‘Migratie wordt als gevaar voor de nationale veiligheid van Amerika gezien’

In Donald Trumps Amerika is elke immigrant lid van een gevaarlijke bende, een gang. De vercriminalisering van migratie, noemt immigratie-advocaat JJ Mulligan Sepulveda dat. En het is al decennia aan de gang.

In zijn State of the Union had Donald Trump het er weer over: hoe illegale immigranten Amerikanen in gevaar brengen. ‘Jaar na jaar worden talloze Amerikanen vermoord door criminele, illegale vreemdelingen’, zei hij (factcheckers van CNN melden dat volgens onderzoek immigranten juist minder geneigd zijn misdaden te begaan, en dat zware geweldsmisdaden de afgelopen decennia zijn afgenomen). Trump wijtte tienduizenden drugsdoden aan een zwakke grenscontrole, en riep het Amerikaanse Congres opnieuw op geld beschikbaar te stellen voor een muur die het Amerikaanse volk zou beschermen. ‘Muren werken. Muren redden levens’, zei hij.

Dat idee, dat alle illegale – of beter, ongedocumenteerde- immigranten criminelen zijn, is niet nieuw onder Trump, zegt immigratie-advocaat JJ Mulligan Sepulveda in zijn nieuwe boek No Human is Illegal. De huidige immigratiewetgeving in de Verenigde Staten bestaat al sinds 1996. En sinds de aanslagen van 11 september 2001 is er in het land een enorm veiligheidsapparaat opgericht dat immigratie moet bestrijden. ‘Het Department of Homeland security (het ministerie van binnenlandse veiligheid, nvdr.) werd geboren uit de war on terror. Toen vatte het idee dat alle terroristen immigranten zijn en omgekeerd vlam. Dat is inmiddels geëvolueerd naar het idee dat alle immigranten gangmembers zijn, maar het draait nog steeds om hetzelfde punt: migratie is een gevaar voor de nationale veiligheid van Amerika’, zegt Mulligan Sepulveda. Hij noemt het in zijn boek de ‘vercriminalisering van migratie’.

Is dat, de vercriminalisering van migratie, typisch Amerikaans of zie je het ook in Europa?

JJ MULLIGAN SEPULVEDA: Ik denk dat het bijzonder bruut is in de Verenigde Staten. We behandelen migranten, ook kinderen, hier als sub-menselijk. We gaan mensonterend met ze om. In dit land heeft racisme altijd gezegevierd en dat zie je terug in het migratiebeleid. In Europa denk ik toch dat het minder hard is. Daar gebeurt het ontmenselijken weer op andere manieren. Zoals Italië, dat gewoon weigert migranten aan land te laten komen. Of hoe Europa de andere kant op kijkt bij alle migranten die op zee omkomen.

Bedoelt u dat men in Europa makkelijker kan wegkijken van de migratiecrisis?

MULLIGAN SEPULVEDA: Nee, maar het systeem is giftiger in de VS. En dat is in crescendo gegaan onder Trump. In Amerika worden er zoveel middelen ter beschikking gesteld om migranten als criminelen op te sluiten… Ik denk niet dat er in Europa 40.000 mensen, waarvan 14.000 minderjarigen, in de cel zitten, alleen maar omdat ze ongedocumenteerd zijn.

Na 9/11 vatte het idee dat alle terroristen immigranten zijn en omgekeerd vlam.

Mulligan Sepulveda verontschuldigt zich. ‘Sorry, ik kom warrig over. Ik heb net tien uur doorgebracht in een detentiecentrum in Florida, en ik ben er nogal uitgeput en aangeslagen van.’

Als immigratieadvocaat voor non-profitorganisaties reist Mulligan Sepulveda door het hele land om minderjarige migranten die zijn opgepakt bij te staan. In het migratierecht hebben ‘verdachten’ in de VS wel het recht op een advocaat, maar alleen als dat de staat niets kost. Anders dan in het strafrecht zijn migranten dus verantwoordelijk voor hun eigen vertegenwoordiging. Omdat vrijwel niemand die een asielaanvraag doet dat kan betalen, nemen nonprofit-organisaties die vertegenwoordiging zo veel mogelijk op zich.

In zijn boek beschrijft Mulligan Sepulveda de detentiecentra. Hoe de bewakers van zo’n centrum spreken over ‘lichamen’, in plaats van mensen of bewoners. Of hoe het deporteren van een individu ‘verschepen’ wordt genoemd.

Mulligan Sepulveda werkt vooral met minderjarige migranten. 80 procent daarvan komt zonder volwassene aan in de VS. Ze worden opgevangen in centra langs de zuidgrens, van Californië tot Florida. Over een ‘opvangcentrum’ voor vrouwen en kinderen in Texas schrijft hij: ‘Aan onze rechterkant waren een dozijn metalen kluisjes, om onze mobieltjes en andere bezittingen die niet mee naar binnen mochten op te bergen. Een metaaldetector en een röntgenapparaat blokkeerden de enige gang naar het centrum dat we zagen. … [het is] een gevangenis voor immigrantenmoeders en -kinderen, en een begraafplaats voor hoop en de Amerikaanse Droom.’

Komende week moeten Donald Trump en Nancy Pelosi tot een deal komen voor een begroting. Trump houdt vast aan zijn eis voor geld voor een muur. Wat denkt u dat er gaat gebeuren?

