‘Moreel dilemma: moet het Westen geld blijven geven om de humanitaire situatie in Afghanistan enigszins draaglijk te houden?’

Moet het Westen geld blijven geven om de humanitaire situatie in Afghanistan enigszins draaglijk te houden? Of wordt daarmee het vreselijke Taliban-regime in stand gehouden? Afghaanse meisjes zitten er maar mooi mee, schrijft Robbert de Witt (EW).

Medewerkers van de Verenigde Naties maken het vaak wel erg gemakkelijk om kritiek te hebben op hun organisatie. Neem Roza Otunbayeva, die namens de VN over de situatie in Afghanistan gaat. Ach, zei zij afgelopen juni met zoveel woorden, de Taliban hebben gewoon wat tijd nodig om vrouwen te accepteren. Dat was toen bleek dat de VN akkoord waren gegaan met de eis van de Taliban dat vrouwen niet zouden deelnemen aan een conferentie in Doha over de toekomst van Afghanistan. Sterker, dat vrouwenrechten helemaal niet zouden worden besproken.

De Taliban waren afgelopen juni voor het eerst aanwezig bij zo’n top, waar diplomaten en ngo’s proberen iets te doen aan de vreselijke situatie in dat land. Vreselijk in veel opzichten: economisch, humanitair. En zeker wat betreft vrouwenrechten.

Sharia rechtvaardigt uitwissen vrouw uit Afghaanse samenleving

Al drie jaar proberen de Taliban de vrouw geheel te wissen uit de samenleving. Sinds 2021 werden er meer dan honderd ‘leefregels’ uitgevaardigd die rechten en vrijheden van Afghaanse vrouwen beknotten.

Met de sharia (islamitische wetgeving) als rechtvaardiging, mogen zij alleen nog naar de lagere school, mogen ze amper nog buitenshuis werken, is de gezondheidszorg deels voor ze afgesloten. Het aantal kinderhuwelijken is gestegen met 25 procent – je hoeft geen goed geïnformeerde feminist te zijn om te raden wie van het pasgetrouwde stel dan minderjarig is.

Nóg was de Afghaanse vrouw niet genoeg gekneveld. (Dat zij zich moet voortbewegen in een alles bedekkend blauw gewaad met slechts een gaasje voor de ogen, is al zo gewoon, dat het niet eens meer opvalt als vrijheidsbeperking.) Afgelopen september introduceerden de Taliban de regel dat als vrouwen zich in het openbaar begeven, hun stem niet mag worden gehoord. Als zij hun woning verlaten, moeten ze hun mond houden. Toen een vrouwelijke BBC-journalist Taliban-woordvoerder Hamdullah Fitrat uitleg vroeg over deze draconische wet, wilde hij haar niet aankijken en niet recht tegenover haar zitten.

Lees verder onder de video.

Zo zien we Afghanistan langzaam maar gestaag afglijden naar een door religie gerechtvaardigde hel voor vrouwen. Of eigenlijk: terugkeren naar de hel. Want in de jaren dat westerse militairen massaal aanwezig waren, was het er voor vrouwen veel minder slecht. Dat maakt het in veel opzichten ook een pijnlijke affaire voor westerse landen.

De Afghanistan-oorlog was een juiste oorlog

De NAVO-strijd in Afghanistan staat niet in een goed daglicht. Ten eerste omdat die in één adem wordt genoemd met de oorlog in Irak, en in het collectieve bewustzijn geldt die als een foute oorlog. Want er was gelogen over massavernietigingswapens. Valse voorwendselen en ‘Amerikaanse agressie’ kleven daarmee ook aan de gelijktijdige oorlog in Afghanistan.

Maar in dat land was het zonneklaar dat de Taliban onderdak boden aan Al-Qa’ida, het terreurnetwerk dat vanuit Afghanistan de aanslagen van 11 september 2001 organiseerde. En dankzij de Amerikanen en de NAVO-bondgenoten werden de Taliban verjaagd. Meisjes konden weer naar school. De Afghanistan-oorlog was, los van de uitkomst, een juiste oorlog.

Dat westers militair ingrijpen een goede kant had, was voor links een ongemakkelijke waarheid. Voor rechts inmiddels ook, omdat het nu allemaal zo zinloos lijkt te zijn geweest. Want het Afghaanse leger stortte volledig in elkaar toen de Taliban weer oprukten. Plots was Kabul onveilig en op 15 augustus 2021 vertrokken de Amerikanen, eerloos, gevolgd door machteloze bondgenoten.

Uit protest zingen Afghaanse meisjes stiekem

Er rest weinig anders dan een moreel dilemma: moet het Westen geld blijven geven om de humanitaire situatie in Afghanistan enigszins draaglijk te houden? Of kan er beter helemaal niet worden geholpen, omdat anders dat vreselijke Taliban-regime in stand wordt gehouden? De Afghaanse meisjes en vrouwen zitten er maar mooi mee.

Afgelopen dinsdag werd in Amsterdam de Internationale Kindervredesprijs uitgereikt aan de Afghaanse Nila Ibrahimi. Zij begon een protestbeweging, door stiekem toch te gaan zingen. Haar filmpjes werden massaal gedeeld en kregen navolging. Al die gesluierde meisjes en vrouwen die versregels zingen – het is ontroerend en ook pijnlijk. Want zij blijven anoniem dankzij hun zo gehate allesbedekkende kleren.

Hoe terecht ook, dat de zeventienjarige Nila zo’n prestigieuze onderscheiding krijgt, is niet meer dan een troostprijs bij een bijzonder tragische episode in onze recente geschiedenis.