet nieuws’, zegt Manolo Tersago, hoofd van de drugsectie van de Antwerpse gerechtelijke politie. ‘Tijdens de huiszoeking was het dus niet alleen schrikken voor hen, maar ook wel een beetje voor ons.’

Overstappen van amfetamine en xtc naar het lucratievere crystal meth is supereenvoudig: dezelfde grondstoffen, dezelfde hardware, dezelfde netwerken.

Andy Kraag (Nederlandse politie)

Wuustwezel was een alarmbel die afging, bevestigt drugsspecialist Marc Vancoillie van de Centrale directie van de bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit (DJSOC) van de federale politie. ‘Voordien gebeurde het weleens dat er een Mexicaan op de luchthaven werd gearresteerd met wat drugs in zijn bagage. Maar dat ging dan over enkele kilo’s’, zegt Vancoillie. ‘En in 2018 hebben we een dossier gehad over een postpakket met methamfetamine verstuurd vanuit Mexico naar een adres in Gent. De meth zat in vloeibare vruchtenpulp en moest nog worden omgezet in poedervorm. Gelukkig kon de Amerikaanse douane het pakket onderscheppen, want stel je voor als die vruchtenpulp in de handen van kinderen zou vallen… Dat zou tot drama’s hebben geleid.’ In juli 2020 veroordeelde de Gentse rechtbank de ontvanger van de meth – een Gentenaar met Jamaicaanse roots – tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van drie jaar. Uit het vonnis, dat Knack kon inkijken, blijkt dat meerdere postpakketten met meth vanuit Mexico naar Gent waren verstuurd.

Mexicaans bandiet Jesus Malverde wordt in kartelkringen nog altijd vereerd als de ‘narco saint’

Maar drugshandel is natuurlijk nog iets anders dan drugsproductie. Vancoillie: ‘Wij vermoeden dat de drie Wuustwezel-Mexicanen naar hier zijn gestuurd omdat ze de nodige knowhow hebben om het eindproduct – die kristallen – te produceren.’ Uitgestuurd door Mexicaanse kartels? Tersago: ‘Dat kan uiteraard, maar dat hebben wij nooit kunnen aantonen. Wat we wel weten, is dat zij over de nodige kennis en kunde beschikten om een methlab op te zetten en methamfetamine aan te maken.’

Via Interpol peilden de Belgische speurders naar de criminele antecedenten van de drie. Tersago: ‘Het officiële antwoord luidde dat de meesten van hen niet bekend waren bij de politiediensten in Mexico. Een van hen was wel bekend, maar voor niets echt bijzonders.’ Maar verder is de Mexicaanse connectie in de Wuustwezel-case gewoonweg níét onderzocht. De drie waren immers op heterdaad betrapt en zouden sowieso achter de tralies belanden. En zelf hadden de Mexicanen er geen enkel belang bij om ook maar iets te vertellen.

Dat Mexicaanse kartels in Europa actief zijn, staat voor Europol vast. ‘Zowel het Sinaloakartel, Jalisco New Generation als Los Zetas ontplooit hier activiteiten – voornamelijk drugshandel en witwassen’, zegt Jari Liukku, hoofd van het departement European Serious and Organised Crime Centre (ESOCC) van Europol. ‘Colombiaanse en Mexicaanse misdaadgroeperingen werken bijvoorbeeld samen om cocaïne in te voeren in de EU. De kartels blijven in Europa low profile maar hebben een sterke band met hun Mexicaanse thuisorganisatie.’

Kassakassa

Methlabs in West-Europa zijn een relatief nieuw fenomeen. Het eerste werd in 2015 ontmanteld, in Nederland. ‘In Oost-Europa had je al langer methproductie’, zegt Vancoillie. ‘Met name in Tsjechië en Slowakije. Het ging om keukenlabs gerund door, onder anderen, Vietnamezen. Maar die staan totaal niet in verhouding met het grote productielab dat we in Wuustwezel hebben opgerold.’

‘Het eerste omvangrijke methlab van België is in maart 2018 in de provincie Antwerpen ontdekt’, zegt Antwerps parketwoordvoerder Kristof Aerts. ‘Dat was in Vorselaar. Een Belg en twee Nederlanders zijn toen gearresteerd.’

Ruim een half jaar later trof het Limburgse parket een methlab aan. ‘Dat was in Peer. Het had net proefgedraaid voor de ontdekking’, zegt substituut Bruno Coppin. ‘En de afgelopen twee jaar hebben we in Limburg ook nog methlabs opgerold in Bilzen, Hasselt, Leopoldsburg en Maasmechelen. Mexicanen hebben we daar niet aangetroffen, wel Nederlanders.’ Vancoillie: ‘We hebben zelden labs in België die níét gelinkt kunnen worden aan Nederland. De Nederlandse organisaties beseffen dat ze met meth tien keer meer kunnen verdienen dan met xtc of amfetamine. Voor hen telt maar één zaak: kassakassa.’

