‘Om migratie aan te pakken, moet geïnvesteerd worden in échte plattelandsontwikkeling in Afrika’

‘Meer veiligheid, meer ontwikkeling en een beter leven in Afrika is cruciaal voor de toekomst van Europa.’ Dat waren de woorden van premier Michel bij zijn bezoek aan Senegal. Katelijne Suetens van Broederlijk Delen herhaalt dat mensen levenskansen bieden ter plaatse gedwongen migratie voorkomt. ‘Of dat nu gebeurt uit eigenbelang of uit verontwaardiging en medemenselijkheid, het maakt niet uit.’

Zestig tot zeventig procent van de Afrikaanse bevolking woont op het platteland en is voor zijn levensonderhoud afhankelijk van de landbouw. Onderzoek toont aan dat investeren in de landbouwsector drie keer zo efficiënt is om armoede te bestrijden als investeren in andere sectoren zoals de industrie of de dienstensector – in sub-Sahara Afrika zelfs elf keer zo efficiënt.

Toch stellen we vast dat landbouw en plattelandsontwikkeling al decennialang verwaarloosd worden in Afrikaanse landen. Rurale voorzieningen voor onderwijs, gezondheid, huisvesting en transport zijn ondermaats. Van de landbouw alleen valt niet te overleven en er is amper andere werkgelegenheid. Alweer door dat gebrek aan investeringen in markten, wegen en infrastructuur. Mensen ploeteren dag na dag verder in bittere armoede, zonder perspectief. Mag het dan verbazen dat vooral jonge mensen wegtrekken uit hun dorp, naar de steden? En als het daar niet lukt, verder, vooral naar de buurlanden maar ook naar veelbelovender rijke regio’s van Europa?

Kleinschalige landbouwers zijn de sleutel tot ontwikkeling en stabiliteit

Echte ontwikkeling van het Afrikaanse platteland kan op middellange termijn een grondoorzaak van gedwongen migratie wegnemen. Dat wil zeggen dat we moeten bijdragen aan investeringen en interventies waardoor de mensen die daar vandaag wonen, kleinschalige landbouwers, een landbouweconomie kunnen uitbouwen. Eerder dan ons heil te zoeken in buitenlandse investeerders en ondernemers die, dat ligt nu éénmaal in hun aard, in de eerste plaats de eigen winst nastreven. Het potentieel van deze kleinschalige landbouwers is tot op vandaag amper beproefd en wordt daarom van tafel geveegd door beleidsmakers, vergezeld van een meewarig hoofdschudden – ‘ach die keuterboertjes…’. Als ontwikkelingsorganisatie die ijvert voor de rechten van kleinschalige landbouwers worden we er dan ook meteen van beticht die arme stakkers van boeren hun recht op échte ontwikkeling te ontzeggen.

Een aantal wetenschappelijke studies hebben bewezen dat een stijging van de lokale welvaart aanvankelijk leidt tot meer migratie en later pas afneemt bij het bereiken van een bepaald niveau van levensstandaard. Maar moet dat er ons van weerhouden om vandaag de condities te creëren voor een leefbaar leven op het Afrikaanse platteland binnen twintig jaar? Met de klimaatverandering en de komende decennia van bevolkingsexplosie in het achterhoofd, mogen we ons verwachten aan nog veel meer jonge mensen die op zoek zullen gaan naar een beter leven voor henzelf en hun families.

Minder paniekvoetbal, meer strategische leiding

Ondanks de toename van de wereldwijde mobiliteit en de globalisering, leven en ondernemen de meeste mensen het liefst in de cultuur en omgeving die hen vertrouwd zijn, in de buurt van familie en vrienden. Daarom ijvert Broederlijk Delen voor duurzame plattelandsontwikkeling. En daarom vragen wij Belgische en Europese politici om ontwikkelingsgelden in te zetten voor échte, duurzame rurale ontwikkeling in héél Afrika. Niet voor kortzichtige maatregelen die ons in Europa op korte termijn tevreden stellen, zoals veiligheid en vermindering van migratie via grensbewaking of het concentreren van middelen in transitlanden. We mogen van de verlichte Europese Unie een langetermijnstrategie verwachten, geen paniekvoetbal. Of dat nu gebeurt uit strategisch eigenbelang of uit verontwaardiging en medemenselijkheid zoals bij Broederlijk Delen, het maakt niet uit.