Komt het nog goed met Barack Obama?

De uitvoering van Barack Obama’s nieuwe ziektewet is een zootje. Her en der worden de doodsklokken al geluid over zijn hele presidentschap. Hij heeft het aan zichzelf te danken.

U hebt de verhalen over Obamacare vast wel ergens gehoord of gelezen. De website waarop miljoenen mensen hadden moeten intekenen voor ziekteverzekering werkt voor geen meter. Wie zich wil inschrijven, kan er best – minstens! – een hele dag voor vrijmaken, in de hoop dat het lukt. En dan nog is er geen garantie.

Geen miljoenen, maar op zijn best tienduizenden Amerikanen hebben tot nu toe ingetekend via healthcare.gov, zoals de website heet. Dat dus terwijl Obama beloofd had dat het even simpel zou zijn om op de site een ziektepolis af te sluiten als het is om online een reisje te boeken. Enfin, tegen eind deze maand zou de site gefikst zijn, belooft de president. Tja. Eerst zien, dan geloven.

En dan is er het verhaal over de miljoenen mensen wier ziektepolissen opgezegd werden. Ook weer een foutje van Obama.

Jaren geleden, toen er nog volop gediscussieerd werd over zijn ziektewet, beloofde Obama dat er voor al wie tevreden was met zijn ziekteverzekering helemaal niks zou veranderen. Dat blijkt nu niet waar. Een hoop mensen hebben van hun verzekeraars te horen gekregen dat hun polissen geschrapt worden. Schrikken!

Dat komt, zo zegt de president, omdat Obamacare de verzekeraars strengere minimumeisen oplegt dan voorheen. Zo moeten nu bijvoorbeeld postnatale zorg en preventieve geneeskunde gedekt worden. Polissen die dat niet doen, worden opgeheven. Maar geen nood, sust het Witte Huis, uw verzekeraar heeft wellicht een betere polis in de aanbieding. En is dat niet zo, dan kunt u nog altijd zelf iets beters zoeken op Healthcare.gov. Enfin, gesteld dat die site ooit naar behoren zou gaan werken, natuurlijk.

Eigen schuld

Obamacare is, zoals ze dat in vaktermen zeggen, een puinhoop van jewelste. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat Obama volgens de opiniepeilers onpopulairder is dan ooit. En niet alleen dat, voor het eerst wantrouwt ook meer dan de helft van de bevolking hem. Dat krijg je als je mensen ten onrechte belooft dat ze hun ziektepolis in geen geval zullen kwijtraken.

Dat alles is Obama’s eigen schuld. De ziektewet is de hoeksteen van zijn presidentschap, het fundament van zijn politieke erfenis. Als de wereld zich Obama over vijftig jaar om iets anders zal herinneren dan dat hij de eerst zwarte president van de VS was, dan zal het wel zijn dat hij de president was die er eindelijk voor zorgde dat zowat alle Amerikanen ziekteverzekering kregen. Als politieke verwezenlijking, zeggen de kenners, staat dat op gelijke hoogte met de invoering van de sociale zekerheid en misschien net een ietsje lager dan de afschaffing van de segregatie in de jaren zestig of de slavernij in de negentiende eeuw.

Het in dan ook on-be-grij-pe-lijk dat Obama net daar zo’n potje van heeft gemaakt. De man die twee verkiezingscampagnes gewonnen heeft door op een revolutionaire manier gebruik te maken van het internet, kan plots geen website meer bouwen. Het is van een knulligheid die je nauwelijks voor mogelijk houdt.

Incompetent

Vanuit linkse en rechtse hoek hoor je nu dat Obama heeft afgedaan. Hij heeft voor eens en voor altijd bewezen dat hij van management geen kaas heeft gegeten, luidt het. Eens je het vertrouwen van het volk kwijt bent, win je het nooit meer terug. Voor de resterende drie jaar van zijn regeertermijn is Obama de spreekwoordelijke ‘lame duck’.

Misschien hebben ze daar gelijk in. Maar misschien ook niet. Om te beginnen vallen de problemen met Obamacare nogal mee. Dat wil zeggen: als je de tijd neemt om voorbij de mediahysterie te kijken. Stel dat de website binnen een week of twee inderdaad naar behoren werkt en de inschrijvingen aan een gezond tempo binnenstromen, dan is deze episode wellicht sneller vergeten dan je zou denken.