Om dit soort meth-kristallen te maken heb je Fingerspitzengefühl en ervaring nodig.
Om dit soort meth-kristallen te maken heb je Fingerspitzengefühl en ervaring nodig.© Amrai Coen / Die Zeit

En het fenomeen blijf niet langer beperkt tot de grensstreek. Vancoillie: ‘In maart 2020 is ook nog eens een methlab in Huy (provincie Luik) ontmanteld en in september 2020 een in Lendelede (provincie West-Vlaanderen), zo blijkt uit de laatste analyses van het NICC.’

Explosieve stijging

Negen methlabs in België in drie jaar tijd? In Nederland liggen de cijfers nog een pak hoger. ‘In 2019 alleen al hebben we negen methlabs ontmanteld. Dit jaar staat de teller intussen op 32’, onthult Andy Kraag, hoofd van de Dienst Landelijke Recherche, in een interview met onze mediapartner de Volkskrant. ‘Dat is een explosieve stijging. De labs treffen we vooral aan in buitengebieden, maar wel over het hele land verspreid. En als je dan weet dat een lab al snel een gemiddelde productiecapaciteit van 5 miljoen euro per week oplevert, dan spreek je met die 30 labs over miljarden aan criminele omzet.’ Volgens Kraag zijn er bij die 32 labs tientallen criminele organisaties betrokken.

Uit speurwerk blijkt bovendien dat er een verband is tussen de opgerolde labs. ‘Je hebt netwerken die meerdere labs runnen. Zo’n criminele groep beschikt over x-aantal stashes waar de grondstoffen worden opgeslagen en waar soms ook het eindproduct verstopt zit, en over x-aantal productielocaties. Ze kunnen heel flexibel inspelen op veranderingen in de markt, en overstappen van productielocatie 1 naar locatie 2 of 3. Zo’n lab kan ook de ene week voor amfetamine gebruikt worden, en de andere week voor methamfetamine’, zegt Kraag. ‘Je hebt netwerken die zich bezighouden met de smokkelwaar, een groep die zich bezighoudt met de import van grondstoffen, je hebt weer anderen die productieplekken voor je regelen. In een soort samenwerkingsverband zijn ze handel met elkaar aan het drijven, het is een criminele pseudo-economie.’

Hoe verklaart Kraag de spectaculaire groei van de methproductie in Nederland? ‘Eén reden is dat het supereenvoudig is om over te stappen van amfetamine en xtc naar het lucratievere crystal meth: dezelfde grondstoffen, dezelfde hardware, dezelfde ketels, dezelfde netwerken.’

Fingerspitzengefühl

Enkel de expertise ontbrak. En daar komen de Mexicanen in beeld. Zij kunnen iets wat de Nederlandse synthetischedrugsjongens níét kunnen. Kraag: ‘Het zijn eigenlijk twee trucs. Wat Nederlandse “koks” kunnen maken, noemen ze baby-ice. Van alle grondstoffen maken ze een eindproduct waarvan maar 50 procent pure meth is. Als je daar crystal meth of ice, van maakt, is dat een inferieur product. Die Mexicaanse koks kunnen van diezelfde grondstoffen uiteindelijk 100 procent meth maken. Ze maken het Nederlandse eindproduct dus sterker. Dat balletje van de Nederlanders, daarin zit voor 50 procent meth en we kunnen het er niet uithalen. Mexicanen kunnen dat wel, met bepaalde chemicaliën. Maar dat is hun geheim, net zoals het recept voor Coca-Cola geheim is. Dat luistert enorm nauw, dat is een kwestie van fingerspitzengefühl.’

De tweede truc die Mexicanen beheersen, gaat over de volgende stap in de productie. ‘De kristallisatie: van meth poeder uiteindelijk van die kristalvormige pegels maken. Dat is een proces dat ongelofelijk nauw luistert, tot en met micro-temperatuurverschillen om het zo helder mogelijk en zo lang mogelijk te krijgen. Die kennis en expertise willen de Nederlanders inhuren. Dat stukje van het productieproces hebben ze gewoon uitbesteed, voor een percentage van de winst.’

