Dodelijke overstromingen in Pakistan, historische hitte en droogte in China en Europa, hevige regens in de Verenigde Staten, … Het noordelijk halfrond heeft deze zomer duidelijk de gevolgen gevoeld van de klimaatopwarming.
‘Deze zomer toont ons dat we wel degelijk middenin de klimaatcrisis zitten en dat de gevolgen daar zijn, overal rondom ons’, aldus de Duitse klimatoloog Stefan Rahmstorf. ‘We stevenen af op een klimaatramp op planetaire schaal als we niet snel en resoluut handelen.’
De afgelopen maanden werd het nieuws overspoeld door verhalen over extreme weersomstandigheden. In India klommen de temperaturen sinds de lente vaak tot boven de 45 graden en in juni werden 120 miljoen Amerikanen getroffen door een een ‘hittekoepel’ gevolgd door verwoestende onweders en overstromingen. Daarna kwamen de enorme bosbranden in Spanje en in Portugal, de dodelijke gletsjerbreuk in de Italiaanse Dolomieten en de historische droogte in China, waardoor de Yangtze-rivier, een vitale bron voor drinkwater en elektriciteit, zo goed als droog staat.
Hoewel het te vroeg is om elk fenomeen toe te schrijven aan de klimaatopwarming, past de opstapeling van extreme weersomstandigheden wel binnen de voorspellingen. ‘De stijging van de wereldwijde temperatuur door het gebruik van fossiele brandstoffen wordt al sinds de jaren 1970 correct voorspeld’, zegt Rahmstorf. Dat hittegolven vaker voorkomen, langer duren en warmer zijn, ‘past binnen wat was voorspeld op wereldniveau’.
Hetzelfde geldt voor de toename van extreme regenval en droogte, ‘die drie decennia geleden voorspeld zijn’. Bovendien loopt de stijging van die fenomenen drie tot vier keer sneller in Europa dan in de rest van het noordelijk halfrond. Deze zomer werd voor het eerst de grens van 40 graden bereikt in het Verenigd Koninkrijk en in Frankrijk werden hitterecords verpulverd met 4 of 5 graden.
Experts van de Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties benadrukken bovendien dat de effecten van hitte en droogte elkaar vaak versterken. Elke graad dat de planeet opwarmt komt bijvoorbeeld overeen met een stijging met 7 procent van de verdamping van water in de atmosfeer.
En dat heeft zware gevolgen: in Pakistan zijn door historisch zware moessonregens al meer dan 1.100 mensen gestorven. Worden de zomers vanaf nu alleen nog maar warmer? ‘Er zullen nog zomers komen die frisser zijn dan die van 2022″, zegt de Franse klimatoloog Jean Jouzel, ‘maar hete zomers zullen steeds vaker voorkomen’. ‘Tegen 2040-2050 wordt de zomer van 2022 de norm.’
