De Filipijnen kiezen een nieuwe president. Topfavoriet is anti-establishmentkandidaat Rodrigo Duterte, die zich profileert als een daadkrachtige man die ‘recht en orde’ wil laten terugkeren maar ook bekend staat om zijn controversiële uitspraken en seksuele grootspraak.
Wie de opvolger wordt van de huidige Filipijnse president Benigno Aquino, zal bepaald worden in één stemronde. Wie daarin de meeste stemmen haalt, wint, het is dus niet nodig om een meerderheid te halen.
Aquino kon zichzelf geen kandidaat meer stellen, omdat de duur van het presidentschap grondwettelijk beperkt is tot één enkel mandaat van zes jaar.
Populair
Er zijn vijf kandidaten, maar de populairste en veruit meest in het oog springende is de 71-jarige Rodrigo Duterte van de partij PDP-Laban (Filipijnse Democratische Partij-Volksmacht). Hij komt in de peilingen uit op 33 procent van de stemmen, waarmee hij ruim tien procentpunt voorligt op zijn belangrijkste rivalen.
Die populariteit is volgens waarnemers het gevolg van zijn nultolerantiebeleid in zijn thuisstad Davao. Duterte is al bijna 30 jaar (met enkele onderbrekingen) burgemeester van de stad met bijna 1,5 miljoen inwoners op het zuidelijke eiland Mindanao en vriend en vijand moeten erkennen dat die een pak veiliger is geworden en economisch floreert.
Grofgebekt
Maar tegelijkertijd wordt Duterte in verband gebracht met de doodseskaders die in die stad honderden kleine criminelen hebben gedood. Bovendien koketteert Duterte – niet voor niets bijgenaamd ‘Duterte Harry’ (naar Dirty Harry), De Straffer en De Filipijnse Donald Trump – met zijn killerimago. ‘Wie zich in mijn stad schuldig maakt aan een strafbaar feit, is snel dood’, zo luidt een van zijn uitspraken. ‘Wanneer ik president ben, maak ik in zes maanden komaf met de criminaliteit. Richt al maar meer begrafenisondernemingen op’, klinkt het ook. Of nog: ‘Wie niet weet hoe je iemand ombrengt en wie angst heeft om te sterven, is niet geschikt om president te worden.’
De grofgebekte Duterte zorgde tijdens de verkiezingscampagne ook voor controverse met nog enkele beledigende uitlatingen. Zo noemde hij paus Franciscus ‘een hoerenzoon’ – en dat in een uiterst katholiek land als de Filipijnen – en maakte hij grapjes over een Australisch verkrachtingsslachtoffer. Later heeft hij zich daarvoor geëxcuseerd.
De anti-establishmentkandidaat profileert zich ook als een tegenstander van corruptie, maar tijdens de campagne lekten wel documenten uit waaruit zou blijken dat hij zelf een deel van zijn vermogen achterhoudt voor de fiscus. De onthullingen lijken zijn populariteit in elk geval nauwelijks te schaden.
Andere kandidaten
De grootste tegenstand voor Duterte komt wellicht van de 47-jarige Grace Poe, die in de peilingen 22 procent haalt. Poe zetelt sinds 2013 als onafhankelijke politica in de Senaat. Als kind werd ze nog te vondeling gelegd en werd ze uiteindelijk geadopteerd door Fernando Poe jr. en Susan Roces, een acteurskoppel dat nationale bekendheid genoot op de Filipijnen en dat ook politiek actief was. De eerder kleurloze Grace Poe profileert zich nu als een voorvechtster in de strijd tegen armoede. Daarnaast wil ze ook de bureaucratie en de corruptie in het land aanpakken.
Ook Mar Roxas, de kleinzoon van de vroegere Filipijnse president Manuel Roxas, komt volgens de peilers nog net boven de twintig procent uit. De liberale politicus, die al een loopbaan als investeringsbankier in New York achter de rug heeft, geldt als de kandidaat van het establishment. De ietwat houterige Roxas is momenteel nog minister van Binnenlandse Zaken. Maar of die ervaring in zijn zal spelen, is hoogst twijfelachtig. Sinds de doortocht van de tyfoon Haiyan in 2013 sleurt hij namelijk de reputatie van slechte crisismanager met zich mee.
De andere kandidaten lijken kansloos. Vicepresident Jejomar ‘Jojo’ Binay (73) zou nog 17 procent halen, terwijl senatrice Miriam Defensor Santiago (70) nauwelijks twee procent van de kiezers weet te overtuigen.
Verkiezingsthema’s
De toekomstige president, die volgens het Filipijnse systeem meteen ook de regeringsleider wordt, zal in elk geval met serieuze sociaaleconomische problemen te maken krijgen. Want onder president Aquino kenden de Filipijnen wel een economische groei van gemiddeld zes procent per jaar, toch leeft zowat een kwart van de honderd miljoen inwoners nog altijd in armoede. Een meer billijke verdeling van de welvaart lijkt dan ook hoog op het prioriteitenlijstje te staan.
Ook mobiliteit neemt op die lijst een prominente plaats in. Er moet dringend een oplossing komen voor de slechte staat van het openbaar vervoersnet en voor het aanhoudende verkeersinfarct in en rond de hoofdstad Manilla. Voorts staat ook de strijd tegen corruptie nog hoog op de agenda.
Traditioneel is ook veiligheid een erg belangrijk verkiezingsonderwerp. De zuidelijke eilanden worden al decennialang geconfronteerd met het geweld van Moro, een islamitische bevolkingsgroep die een minderheid uitmaakt op de hoofdzakelijke katholieke Filipijnse eilanden. In 2014 werd wel een bestand ondertekend met de afscheidingsbeweging die onder de nogal opvallende afkorting MILF opereerde (het Moro Islamic Liberation Front). Maar het veel radicalere Abu Sayyaf, dat trouw heeft gezworen aan Islamitische Staat (IS), blijft wel nog altijd terreur zaaien. Bovendien blijft ook het maoïstische New People’s Army actief in grote delen van het land.
Vicepresident
Naast een president kiezen de 54 miljoen stemgerechtigde Filipijnen maandag ook een vicepresident. Daar is Ferdinand ‘Bong-Bong’ Marcos jr., de enige zoon van oud-dictator Ferdinand Marcos en Imelda Marcos, de opvallende koploper in de peilingen.
Voorts worden nog twaalf senatoren, meer dan tweehonderd leden van het Huis van Afgevaardigden en meer dan tienduizend lokale vertegenwoordigers verkozen. De resultaten worden in de loop van deze week verwacht. (Belga/KVDA)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier