Mexicaanse immigranten in New York, het hardst getroffen door covid-19: ‘Bang om naar het ziekenhuis te gaan’

Mexicanen in New York worden bovengemiddeld getroffen door het coronavirus. Zij die geen papieren hebben staan er nog slechter voor. Mexicaans journalist Heriberto Paredes bericht vanuit New York, huidig epicentrum van het coronavirus.

De telefoon gaat. Het is Olivia Tochimani. Ze meldt tragisch nieuws. Op 6 april overleed haar 54-jarige broer Víctor aan covid-19, de ziekte veroorzaakt door het nieuwe coronavirus. Ze heeft geen afscheid van hem kunnen nemen. Eind februari sprak ze hem voor het laatst. Daarna kwam het nieuws dat hij was overleden, alleen, in een ziekenhuis op Long Island.

‘We kwamen goed overeen, maar omdat we beiden veel werkten konden we elkaar niet vaak ontmoeten’, kijkt Olivia terug. ‘Ik bewaar zijn laatste bericht met veel liefde.’

Víctor Tochimani onderging hetzelfde lot als talloze Mexicaanse immigranten die dodelijk ziek worden van covid-19 in Amerika . ‘Hij was bang om naar het ziekenhuis te moeten’, herinnert zijn zus. Latino’s in New York zijn armer en vinden minder ingang in de extreem dure Amerikaanse gezondheidszorg. Zij die geen papieren hebben – het zijn er honderdduizenden in New York – zijn bovendien bang voor eender welke autoriteit en mijden het zorgsysteem.

In New York worden Mexicaanse immigranten bovendien, of net daarom, het hardst getroffen door het virus. Latijns-Amerikanen vertegenwoordigen 34 procent van het aantal coronadoden, terwijl ze slechts 29 procent van de bevolking uitmaken, heeft burgemeester Bill de Blasio erkend. Ook zwarte Amerikanen zijn oververtegenwoordigd in de statistieken van ziekenhuisopnamen en sterfte. Heeft het virus in deze gemeenschappen zijn meest vruchtbare voedingsbodem gevonden?

‘Het hart van de stad’

Zowat de helft van de werkende bevolking van New York, een stad van 8,7 miljoen inwoners, zijn immigranten. ‘Het hart van deze stad’, aldus burgemeester de Blasio. Ze werken vaak in zogenaamde ‘essentiële’ sectoren, het zijn de mensen die de stad en de staat New York draaiende moeten houden: busbestuurders, straatvegers, bezorgers, dokters en verplegers. En de grootste groep onder de immigranten van New York zijn Mexicanen – velen van hen zonder papieren.

Immigrantengemeenschappen (en zwarten) lijden vaker aan chronische ziektes en hebben door armoede minder toegang tot degelijke gezondheidszorg, verklaren autoriteiten. Sans-papiers vermijden ziekenhuizen koste wat het kost: omdat ze geen zorgverzekering hebben kan een opname ze definitief kopje onder duwen. Wanneer ze toch hulp zoeken, is het vaak al te laat. Het coronavirus heeft op die manier een schrijnende ongelijkheid blootgelegd in de Verenigde Staten.

Het Amerikaanse Congres keurde een hulppakket goed van meer dan 2.700 miljard dollar voor werklozen en bedrijven. De overheid stuurt cheques van 1.200 dollar uit naar miljoenen Amerikanen – met de naam van president Donald Trump erop. Immigranten zonder papieren hebben er geen recht op, hoewel zij soms al twintig of dertig jaar belastingen betalen in de VS.

Evenmin kunnen ze aanspraak maken op een werkloosheidsuitkering. Ze zijn bang om te klagen wanneer ze van hun werkgever geen beschermend materiaal ontvangen en aldus mogelijk levensbedreigende risico’s moeten nemen.

Slechts weinig mensen zijn niet bang om ziek te worden door het coronavirus. Maar de Mexicanen die we spraken vrezen bovendien dat hen medische zorg geweigerd wordt omdat ze geen papieren hebben. Het recente hulppakket van de Amerikaanse overheid houdt geld in voor ziekenhuizen om te testen en patiënten te behandelen, maar bepaalt niet dat ook mensen zonder papieren recht hebben op hulp.

‘Een familielid van mij begon zich ziek te voelen en moest naar het ziekenhuis: na lang wachten werd hij om zijn social security nummer gevraagd’, vertelt een Mexicaanse arbeider die anoniem wil blijven. Dat nummer is nodig voor een zorgverzekering maar migranten zonder papieren hebben het niet. ‘Hij moest wachten in een andere rij, en was de laatste om geholpen te worden.’

