Midden juli zette het Amerikaanse ministerie van Justitie op een en dezelfde dag twee gevoelige internationale corruptieonderzoeken stop rond het NAVO-aankoopagentschap NSPA. Dat blijkt uit #NATOgate, een onderzoek van Knack in samenwerking met Le Soir, La Lettre en Follow The Money. ‘Twee moties tot seponering op precies dezelfde dag – dat is alsof de bliksem twee keer op één dag in je huis inslaat.’
In één oogopslag
– Donald Trumps ministerie van Justitie zette in juli twee corruptieonderzoeken stop rond het aankoopagentschap van de NAVO in Luxemburg.
– Drie verdachten werden vrijgelaten uit gevangenissen in België, Zwitserland en Roemenië, net voordat ze zouden worden uitgeleverd aan de VS.
– Eén belangrijke verdachte werkte tot 2020 bij het NAVO-aankoopagentschap en is sindsdien razendsnel opgeklommen tot de top van het Turkse militair-industriële complex.
– Experts waarschuwen dat het stopzetten van de twee onderzoeken het signaal geeft dat Trumps regering corruptie niet zou willen vervolgen. En dat uitgerekend in een periode waarin de defensie-uitgaven van NAVO-lidstaten explosief stijgen.
ONDERZOEK 1: MUNITIEAANKOPEN
Compleet onverwacht moest België op 11 juli 2025 Ismail T. vrijlaten, een topman uit de Turkse defensie-industrie. De ex-militair zat al twee maanden in voorarrest in de gevangenis van Haren, wachtend op zijn overlevering aan de VS. Midden mei was hij op de luchthaven van Zaventem gearresteerd op vraag van het Amerikaanse ministerie van Justitie. Maar dat besliste op 9 juli plots om de aanklacht tegen de Turk in te trekken.
In hetzelfde Amerikaanse corruptiedossier mocht in Zwitserland een Amerikaanse zakenman beschikken. Ook hij was twee maanden eerder aangehouden op vraag van de VS, toen hij in zijn Zwitserse thuisstad Lugano zijn kinderen naar school bracht.
Centraal in het Amerikaanse onderzoek staat het NAVO-aankoopagentschap in Luxemburg, het NATO Support and Procurement Agency (NSPA). Het telt ruim 1500 medewerkers en voert dit jaar contracten uit voor zo’n 10 miljard euro.
‘Twee moties tot seponering op precies dezelfde dag – dat is alsof de bliksem twee keer op één dag in je huis inslaat.’
Ook het Belgische federaal parket voert momenteel een onderzoek naar corruptie bij het NSPA. De timing van al die corruptieaantijgingen kon niet slechter. Uitgerekend in een periode waarin de NAVO-lidstaten miljarden euro belastinggeld bijkomend gaan uitgeven voor defensie, komen corruptieschandalen uiterst ongelegen. Zeker als ook nog eens een NAVO-agentschap betrokken is dat net in het leven is geroepen om gezamenlijke aankopen van defensiemateriaal door meerdere lidstaten zo kostenefficiënt mogelijk te laten verlopen.
Toverkracht
De loopbaan van de Turkse defensieondernemer Ismail T. (43) leest als een succesverhaal. Na een carrière als munitiespecialist in het Turkse leger trad hij in dienst bij het NSPA. Daar werd Ismail T. technisch verantwoordelijke van het Ammunition Support Partnership, een samenwerkingsverband tussen NAVO-lidstaten om gezamenlijk munitie aan te kopen of ontmantelen. De Turk had er volgens de Amerikaanse speurders een cruciale opdracht: hij moest de technische specificaties van NSPA-contracten opstellen en beoordelen of kandidaat-inschrijvers daaraan voldeden.
Nadat Ismail T. in de zomer van 2020 het NSPA verliet, richtte hij zelf een Turks defensiebedrijf op: ARCA. Hij werd ook voorzitter van het bedrijf, dat twee jaar later van start ging met de productie van defensiemateriaal in de industriezone Çorum Sungurlu in Turkije.
