‘Moet ik de gruwel in Oekraïne opvatten als een bijwerking van oorlogsvoeren in het algemeen?’

‘Ik vraag me af hoe ik over de gruweldaden in Boetsja, Irpin, Marioepol en andere steden in Oekraïne kan praten zonder enige emotie te vertonen of zonder een duidelijk onderscheid te maken tussen goed en kwaad?’ schrijft de Antwerps-Oekraïense Ulyana Tyshchenko. Ze heeft geen begrip voor de stemmen vanuit academische hoek die in meer of mindere mate vinden dat Oekraïne de Russen toch iets moet gunnen in deze oorlog. ‘ Toegevingen doen aan een dictator heeft in de recente geschiedenis nog niet gewerkt.’

De paus meent een gesprek te willen met president Poetin over de oorlog met Oekraïne én de gelegenheid gebruiken om hem terloops ook te zeggen dat deze oorlog inderdaad te wijten is aan de uitbreiding van de NAVO richting Oost-Europa. Is dit een slimme tactiek van de vertegenwoordiger van God op aarde om de Russische president te vleien of is hij overnacht plots politoloog geworden en is dit werkelijk zijn conclusie?

Voormalig Braziliaans president Lula da Silva zei in een interview met Time dat president Zelensky net zo verantwoordelijk is voor de oorlog als Poetin.  En ook in Knack verscheen een interview met politoloog Tom Sauer, die vindt dat we Rusland de oorlog met Oekraïne beter laten winnen, of in ieder geval niet verliezen. Dat zijn pijnlijke woorden om te horen voor iemand van Oekraïense oorsprong.

Wanneer ik het heb over de oorlog in mijn thuisland, is het moeilijk om geen vergelijking te maken tussen Poetin en Hitler. De modus operandi is wel érg gelijkend.

De van de mainstream afwijkende gedachtegang van onder andere Tom Sauer, hoogleraar aan de Universiteit van Antwerpen, gaat ervan uit dat Oekraïne toch iéts gaat moeten afstaan om een mondiaal conflict te vermijden. We gaven Hitler toch ook een stukje grond waar er zogenaamd een Duitstalige minderheid leefde in de hoop de gemoederen te bedaren, of op z’n minst tijd te rekken?

Wel, acht jaar geleden heeft Rusland een stuk strategisch gelegen Oekraïense grond, het schiereiland Krim, zichzelf toegeëigend en vandaag omsingelt het Russisch leger mijn geboorteland van quasi alle windrichtingen. Toegevingen doen aan een dictator heeft in de recente geschiedenis nog niet gewerkt. Hoe bouw je zelfs een vertrouwensband op met een regime dat volgens zijn eigen regels speelt en geen enkele internationale instelling ter bescherming van mensenrechten daadwerkelijk serieus neemt? Het is naïef en bijna gevaarlijk om te denken dat het Russisch regime tot rede kan worden gebracht als ze dagelijks alle redelijkheid tarten.

Dit doet mij denken aan een opinistuk in De Morgen, van een andere hoogleraar, Idesbald Goddeeris, die aan de Katholieke Universiteit van Leuven doceert, waarin hij onder andere pleit voor meer rationele taal en minder emotionele ‘krijgstaal’ als we het hebben over de oorlog in Oekraïne. Hij verwijst hiermee naar een emotioneel geladen speech van de Britse premier Boris Johnson waarin hij de Oekraïens-Russische oorlog een strijd tussen goed en kwaad noemt.

Ik stel de vraag aan hoogleraar Goddeeris hoe ik over de gruweldaden in Boetsja, Irpin, Marioepol en andere steden in Oekraïne kan praten zonder enige emotie te vertonen of zonder een duidelijk onderscheid te maken tussen goed en kwaad? Of moet ik deze misdaden heel klinisch opvatten als een bijwerking van oorlogsvoeren in het algemeen?

Ulyana Tyshchenko is geboren in Lviv, in het westen van Oekraïne, maar na 20 jaar hier te hebben gewoond, voelt ze zich ook Antwerpenaar in hart en nieren.