‘Niet alleen de Amerikanen en de Turken zijn boos op Macron’

De NAVO viert haar zeventigste verjaardag in mineur. De organisatie wil deze week in Londen opnieuw proberen uitmaken hoe het verder kan.

Toen de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) in april zeventig jaar bestond, had niemand echt zin in een feestje. Daarvoor lag de felle botsing tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Europese bondgenoten in 2018 nog te vers in het geheugen. De bijeenkomst van de alliantie deze week in Londen moet opnieuw brokken lijmen. Die zijn dit keer niet alleen door Trump gemaakt, maar ook door zijn Franse collega Emmanuel Macron.

Deze kant van de oceaan weet niet zeker of de Amerikanen de alliantie nog zien zitten. Zeker Donald Trump hamert er bij elke gelegenheid op dat de Europeanen te veel op de VS leunen en zelf te weinig geld voor defensie uittrekken. Trump noemde de NAVO ooit obsolete – niet meer van deze tijd. Macron riposteerde enkele weken geleden fel in een interview dat ook in Knack verscheen. Hij zei daarin dat de NAVO ‘hersendood’ is. Hij deed die uitspraak nadat Trump had besloten om zijn troepen uit Noord-Syrië terug te trekken, zodat Turkije de Koerdische milities gemakkelijk uit zijn grensgebied met Syrië kon verdrijven. Die hele operatie gebeurde zonder NAVO-overleg of coördinatie, terwijl er toch ook Britse en Franse soldaten in de regio aan de slag zijn.

Niet alleen de Amerikanen en de Turken zijn boos op Macron.

De NAVO is tegelijk een politieke alliantie en een militaire organisatie. Militair is er weinig aan de hand. De begrotingen voor defensie gaan nu ook in Europa omhoog, de organisatie is present in het Balticum en in Polen, ze werkt aan een snellere interventiecapaciteit en heeft aandacht voor cyberoorlogvoering. Maar politiek is de eensgezindheid zoek. Of het nu om defensie gaat of over handel en klimaat, Trump laat geen kans voorbijgaan om Europa de les te lezen. De Europeanen van hun kant zijn het moe dat ze belangrijke beslissingen over hun veiligheid via een tweet van Trump moeten vernemen.

Secretaris-generaal Jens Stoltenberg belooft dat hij de klacht van Macron aan een groep experts zal voorleggen. Hij ziet zelf overigens wel vooruitgang, onder meer omdat Duitsland nu meer wil bijdragen aan de begroting van de organisatie. Macron gooide een steen in de kikkerpoel. Niet alleen de Amerikanen en de Turken zijn nu boos op hem – de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zei dat Macron zelf hersendood is -, maar ook in Duitsland en in Oost-Europese lidstaten klinkt kritiek. Macron pleitte namelijk tegelijk opnieuw voor meer Europese samenwerking op het vlak van defensie en daarover is er ook lang geen eensgezindheid. Dan lijkt de conclusie op dit moment ten minste dat er nu geen alternatief is voor de NAVO als het om de verdediging van Europa gaat.