In 2024 was ARCA al uitgegroeid tot de vijfde grootste defensie-exporteur van de belangrijke NAVO-lidstaat Turkije, met een exportomzet van liefst 515 miljoen euro. Dat jaar kocht het Amerikaanse leger ook 116.000 artilleriegranaten van ARCA, en tekende het bedrijf ook een contract voor artilleriemunitie met de Slowaakse MSM Group, ter waarde van liefst 1,7 miljard euro. In de Turkse pers wordt ARCA dan ook omschreven als ‘een van de rijzende sterren van de Turkse defensie-industrie’, een bedrijf met een ‘verbluffende groei’ dat ‘in korte tijd opmerkelijke successen’ boekte, ‘als door toverkracht’.
TNT-contract
Maar terwijl ARCA verder schreef aan zijn succesverhaal, diende het Amerikaanse ministerie van Justitie op 17 april 2025 een klacht in tegen ARCA’s voorzitter Ismail T. Daarnaast viseerden de VS ook een Amerikaanse ex-militair, die na een lange carrière in 2018 vertrokken was bij het NSPA en vervolgens in Luxemburg een consultancybedrijfje had opgericht. Volgens de tenlastelegging hadden de twee in de periode 2019-2020 samengespannen.
De Amerikaan werd ervan verdacht steekpenningen te hebben betaald aan Ismail T. in het kader van een contract voor de aankoop van TNT (explosieven) door het Amerikaanse leger. Een Italiaans munitiebedrijf zou op die manier het contract hebben binnengehaald, dat gefaciliteerd werd door het NSPA in het kader van het Ammunition Support Partnership.
Vervolgens zou het Italiaanse bedrijf meer dan 1 miljoen euro hebben betaald aan het Luxemburgse adviesbureau van de Amerikaan. Dat stortte op zijn beurt 179.000 euro door naar de Amerikaan én bijna 116.000 euro naar Ismail T, aldus de tenlastelegging. Bovendien zou Ismail T. destijds zijn positie binnen het NSPA hebben gebruikt om een Lets bedrijf dat zaken wilde doen met het NSPA door te verwijzen naar de Amerikaan voor zijn adviesdiensten.
FBI
Na een onderzoek door de FBI en de Defense Criminal Investigative Service schreven de VS internationale arrestatiebevelen uit voor de twee voormalige NSPA-medewerkers. Daarop werd Ismail T., die naar België was gevlogen voor een privébezoek, op 13 mei aangehouden op de luchthaven van Zaventem. Zijn Amerikaanse ex-collega werd dezelfde dag – ook op vraag van de VS – door gewapende Zwitserse politieagenten meegenomen voor verhoor en vervolgens aangehouden, terwijl zijn appartement in Lugano werd doorzocht.
Beiden zaten 59 dagen in voorarrest. Tot het Amerikaanse ministerie van Justitie op 9 juli plots een motie tot seponering indiende bij de rechtbank van Illinois: ‘De VS hebben, na zorgvuldige afweging van de omstandigheden van deze zaak, vastgesteld dat voortzetting van de vervolging in deze zaak niet in het belang van justitie zou zijn.’
Dat Ismail T. twee maanden in voorarrest zat, weerhield ARCA niet verder te groeien. Deze zomer kocht het een Italiaans bedrijf gespecialiseerd in het terugwinnen van materialen uit munitie, en het onderhandelt momenteel ook over de overname van het Franse defensiebedrijf Manurhin. ARCA zou dit jaar zelfs opklimmen naar de tweede plek als Turkse defensie-exporteur.
