Mysterieus Havana-syndroom treft meer Amerikaanse functionarissen dan gedacht

Het Havana-syndroom duikt opnieuw op in de Verenigde Staten nadat het aantal gevallen hoger blijkt dan oorspronkelijk gedacht. President Joe Biden toonde zich ongerust maar vastberaden om de strijd tegen de mysterieuze aandoening aan te gaan.

Meer dan 130 medewerkers van de Amerikaanse staat lijden aan het Havana-syndroom, een mysterieuze aandoening met onverklaarbare hersenletsels tot gevolg. Het syndroom houdt Amerikaanse functionarissen al vijf jaar in de ban. In eerste instantie spraken de autoriteiten van 60 gevallen afkomstig uit Cuba en China.

The New York Times schrijft dat de recente verontrusting over een aantal nieuwe slachtoffers nauwer onderzoek teweegbracht, wat tot 70 nieuwe gevallen leidde. Het gaat over Amerikanen die werkzaam zijn in andere Aziatische landen en Europa. Maar ook in eigen land duiken er nu functionarissen met symptomen op.

Problemen in Cuba, China en Rusland

In de periode tussen de lente van 2016 en die van 2017 liepen meer dan 20 Amerikaanse ambassademedewerkers, CIA-officieren en hun familieleden onverklaarbare gezondheidsproblemen op in hun woonst in de Cubaanse hoofdstad La Havana. Volgens de New York Times lijden ze aan gehoorverlies, slapeloosheid, concentratieproblemen en andere fysieke klachten. Voor een aantal luidden de klachten het einde van hun loopbaan in.

In 2018 dook er een soortgelijk verhaal op in China. De Verenigde Staten stuurden toen een gezondheidswaarschuwing naar 300 Amerikanen in China nadat een consulaatmedewerker in Guangzhou erg vergelijkbare symptomen vertoonde als zijn collega’s in Cuba een jaar eerder. Later werden er ook gevallen in Rusland vastgesteld.

Onduidelijke oorzaak

Speculaties over de oorzaak tierden lange tijd welig. Verschillende theorieën werden geopperd, maar in 2018 poneerde de New York Times een microgolfwapen als de meest voordehand liggende verklaring voor de mysterieuze gezondheidskwalen.

In december vorig jaar brachten de Verenigde Staten voor het eerst een rapport naar buiten waarin het microgolven als meest gangbare oorzaak van het Havana-syndroom noemde. De onderzoekers die aan het rapport werkten, sloten echter niet uit dat er mogelijk nog secundaire factoren achter schuilgaan. Critici spraken eerder ook al hun twijfels uit over de oorzaak. In hun ogen is de constructie van zo’n wapen onrealistisch en is er geen enkel bewijs dat er ook maar één land zo’n machine zou hebben ontwikkeld.

Trump zwijgt stil

Ondanks de voorzichtige en wetenschappelijke taal leek het rapport volgens de New York Times toch over meer dan aannemelijke redenen te beschikken om te spreken over een kwaadwillige aanval van een buitenlandse macht. Toenmalig president Donald Trump hield zijn lippen stijf over wie er achter de aanvallen zou zitten. Slachtoffers voelden zich in de steek gelaten door hun regering, wat hen het gevoel gaf dat het leek alsof ze alles hadden verzonnen.

Verschillende patiënten beschuldigden voormalig minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo en andere leden van de Trump-administratie ervan de kwestie te bagatelliseren om internationale banden niet te beschadigen. Ze vroegen de nieuwe president Joe Biden om wel te reageren na de nieuwe bevindingen van het rapport in december.

Biden schiet in actie

Biden geeft nu gehoor aan de vraag van de slachtoffers en belooft een grondig en intensief onderzoek door de Amerikaanse autoriteiten naar nog onontdekte gevallen. Nadat het thema opnieuw onder aandacht kwam, vermoedden verschillende mensen immers dat ze aan het Havana-syndroom lijden. Sommigen zien zichzelf als mogelijk slachtoffer van een aanval waar ze voorheen niets van wisten.

Twee weken geleden kwam een CIA-officier terug van een overzeese missie met symptomen van het syndroom. Volgens The New York Times maakt de Biden-administratie zich grote zorgen over de nieuwe gevallen. Biden wil echter tonen dat hij de kwestie wel serieus neemt zonder paniek te zaaien binnen de regering en naar het grote publiek.

Grove middelen

Een woordvoerster van Biden kondigde al aan dat de regering middelen zal inzetten om de zaak tot de bodem uit te spitten. Het Congres maande de inlichtingendienst CIA aan om meer te ondernemen. Bovendien zullen patiënten beter opgevolgd worden. De capaciteit van het medisch personeel dat zich bezighoudt met de verzorging van de slachtoffers werd verdubbeld.

Volgens de New York Times startte de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad daarnaast een onderzoek naar de veiligheidsdiensten waarmee ze willen nagaan of extra niet-aangegeven gevallen binnen het patroon van het syndroom passen. Ten slotte vormde de CIA een nieuwe cel om onder meer informatie te verzamelen over wie er achter de zogenoemde aanvallen zit. Die nieuwe cel zal naar eigen zeggen met dezelfde strengheid en intensiteit handelen als de cel die ze uitbreidde na de aanslagen van 11 september om Osama bin Laden op te jagen.