Gab, het zelfverklaard sociale medium voor vrije meningsuiting, ging gedwongen offline nadat bleek dat de schutter die in Pittsburg een synagoge binnenviel en elf mensen vermoordde zijn antisemitisme openlijk op de website etaleerde.
Na de aanslag in Pittsburgh, waarbij een man het vuur opende in een synagoge en daarbij elf mensen van het leven beroofde, ging sociaalnetwerksite Gab uit de ether. Al snel bleek immers dat de schutter, Robert Bowers, op het platform ongestoord zijn haat tegen immigranten en joden kon verkondigen.
Het bedrijf dat de website van Gab draaiende hield, zei meteen de samenwerking op en Paypal blokkeerde de betalingen van het netwerk omdat het bijdraagt aan de verspreiding van geweld en discriminatie. Waaraan heeft Gab die reputatie te danken?
Vrije meningsuiting, individuele vrijheden en vrijheid van informatie: het doel van Gab is, oppervlakkig bekeken, niet minder dan nobel te noemen – zeker in tijden waarin de algoritmes van sociale media ongecontroleerde poortwachters zijn geworden van het publiek debat en volop uitgebuit worden door clickfarms en politieke desinformatiecampagnes. Maar Gab is veel minder onschuldig dan het zich voordoet: het is een forum voor het extremistische, racistische en antisemitische discours dat kenmerkend is voor verscheidene strekkingen van de Amerikaanse alt-right.
Een pleidooi voor vrije meningsuiting is zo bekeken vooral een manier om zich salonfähiger voor te doen dan het geval is, zegt journalist Patrik Hermansson, die een jaar lang infiltreerde in de alt-rightbeweging. ‘Gab gebruikt het idee van vrijheid voor de positieve connotaties die eraan vasthangen: democratie, openheid. Maar dat is helemaal niet wat het platform biedt of waarom het opgericht is. CEO Andrew Torba startte Gab als een vrijhaven voor mensen die het zo bont maakten dat ze van Twitter gegooid werden.’
Gab was heus nooit bedoeld om de vrije meningsuiting te vrijwaren.
Directe aanleiding voor Torba was het nieuws dat conservatieve berichtgeving op Twitter onderdrukt werd, zodat het minder snel zou opduiken in de lijst met meest besproken onderwerpen. De strijd tegen de linkse politiekcorrecte intelligentsia van de gevestigde media en Sillicon Valley zit diep ingebakken in het DNA van Gab. Dat bewijst ook de boodschap die momenteel te lezen staat op de voorts inactieve website. ‘Gab wordt aangevallen,’ klinkt het – de website zou het slachtoffer zijn van een smeercampagne ‘door de mainstreammedia’, en wil verder ‘vechten voor het fundamentele menselijke recht om vrijuit te spreken’.
‘Gab was heus nooit bedoeld om de vrije meningsuiting te vrijwaren,’ zegt Hermansson. ‘Het is opgericht door een alt-righter voor de alt-right. De website gebruikt in haar nieuwsbrieven het typische gewelddadige en racistische discours, en Torba verschijnt ook graag op samenzweringsplatformen als Infowars.’
Tot vorige maand was het logo van Gab een groene kikker, een duidelijk signaal van haar politieke strekking. Het is een directe verwijzing naar Pepe The Frog, een vaak gebruikt tekenfiguurtje dat een van de meest prominente symbolen van het Amerikaanse nieuw-rechts werd. Tegelijk verklaarde Gab het logo als verwijzing naar de kikkers in Bijbelse plagen. Hermansson: ‘De alt-right heeft altijd een mythologie rond de kikker opgebouwd, gebaseerd op Egyptische en Bijbelse bronnen. Voor de insider is dit dus een duidelijke knipoog.’
Gab – dat ook door Schild & Vrienden gebruikt werd om vrank en vrij te communiceren – geeft bovendien een forum aan het meest vileine dat de alt-right te bieden heeft. Hermansson nam afgelopen weekend het profiel door van Robert Bowers, de schutter van Pittsburgh. Wat hij daar aantrof: ‘Het goorste van het goorste. Honderden berichten waarin alle klassiekers in het genre terugkeren – veel racisme, maar vooral antisemitische theorieën.’
Een van de meer courante ideeën is de witte genocide, een samenzweringstheorie die ervan uitgaat dat migranten de autochtone bevolking in het westen langzaam willen uitroeien door een hoger geboortecijfer aan te houden en zo op termijn de dominante bevolkingsgroep te worden. ‘Bowers maakte duidelijk dat volgens hem de joden achter dat manoeuvre zitten: ze veroorzaken met opzet armoede en oorlog om de immigratie op gang te brengen die het westen moeten vernietigen.’
Dat soort haatideologie is allesbehalve ongewoon op Gab, al waren Bowers’ berichten volgens Hermansson wel enigszins extremer dan wat op het platform voor normaal doorgaat. ‘Er waren foto’s van doelwitten voor schiettraining, pleidooien voor een opstand van het blanke ras, verwijzing naar neonazisymbolen en witte suprematie, beschuldigingen over George Soros, enzovoort, telkens met dezelfde gewelddadige ondertoon. Dat heeft nog weinig met vrije meningsuiting te maken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