ARCA en Ismail T. reageerden niet op onze verzoeken om commentaar. De advocaat van de Amerikaanse ex-NSPA-ambtenaar noemt onze informatie ‘grotendeels onjuist, misleidend en onvolledig. Wat echt van belang is, is dat na een grondig onderzoek door het Amerikaanse rechtssysteem duidelijk en snel werd vastgesteld dat de beschuldigingen tegen mijn cliënt vals en ongegrond waren. Alle aanklachten en verdere onderzoeken zijn onmiddellijk ingetrokken en volledig afgesloten.’
ONDERZOEK 2: ONDERHOUDSCONTRACTEN VOOR SCHEPEN
Waarom lieten de VS de corruptiezaak tegen Ismail T. en zijn kompaan plots vallen? Nog opmerkelijker is dat ze op precies dezelfde dag nog een ander onderzoek rond steekpenningen hebben stopgezet, eveneens rond het NSPA in Luxemburg. Daarbij ging het niet om munitie maar om onderhoudscontracten voor schepen. In het vizier: twee Grieken verbonden aan Global Defense Logistics (GDL), een Roemeens bedrijf dat via het NSPA-programma Naval Logistics Support Partnership wereldwijd brandstof en logistieke diensten levert aan de marines van NAVO-lidstaten. GDL, dat werd opgericht in 2013 en in handen is van Griekse, Turkse en Roemeense aandeelhouders, haalde herhaaldelijk zulke contracten binnen bij het NSPA.
Ditmaal gebeurde het Amerikaanse speurwerk door de Defense Criminal Investigative Service en de Naval Criminal Investigative Service. Zij verdachten de twee Griekse zakenlui – volgens de aanklacht de chief operating officer (coo) van GDL én een werknemer/aandeelhouder van het bedrijf – van corruptie. Op 11 februari dienden de VS een klacht in tegen het duo en vaardigden ze arrestatiebevelen uit.
De coo van GDL werd tien dagen later in de Roemeense hoofdstad in de boeien geslagen. De aandeelhouder, die 15 procent van het bedrijf in handen heeft en in Griekenland woont, werd niet gearresteerd.
130.000 euro cash
Volgens de Amerikaanse tenlastelegging hadden de twee Grieken tussen juni 2024 en februari 2025 samengespannen om een medewerker van het NSPA in Luxemburg om te kopen. Ze zouden 130.000 euro aan steekpenningen hebben betaald om onderhoudscontracten toe te kennen aan GDL. Opmerkelijk is dat die NSPA-medewerker zelf niet werd vervolgd. Vermoedelijk speelde hij het spelletje mee met de speurders en hielp hij de vermeende corruptie mee in kaart brengen.
De tenlastelegging is bijzonder gedetailleerd en leest bij momenten als het script van een spannende Netflixreeks. Zo zouden de twee Grieken en de NSPA-functionaris elkaar in juli 2024 hebben ontmoet in een hotelkamer in het Duitse Frankfurt. Ze bespraken naar verluidt een brandstofcontract van liefst 450 miljoen euro, dat GDL deels hoopte binnen te halen. De ambtenaar zou ook twee enveloppen hebben ontvangen in de hotelkamer, elk met 25.000 euro cash.
Drie maanden later volgde een nieuwe ontmoeting in een hotel in Frankfurt. Opnieuw kreeg de NSPA-functionaris 50.000 euro cash aangeboden. En ook tijdens een derde meeting – in een hotel in Boekarest – zou 30.000 euro cash zijn overhandigd. Foto’s van pakketjes vijftigeurobiljetten, samengebonden met een elastiekje, zijn toegevoegd aan de tenlastelegging.
‘Door deze personen niet ter verantwoording te roepen, wordt een afschuwelijke boodschap afgegeven. Het betekent dat je corruptie de vrije loop laat.’