EncroChat

12 juni 2020. Telecombedrijf EncroChat, de favoriete communicatietool van criminelen wereldwijd, heeft bijzonder slecht nieuws voor zijn 60.000 gebruikers in 140 landen: de geëncrypteerde berichtendienst is gehackt door een buitenlandse overheid. Het pushbericht veroorzaakt een schokgolf door het criminele universum. De conversaties van onder meer 12.000 Nederlandse EncroChat-gebruikers liggen op straat. Cyberspecialisten van de Franse en Nederlandse politie zijn erin geslaagd om van april tot juni ruim 100 miljoenen berichten in realtime te onderscheppen. Gevolg? Tal van cocaïnetransporten onderschept, miljoenen cash geld in beslag genomen, corrupte ambtenaren ontmaskerd, liquidaties voorkomen en zelfs een heuse martelkamer ontdekt.

We hebben zelden labs in België die níét gelinkt kunnen worden aan Nederland.

Marc Vancoillie (DJSOC)

‘EncroChat is goud voor ons’, zegt Kraag. ‘Een aanzienlijk deel van de 32 labs is dankzij EncroChat naar voren gekomen. De grote waarde daarvan is dat we niet alleen de kok ter plaatse aantreffen, maar dat we het hele netwerk erachter hebben.’

Belangrijk: de EncroChat-gesprekken geven ook een inkijk in de Nederlands-Mexicaanse connectie. Ze tonen volgens Kraag onder meer dat ook in labs waar géén Mexicanen op heterdaad betrapt zijn, soms toch Mexicaanse koks aan de slag waren. De Mexicaanse betrokkenheid bij methlabs is dus nog groter dan tot nu toe bekend was.

Verdienmodel

‘Dankzij EncroChat zien we ook dat Mexicanen die hier in methlabs werken, worden ingevlogen met behulp van een handvol brokers – onderwereldmakelaars als het ware’, zegt Kraag. ‘Het is niet zo dat zo’n Mexicaanse jongen in zijn eentje naar hier afzakt. Toegegeven, aanvankelijk was het voor ons ook een puzzel. We treffen plots drie Mexicaanse verdachten aan: hoe belanden die hier? Maar intussen weten we dat dat georganiseerd wordt door zo’n bemiddelaar, de makelaar.’

Die makelaars worden volgens Kraag gecontacteerd door Nederlandse organisaties die een bepaalde expertise zoeken. ‘Brokers zorgen ervoor dat Mexicaanse koks naar hier komen, en dat zij voor een bepaalde duur – zo’n drie weken – in een lab meedraaien. In ruil krijgt de makelaar een deel van de opbrengst, en die geeft daarvan dan op zijn beurt een deeltje af aan de koks.’

Ook een welingelichte bron binnen de Mexicaanse overheid bevestigt aan Forbidden Stories dat er netwerken bestaan die cooks naar Europa sturen om meth te produceren.

Momenteel onderzoekt de Nederlandse politie hoe ze de makelaars uit de markt kan halen. Kraag: ‘Dat is bijzonder ingewikkeld, omdat ze in Mexico zitten. Alleen sporadisch komen ze naar hier – toen het nog kon tenminste (in pre-coronatijden, nvdr). Zo’n makelaar is ook degene die de locaties inspecteert. Klopt het allemaal, is het afzuigsysteem in positie, zijn de juiste grondstoffen aanwezig, staan de juiste ketels klaar? Nederlandse criminelen hebben dat luikje gewoon uitbesteed. De makelaar is toezichthouder op dat deel en zorgt ervoor dat je je productie gaat halen.’

Zijn die makelaars verbonden aan Mexicaanse kartels? Kraag: ‘In Mexico behoort vrijwel iedere crimineel tot een kartel. Zo’n kartel zit anders in elkaar dan de meeste mensen denken. Het beeld van een piramidestructuur met een baas aan de top die alles regelt, El Chapo-achtige toestanden, dat klopt niet. Het is veeleer een maffiafranchise. Je betaalt netjes je lidmaatschap, maar je bent wel zelfstandige. Dat geldt ook voor die makelaars.’

Kraag onderstreept wel dat de Mexicaanse kartels hier niet de lakens komen uitdelen. ‘Het zijn de Nederlandse criminelen die de touwtjes in handen hebben. Op hun initiatief halen ze de Mexicaanse kennis en expertise naar hier. Maar mijn vrees is de toekomst: wat gebeurt er als de machtsverhoudingen veranderen? Nu doen mensen gewoon zaken met elkaar, er is geen strijd.’ Maar het plaatje verandert als Nederland de methmarkt zou overnemen. ‘Nu is Nederland nog afhankelijk van de Mexicanen. Zodra dat niet meer het geval is, kun je een concurrentiestrijd krijgen. En dat gaat altijd gepaard met geweld. Maar momenteel werken ze samen. Voor de Mexicaanse drugorganisaties gaat het om een verdienmodel: je gaat met je kennis en expertise voor iemand anders produceren, in ruil voor een deel van de winst. Je krijg er enorm veel geld voor, terwijl je er alleen maar een paar koks voor kwijt bent die daar voor een aantal weken gaan koken.’

