‘Misschien is Joe Biden niet zo soft als de Chinezen eerst dachten’

Een top kon het nog niet worden genoemd. Maar de Amerikaanse en de Chinese president keken elkaar tijdens een videogesprek toch al een keer in de ogen.

Ze kennen elkaar al sinds ze een jaar of tien geleden allebei vicepresident van hun land waren en ze spraken elkaar de voorbije maanden ook al over de telefoon. Maar een videogesprek van drie uur was midden november de eerste toch min of meer formele ontmoeting tussen de Amerikaanse president Joe Biden en zijn Chinese collega Xi Jinping sinds ze het in hun land voor het zeggen hebben. Een echte top was het nog niet, er ging geen lange voorbereiding aan vooraf en er kwam na afloop ook geen gemeenschappelijke verklaring.

Aan het gesprek onder ‘oude vrienden’, zoals Xi het noemde, gingen wel maanden van spanning in de zogenaamde Indo-Pacific vooraf. We zijn klaar om samen te werken, zei de Chinees. De Amerikanen hielden het bij een ‘zakelijk gesprek’, dat ervoor moest zorgen dat de botsing tussen de twee landen niet een echte strijd wordt. Dat werd het voorbije half jaar niet uitgesloten. Tegenover de politieke en militaire expansie van China en zijn agressieve houding tegenover Taiwan staat de opbouw van Amerikaanse militaire allianties in de regio. Denk aan Aukus, het nieuwe bondgenootschap van de VS met het Verenigd Koninkrijk en Australië, en aan The Quad, waarin Amerika samenwerkt met India, Japan en opnieuw Australië.

Het is een manier van de VS om te laten zien wie er de baas is. Peking ziet er manoeuvres in om de groei van China af te remmen. De Chinezen praten misschien gemakkelijker met Biden dan met zijn voorganger Donald Trump, maar ze wijzen er toch graag op dat Biden de economische maatregelen van Trump tegen China niet heeft teruggedraaid. Peking rekent Washington voor dat de hogere tarieven voor de import van sommige Chinese producten de inflatie in Amerika omhoog stuwen. Maar afgezien van wat minimale afspraken op de klimaatconferentie in Glasgow is er van samenwerking tussen de twee landen nog geen sprake.

Politiek filosoof en auteur Luuk van Middelaar beschrijft in De Standaard hoe de strijd met China van de VS een andere strategische en ideologische opstelling vraagt. Er is een meer wendbare buitenlandpolitiek nodig. Daarom heeft Biden na de passage van Trump de oude internationale orde toch nog niet hersteld. Wat dat betekent, ondervond Frankrijk toen het onlangs door de VS in Azië zonder omhaal aan de kant werd geschoven. Dat Biden niet zo soft is als de Chinezen misschien eerst dachten, bleek geen week na het videogesprek. De VS dreigen ermee om volgend jaar de Olympische Winterspelen in Peking, een prestigeproject van Xi, te boycotten.