Financiële zorgen

De doorsnee Mexicaanse immigrant in New York is geen kenniswerker die kan telewerken vanuit de veilige afzondering van zijn woonst. Hij is eerder die ‘essentiële’ bezorger, schoonmaker of kok die afhaalmaaltijden klaarmaakt. Als hij al niet werkloos is geworden, heeft hij geen andere keuze dan te blijven werken.

Zo ook Estéban (50), afkomstig uit een inheemse gemeenschap in de Mexicaanse deelstaat Puebla en al dertig jaar New Yorker. Estéban is nog niet ziek geworden, maar vreest zijn familie te besmetten omdat hij nog elke dag uit werken gaat. De man werkte als meubelmaker maar heeft het geweer van schouder veranderd en maakt nu beschermend materiaal voor koeriers en taxichauffeurs, ‘opdat ze niet besmet worden tijdens de werkuren’, zegt hij.

In New York is het allesbehalve goedkoop wonen. Met een beetje geluk betaal je er 2.000 dollar huur. Het hoofd boven water houden is een dagelijkse uitdaging. De Mexicanen die we spraken hebben het al nooit breed gehad maar hebben recent nog eens inkomen verloren. Ze moeten noodgedwongen hun weinige spaargeld aanspreken, ook zo Estéban en zijn familie.

Gouverneur Andrew Cuomo heeft aangekondigd dat niemand de komende negentig dagen uit zijn huis zal gezet worden als ze de huur niet kunnen betalen. ‘Maar de schulden stapelen zich nu al op’, zegt Estéban. ‘De rekeningen blijven binnenstromen, daarom blijf ik werken hoewel ik bang ben dat ik ziek word.’

Estéban heeft nog enigszins het geluk dat hij niet helemaal werkloos is geworden. Volgens de laatste telling zijn er al 30 miljoen Amerikanen hun baan verloren omwille van de coronacrisis. Immigranten zonder papieren, naar schatting met 11 miljoen in de VS, komen niet voor in die cijfers en hebben geen recht op werkloosheidsuitkering.

Daarom maakt de Californische gouverneur Gavin Newson 125 miljoen dollar vrij voor families zonder verblijfsvergunning. Ngo Open Society Foundation gaat 20 miljoen dollar schenken aan kwetsbare immgirantenfamilies in New York. ‘Deze crisis heeft blootgelegd hoezeer we afhankelijk zijn van essentiële werkers, en hoe precair het bestaan is voor velen van hen’, aldus voorzitter Patrick Gaspard.

Anonieme doden

Sonia Castrejón, uit de Mexicaanse deelstaat Michoacán, woont 22 jaar in New York. Ze is al drie weken ziek, hoogstwaarschijnlijk van covid-19, maar helemaal zeker weet ze het niet: veel diagnoses worden in New York via de telefoon gesteld, om te vermijden dat zieken het zorgsysteem overspoelen. ‘Ik kreeg de raad thuis te blijven omdat de ziekenhuizen overvol zijn, kreeg een nummertje en hoorde er niets meer van.’

Sonia maakt gewag van een vicieuze cirkel die besmettingen aanjaagt onder de minst vermogenden in New York: ‘Ik poetste kantoren maar verloor die baan wanneer bedrijven in New York gingen sluiten. Daarna vond ik op de valreep nog een baantje op een werf maar opeens waren daar veel besmettingen. Ik heb het virus vast daar opgelopen, want veel collega’s werden in het ziekenhuis opgenomen.’

‘Veel kennissen van mij zijn al gestorven’, gaat ze verder. ‘Weten dat men vaak niet terugkeert uit het ziekenhuis eens men er opgenomen wordt, dat is ongelooflijk triest.’

Dezer dagen wordt in New York vaak de vergelijking gemaakt met 9/11. De aanslagen op het World Trade Center, waarbij 2.753 doden vielen, is de laatste grote tragedie die New York trof voor de uitbraak van het coronavirus.

De overblijfselen van meer dan 1.000 slachtoffers – 40 procent van zij die het leven lieten in het puin van de twin towers – werden nooit geïdentificeerd. Vermoed wordt dat een goed deel van hen immigranten zonder papieren waren. Vandaag eindigen de niet-geïdentificeerde slachtoffers van covid-19, of zij die na hun dood door niemand geclaimd worden, in een massagraf op Hart Island.