Mexicaans bandiet Jesus Malverde wordt in kartelkringen nog altijd vereerd als de 'narco saint'.
Mexicaans bandiet Jesus Malverde wordt in kartelkringen nog altijd vereerd als de ‘narco saint’.© Amrai Coen / Die Zeit

Nieuwe perspectieven

‘Nederland heeft het potentieel om een van de grootste methproducenten ter wereld te worden’, zegt Laurent Laniel in een interview met onze mediapartner Le Monde. Laniel is analist bij het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving. Laniel: ‘Nederland is een van de grootste producenten van amfetamines en MDMA (ecstasy, nvdr). Het heeft al een criminele infrastructuur voorhanden én organisaties die goed thuis zijn in de productie van en handel in drugs. Nederlandse criminele organisaties hebben de juiste apparatuur en een hele infrastructuur om precursoren te leveren, voornamelijk uit China en India.’

Volgens Laniel is er nog geen sluitend bewijs dat de Mexicanen aangetroffen in Nederlandse labs met kartels verbonden zijn, maar zijn er welk sterke vermoedens.

‘De heersende analyse is dat we te maken hebben met een verdeling van middelen en taken in het belang van beide partijen – wat al erg genoeg is. Het bestaan van een echt partnerschap tussen die Nederlandse criminele organisaties en de Mexicaanse kartels, dat verder zou gaan dan deze laboratoria, is echter een sterke mogelijkheid. Ten eerste omdat sommigen van die Mexicanen uit de deelstaat Sinaloa komen. Het zou vreemd zijn als ze naar het buitenland zouden kunnen reizen en zich met andere criminele organisaties zouden kunnen verbinden zonder de toestemming van de kartels.’

Ten tweede omdat er in Europa recent grote inbeslagnames zijn geweest van methamfetamine afkomstig uit Mexico, bestemd voor Azië of Oceanië. Laniel: ‘De hypothese is die van een partnerschap voor de export van meth, waarbij de Mexicanen gebruikmaken van het grote Nederlandse logistieke exportplatform. Dat kan het exportpotentieel van de kartels verveelvoudigen. Tot dusver exporteerden ze vooral naar de Verenigde Staten, maar nu opent deze alliantie nieuwe perspectieven voor hen.’

Na één keer verslaafd

Ook de meth geproduceerd in België en Nederland is volgens Europol voornamelijk bestemd voor export naar Aziatische landen zoals Japan en Australië.

‘In Japan levert één gram meth soms al 500 dollar op’, verklaart Andy Kraag van de Nederlandse politie. ‘Daarom horen we vaak op die chats: “Heb je nog een deurtje in Japan?”‘

Bestaat de kans dat het gebruik ook in de Lage Landen gaat toenemen, nu meth plots zo massaal beschikbaar is? ‘Als de productie bij ons gigantisch toeneemt, dan is het ook makkelijker voorhanden en het risico op gebruik groter’, zegt Kraag. ‘Met deze drugs is het zo dat je al na één keer verslaafd kunt raken, dat is het pijnlijke eraan. Meth maakt je geestelijk kapot: je denkt aan niks anders meer, je wilt alleen maar dat, je functioneert niet meer.’

Ook Bruno Coppin van het Limburgse parket houdt zijn hart vast, en dat niet alleen vanwege de gezondheidsrisico’s voor omwonenden van labs en toxische vervuiling van het leefmilieu door de dumping van chemisch afval. ‘We vrezen in Limburg voor een toenemend aantal methverslaafden en de daarmee gepaarde extra druk op onze ontwenningscentra.’

In maart 2019 maakte meth alvast één dodelijk slachtoffer in Antwerpen, bevestigt parketwoordvoerder Kristof Aerts. Het ging om een Thaise vrouw uit Berchem.

‘Er zijn weinig exacte en actuele gegevens beschikbaar over methgebruik in België’, zegt Tino Ruyters, algemeen directeur van de vzw Free Clinic, een laagdrempelige onthaalwerking voor risicogebruikers in Antwerpen. ‘Maar we kunnen zeker nog niet spreken van een duidelijke algemene toename van gebruik.’ Dat stelt ook Sciensano, dat cijfers bijhoudt over intoxicaties.

Meth maakt je geestelijk kapot: je denkt aan niks anders meer, je wilt alleen maar dat, je functioneert niet meer.