Vermoeden van onschuld
Na een halve maand voorarrest in Roemenië werd de Griekse coo van GDL onder huisarrest geplaatst. Sinds half juni wachtte hij in een gevangenis in Boekarest op zijn overlevering aan de VS – die gepland stond voor 11 juli. Tot het Amerikaanse ministerie van Justitie plots de stekker uit de zaak trok. Opnieuw verzocht het de rechtbank – ditmaal in het district Columbia – om de aanklacht te seponeren en het arrestatiebevel in te trekken. Doorgaan zou ‘niet in het belang van justitie zijn’. Het Roemeense parket – dat samenwerkte met de VS – laat weten dat het de aantijgingen wel blijft onderzoeken.
Een Amerikaanse advocaat van GDL reageert dat het bedrijf omkoping niet tolereert en niet op de hoogte is van enige betrokkenheid van GDL. Hij stelt ook dat de twee Grieken inmiddels niet meer voor het bedrijf werken en dat het ‘een procedure is gestart om de aandeelhouder uit het partnerschap te verwijderen’.
De Griekse aandeelhouder zegt dat hij ‘niet gedagvaard is en ook nooit officieel in kennis is gesteld van een arrestatiebevel’ tegen hem, uitgevaardigd door de VS of enig ander land. Hij ontkent ook ‘categorisch’ elke betrokkenheid bij de criminele feiten waarover we hem bevroegen.
De advocaat van de voormalige Griekse coo van GDL reageerde niet. Maar in een schrijven aan de rechtbank van Columbia argumenteerde hij dat de VS juridisch niet bevoegd waren om te vervolgen ‘bij gebrek aan een betekenisvolle link tussen mijn cliënt en de VS’. Alle betrokkenen vernoemd in dit artikel genieten uiteraard het vermoeden van onschuld tot een rechtbank anders zou oordelen.
‘Afschuwelijke boodschap’
De kwestie blijft: waarom hebben de VS twee NAVO-corruptieonderzoeken begraven? We vroegen het herhaaldelijk aan het Amerikaanse ministerie van Justitie en zijn advocaten die de dossiers behartigden voor de rechtbanken. Maar al onze mails bleven onbeantwoord. Ook de NAVO weigerde commentaar te geven op de seponeringen. Daarop legden we de rechtbankdocumenten voor aan verschillende voormalige medewerkers van het Amerikaanse ministerie van Justitie.
‘Het is hoogst ongebruikelijk om een zaak als deze te seponeren. Beide moties tot seponering op precies dezelfde dag – dat is alsof de bliksem twee keer op één dag in je huis inslaat’, zegt een bron die meer dan twintig jaar voor het ministerie heeft gewerkt. Volgens de man gaat het ‘duidelijk’ om politieke inmenging. ‘Dat is de enige rationele verklaring.’
Een andere bron is het daarmee eens: ‘Het lijkt erop dat er een politieke beslissing is genomen om de zaken te seponeren en dat de omstandigheden hoogst ongebruikelijk zijn.’ Maar inmenging door wie en waarom? Vindt Amerikaans president Donald Trump de strijd tegen corruptie misschien minder prioritair? Of speelt er nog iets anders?
Twee weken voor de seponering van beide dossiers had Trump een ontmoeting met zijn Turkse collega Recep Tayyip Erdogan. Dat was in Den Haag, in de marge van de NAVO-top waarop lidstaten zich engageerden om tot 5 procent van hun bbp aan defensie uit te geven. We polsten bij de Turkse NAVO-ambassadeur of tijdens dat gesprek ook Ismail T. aan bod is gekomen, tenslotte de voorzitter van een van Turkijes voornaamste defensiebedrijven. Maar de ambassadeur reageerde niet.
Hoewel de motieven achter het stopzetten van de onderzoeken onduidelijk blijven, zijn de gevolgen onheilspellend duidelijk, zegt Virginia Canter van de Amerikaanse organisatie Democracy Defenders Action. ‘Door die personen niet ter verantwoording te roepen, wordt een afschuwelijke boodschap afgegeven. Het betekent dat je corruptie de vrije loop laat.’
Dit artikel kwam tot stand met de medewerking van Tamedia (Zwitserland) en DW Turkey (Turkije).
