In Parijs gaat woensdag het assisenproces van start over de terreuraanslagen van 13 november 2015 in de Franse hoofdstad, waarbij 130 doden vielen. Het wordt een proces zonder voorgaande, alleen al wegens de duur en de massale belangstelling, maar ook vanwege de -emotionele- impact die de aanslagen gehad hebben op de Franse samenleving.
De feiten: op vrijdag 13 november 2015 plegen negen mannen aanslagen op verschillenden plaatsen in de Franse hoofdstad en in Saint-Denis, in de buurt van het Stade de France, op terrassen van restaurants en in concertzaal Bataclan. Bij de aanslagen, die opgeëist worden door terreurorganisatie Islamitische Staat (IS), vallen 130 doden en meer dan 350 gewonden.
Vanaf woensdag moeten twintig mannen zich voor de rechter verantwoorden voor hun aandeel in de aanslagen. Het gaat niet om de negen daders van de aanslagen, want die zijn allemaal dood. Het gaat wel om beschuldigden onder meer geholpen hebben bij de voorbereidingen of vanuit Syrië de operaties geleid hebben.
Van de twintig beschuldigden zullen er veertien in de rechtszaal zitten. Onder hen Salah Abdeslam, geen onbekende in ons land. Hij maakte deel uit van het terreurcommando maar sloeg op de vlucht toen hij naar eigen zeggen niet binnengeraakte in het Stade de France met zijn bommengordel. Vijf anderen zijn vermoedelijk omgekomen in Syrië, één zit in Turkije in de cel.
330 advocaten
Het proces zal naar verwachting meer dan acht maanden duren. Voorlopige einddatum: 25 mei 2022. Er is ook een ongezien aantal burgerlijke partijen: 1.765 mensen stelden zich burgerlijke partij. Dat betekent ook een recordaantal advocaten: 330. Op een dergelijke omvang is geen enkele rechtszaal in Parijs voorzien, en daarom werd een speciale zaal ontworpen en gebouwd.
De veiligheidsmaatregelen rond en in het gebouw zijn draconisch te noemen, vanwege COVID-19 én de terreurdreiging die dergelijk proces automatisch met zich meebrengt. ‘Het is alsof we de Everest moeten beklimmen met slippers’, zo liet advocaat Jean Reinhart van diverse burgelijke partijen zich ontvallen.
Enorme aantal burgerlijke partijen
Rechtbankvoorzitter Jean-Louis Périès zal bij de start van het proces een overzicht geven van het strafonderzoek, dat vervat zit in 542 mappen. Naar verwachting zal dat twee dagen duren. Eind september tot eind oktober komen (familieleden van) slachtoffers aan de beurt. Gezien het enorme aantal burgerlijke partijen, werd een selectie van 300 mensen gemaakt die hun relaas mogen brengen.
Daarna komen ook meer dan 100 getuigen aan het woord, onder wie de voormalige Franse president François Hollande die in het Stade de France zat op het moment van de aanslagen, maar ook Belgische speurders. De beschuldigden zelf worden pas in januari ondervraagd.
Het hof zelf bestaat uitzonderlijk uit vijf magistraten. Het openbaar ministerie telt niet één maar drie aanklagers. Het proces verloopt – zoals gewoonlijk bij terreurprocessen in Frankrijk – zonder jury.