Andy Kraag (Nederlandse politie)

‘Op dit moment zien we geen aanwijzingen dat gebruikers overstappen van amfetamine naar methamfetamine’, zegt Peter Blanckaert, coördinator van het Belgische Early Warning System Drugs bij Sciensano. ‘Maar op langere termijn is het uiteraard iets om in de gaten te houden.’

Sciensano voerde tijdens de coronacrisis een online onderzoek uit bij 5764 volwassenen in België die aangaven in 2020 drugs te hebben genomen. ‘4 procent van de respondenten antwoordde het afgelopen jaar methamfetamine te hebben gebruikt’, zegt Els Plettinckx, coauteur van de studie. ‘Maar dat cijfer kun je niet doortrekken naar alle Belgische druggebruikers.’

Sciensano houdt ook gegevens bij over personen die in België in behandeling gaan voor een drugsprobleem. Plettinckx: ‘Over de laatste jaren zien we een stijging van personen die melding maken van methamfetamine bij hun aanmelding voor gespecialiseerde drughulp, namelijk van 87 gebruikers in 2015 naar 171 in 2019. ‘

‘Meth is eigenlijk niet interessant voor de recreatieve gebruiker’, stelt expert Jochen Schrooten van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD). ‘Van een klein lijntje van drie centimeter meth blijf je twaalf uur wakker, maar dat is niet wat recreatieve gebruikers zoeken. In die zin komt meth haast niet voor in het klassieke uitgaansmilieu, ook al omdat er overal alternatieven te krijgen zijn: speed, xtc of coke. Meth kost bovendien 80 tot 100 euro per gram.’

Chemsex

Vanuit één specifieke gebruikersgroep krijgt het VAD wél duidelijke signalen over methgebruik. Schrooten: ‘De groep van gay mannen die aan chemseks doen. Dat gaat dan meestal over hele weekends in vakantieparken of op hotel, een extreme vorm van plezierbeleving door middelengebruik en seks, meestal in groep. Zij gebruiken meth om hun seksuele prestaties te verlengen en intenser te maken.’

Het Instituut voor Tropische Geneeskunde deed dit jaar diepte-interviews met 20 chemseksgebruikers in Vlaanderen. ‘Dertien respondenten uitten hun bezorgdheid over de plek die crystal meth begint in te nemen op de chemseks- events’, klinkt het in het rapport Chemified. ‘Het is een drug die de laatste jaren steeds meer verspreid en genormaliseerd wordt.’

En ook veldwerker Leon Knoops van de Nederlandse stichting Mainline erkent de verontrustende signalen: ‘Het gebruik van meth neemt toe in Nederland. De drug wordt niet alleen meer tijdens chemseks gebruikt, het aantal dealers neemt toe en de prijzen blijven dalen. Twee jaar geleden kostte een gram nog 150 euro, nu heb je het al voor 70, 80 euro per gram. Het gebruik van meth wordt onderschat en niet serieus genomen. De aantallen gebruikers worden schromelijk onderschat. Methgebruikers worden weggezet als een excentrieke, kinky subscene, maar het zou bij wijze van spreken je buurman kunnen zijn. Je kunt verdere toename verwachten. De gayscene is vaak trendsettend. GHB en ketamine begonnen daar ook.’

119 Mexicaanse journalisten vermoord

‘Het doden van de journalist zal het verhaal niet doden’ is de centrale boodschap van Forbidden Stories, een internationaal netwerk van journalisten opgericht door de Franse reporter Laurent Richard. Toen hij in 2015 aankwam op zijn kantoor in Parijs, zag Richard hoe de nabijgelegen redactie van Charlie Hebdo gruwelijk getroffen werd door een terreuraanslag. Die ervaring inspireerde hem om de krachten te bundelen en het werk van bedreigde, gevangengenomen of vermoorde journalisten voort te zetten. Forbidden Stories pikte onder meer het onderzoek op van de Maltese Daphne Caruana Galizia, die in 2017 door een autobom werd gedood.

De vijfdelige artikelenreeks The Cartel Project bouwt verder op het werk van de Mexicaanse journaliste Regina Martínez, gewurgd in haar badkamer in 2012, en haar betreurde collega’s. Volgens de ngo Committee to Protect Journalists (CPJ) zijn in Mexico 119 journalisten vermoord in twintig jaar tijd.

Dit is het eerste project van Forbidden Stories waar ook Belgische media (Knack & Le Soir) aan deelnemen.

Lees alle artikels op www.knack.be/cartelproject en www.forbiddenstories.org

The Cartel Project
The Cartel Project© Forbidden Stories

Partner Content