Nepnieuws (‘fake news’) wordt veel sneller op het internet verspreid dan ‘echt’ nieuws. Dat moet blijken uit een donderdag door het vakblad Science verspreide studie. Dat is niet de fout van de beruchte ‘bots’ (softwarerobots), maar van de internauten zelf.
De zogenaamde ‘onzin’ heeft immers een grotere verrassingsfactor dan een ernstig bericht, en wordt om die reden veel meer gedeeld. Nepnieuw roept vooral emoties op als verrassing en walging, echt nieuws blinkt eerder uit in saaiheid, maar ook vertrouwen en vreugde.
Voor haar studie onderzocht Science in de periode van 2006 tot 2017 ongeveer 126.000 berichten, ware én onware, die meer dan 4,5 miljoen keer op Twitter werden verspreid door drie miljoen mensen. Om waarheid van leugen te scheiden, wendde het onderzoeksteam zich tot zes onafhankelijke fact-checkingsorganisaties.
Nepnieuw wordt niet alleen sneller, maar ook meer verspreid dan ‘normaal’ nieuw, stelden onderzoekers van het vermaarde Massachusetts Institute of Technology (MIT) vast. Het verschil in snelheid is overigens erg groot: ‘echt nieuws’ doet er zes keer langer over om 1.500 mensen te bereiken. Dat spagaat is nog groter wanneer het om politiek nieuws gaat. Berichten over terreur, natuurrampen, wetenschappen en broodjes aap gaan er sneller bij de consument in.
Dat niet ‘bots’, maar echte mensen verantwoordelijk zijn voor de zevenmijlslaarzen van nepnieuws, botst met de tot dusver gangbare opvatting. Het botst ook met de manier waarop speciaal aanklager Robert Mueller in de VS de veronderstelde Russische inmenging in het Amerikaanse verkiezingsproces ziet.
Over het algemeen, aldus nog de onderzoekers van het MIT, hebben Twitteraccounts die nepnieuws verspreiden minder abonnees en zijn ze minder actief dan de waarheidslievende accounts.
De onderzoekers zelf mijden het gebruik van de uitdrukking ‘fakenews’, omdat die een te grote politieke lading heeft gekregen sinds VS-president Donald Trump het gebruikt om tegenstanders te hekelen. ‘Het woord heeft iedere verbinding met de controleerbaarheid van informatie verloren’, aldus de wetenschappers.