MULLIGAN SEPULVEDA: Ik weet het niet, maar elk voorstel dat de menselijkheid van een deel van de immigratiebevolking opoffert voor een ander, bijvoorbeeld geld voor een muur in ruil voor een oplossing voor DACA (Deferred Action for Childhood Arrivals, een programma dat Barack Obama opstartte voor ongedocumenteerde migranten die als kind in de VS aankwamen en die nu volwassen zijn, dat hen beschermde van deportatie. Trump zette het programma in 2017 stop, zonder oplossingen voor de honderdduizenden mensen die er bescherming door kregen, nvdr.), is een schending van de mensenrechten. Bovendien werkt een muur niet.

Nee? U bent in Melilla, de Spaanse enclave in Marokko, geweest. Daar staat een hek/muur. Werkt dat niet?

MULLIGAN SEPULVEDA: Volgens mij niet. In de drie maanden voordat ik er was klommen er 800 mensen overheen, en 612 van hen kwamen Spanje binnen. Bovendien, voor wie werkt zoiets? Helpt het mensen buiten te houden? Of geeft het het gevoel dat mensen veilig zijn? Het houdt migratie niet tegen. Migranten zullen creatiever worden, bijvoorbeeld door bootjes te pakken van de Mexicaanse naar de Californische kust. Zo’n muur is puur symbolisch.

Individuen zijn in de praktijk amper beschermd door internationale verdragen zoals het Vluchtelingenverdrag. Het zijn meer een soort van suggesties.

Stoort het u dat de Trump-regering consequent spreekt over illegale immigratie, als ze doelt op asielaanvragers die zich melden bij een grenspunt om daar asiel aan te vragen?

MULLIGAN SEPULVEDA: Jazeker. Dat begon in 2017, toen toenmalig justitieminister steeds sprak over ‘corrupte immigratieadvocaten’. Er zijn wel gevallen geweest waar niet zo eerlijke advocaten valse asielaanvragen deden, maar het was echt een kleine minderheid. Dat sentiment is met een soort sneeuwbaleffect uitvergroot naar een regering die het onmogelijk wil maken asiel aan te vragen. Ze gaf een memorandum uit waarin ze stelde van plan te zijn asielaanvragen alleen nog mogelijk te maken bij grenspunten, maar vervolgens liet ze niemand bij die grenspunten toe om asiel te vragen. Dat is door burgerrechtenorganisatie ACLU wel juridisch bevochten, maar nog altijd is het beleid van de VS erop gericht asielaanvragers in Mexico hun aanvraag te laten afwachten, in de hoop dat ze het opgeven.

Heeft het VN Vluchtelingenverdrag nog enig aanzien?

MULLIGAN SEPULVEDA: Niet echt. Je ziet dat landen het internationaal recht eigenlijk alleen volgen als het hen uitkomt. Niet alleen op het gebied van immigratie, maar ook wat betreft klimaatverandering. Individuen zijn in de praktijk amper beschermd door internationale verdragen. Het zijn meer een soort van suggesties.

Kan er iets gedaan worden om het Vluchtelingenverdrag sterker te maken?

MULLIGAN SEPULVEDA: Dat zal per land verschillen. In de VS heeft de Trump-regering laten zien zeer weinig op te hebben met het internationaal recht, ook wat de rechten van vluchtelingen betreft.

Als u het immigratierecht mocht herschrijven, waar zou u dan beginnen?

MULLIGAN SEPULVEDA: Ik zou beginnen vanuit het respect voor de menselijkheid van migranten. Als je kijkt naar het asielbeleid, dan is dat ontzettend geopolitiek gemotiveerd. Van sommige landen worden asielaanvragers wel toegelaten, omdat de VS daar de democratie wil ondersteunen of andere belangen heeft. Maar van het buurland laten we niemand toe. Dat is puur eigenbelang. Neem als voorbeeld Centraal-Amerika begin jaren ’90. 99,9 procent van de asielaanvragen uit die regio werd toen afgewezen. Waarom? Omdat als die aanvragers zouden worden toegelaten, de VS in feite zouden toegeven dat het er in die thuislanden niet goed aan toeging. Maar de VS wilden niet toegeven dat ze steun gaven aan gewelddadige groepen die zich tegen socialistische regeringen verzetten, dus konden ze ook geen asiel geven aan de slachtoffers van dat geweld.

Er was geen plaats voor menselijkheid in dit hele gebeuren. Als dat weer een rol zou gaan spelen in het immigratierecht, zou dat al een hele flinke stap zijn om het systeem te veranderen.

Hoe ziet u de toekomst onder Trump en de volgende regering voor zich?

MULLIGAN SEPULVEDA: Ik ben ermee opgehouden voorspellingen te doen over wat Trump gaat doen. Zijn beleid, zowel op immigratiegebied als daarbuiten, is een soort doos van Pandora. Met enorme tentenkampen in de woestijn als gevolg.

En ik zie het immigratiebeleid niet snel veranderen onder zijn eventuele opvolger. DHS (Deparment of Homeland Security, nvdr.) en diens gewapende strijdkrachten ICE (Immigration and Customs Enforcement, nvdr.) bestonden voor hem al, en werden door Obama ook al volop gebruikt. Hij was daarmee heel succesvol in het uitzetten van vreemdelingen. En Obama was dan nog vrij pro-immigrant. Ik heb niet de hoop dat een nieuwe regering, al is die Democratisch, een einde maakt aan dit beleid of dat ICE in de komende tijd wordt afgeschaft.

Wat me wel hoopvol stemt, is dat dit extreem wrede beleid van Trump mensen minder apathisch heeft gemaakt. Ik krijg elke dag wel emails van mensen die geld willen doneren, die pleegouder willen zijn voor migrantenkinderen, of die 200 dollar aan schildermateriaal opsturen voor een van mijn cliënten die kunstenaar wil worden.