De kaduke website is er bovendien maar voor een fractie van de Amerikaanse bevolking: de vijftien miljoen mensen die geen ziekteverzekering hebben en individueel een polis moeten aankopen op de vrije markt. Dat in een land van haast 320 miljoen inwoners. De vele tientallen miljoenen Amerikanen die ziekteverzekering hebben via hun werk of door de openbare stelsels voor de armen en ouderen gedekt worden, voelen daar hoegenaamd niks van.

Feit is echter: in de politiek is de perceptie de realiteit en de perceptie is in dit geval bijzonder slecht. Je kan moeilijk iets anders percipiëren dan een president die loopt te klooien dat het een aard heeft. En zelfs als is het maar een klein deeltje van de ziektewet dat vierkant draait, dan nog getuigt het van incompetentie. Het is namelijk niet alsof Obama niet wist dat men de lancering van de Healthcare.gov-website met een vergrootglas zou bekijken.

Gratis geld? Nee, bedankt

Dat wisten ook de Republikeinen. Zij zijn dan ook al sinds 2010, toen Obamacare werd goedgekeurd, doende om de wet op allerlei subtiele en minder subtiele manieren te saboteren.

Er waren natuurlijk de 41 keer dat ze in het Congres vruchteloos stemden om de hele wet te schrappen. Maar onder de radar was er nog heel wat meer aan de gang. Een groot deel daarvan speelt zich niet af in Washington, maar in de deelstaten, wat – zeker voor de buitenlandse waarnemer – minder zichtbaar is.

Door het hele land hebben Republikeinse gouverneurs systematisch geweigerd om hun deel van Obamacare uit te voeren. Om onbegrijpelijke redenen weigerden ze bijvoorbeeld federale dollars aan te nemen om Medicaid, de openbare ziekteverzekering voor de armen, uit te breiden. Dat was gratis geld waarmee ze iets leuks konden doen voor hun kiezers, maar ze vertikten het simpelweg, kwestie van te voorkomen dat Obama wat voor krediet dan ook zou krijgen.

Hetzelfde met die kaduke ziektewebsite. De staten waren aangemoedigd om er zelf een op te zetten. In de vijftien staten die dat ook deden, gaat het allemaal een stuk vlotter. Alleen waren er tientallen andere die dat weigerden. Dat moest allemaal opgevangen worden door de federale Healthcare.gov-website, die daardoor oneindig veel ingewikkelder en moeilijker beheersbaar werd.

Met een perfect een-tweetje weigerden de Republikeinen in het federale parlement ondertussen om bijkomend geld vrij te maken voor Healthcare.gov. Exponentieel veel meer klanten dan voorzien, maar geen dollar meer? Wie had anders verwacht dan dat het tot problemen zou leiden?

Obama en zijn mensen hadden dat natuurlijk zien aankomen. Maanden geleden waren er al auditrapporten die waarschuwden dat het mis zou gaan. Die werden van tafel geveegd. Je kan honderd-en-een manieren verzinnen waarop het Witte Huis de averij had kunnen minimaliseren of vooraf al de zwarte piet doorspelen. Op raadselachtige wijze (of kent ú een politicus die niet overal valstrikken en complotten vermoedt?) gebeurde dat niet en liep Obama ongehinderd met de kop tegen de muur.

Opportunisme

Voor dat alles moet nu een prijs betaald worden. En die bestaat erin dat ook de rest van Obama’s agenda nog meer dan voordien op sterven na dood is. De Republikeinen grijpen de Obamacare-flop namelijk aan als excuus om verder helemaal niks meer te doen. Dat wil bijvoorbeeld zeggen: ‘Bye-bye’ voor de immigratiehervorming, een nieuw banenplan en zelfs een nieuwe begroting.

Als het aan de Republikeinse partijfilosofen ligt, bewijst de rampzalige lancering van Obamacare dat de ‘big government’-agenda van de president niet werkt. Dat het teveel gevraagd is van de overheid om voor ziekteverzekering te zorgen. Daarmee gaan ze er vrolijk aan voorbij dat er in Europa volop landen zijn waar dat wel kan en dat Obamacare Amerikanen alleen maar aan private ziekteverzekeringen helpt, maar goed.

Het punt is: Obama heeft volgens hen nog maar eens bewezen dat de overheid per definitie niet deugt. En als een ziektewet niet lukt, moet je zeker ook niet aan andere dingen beginnen, zoals een immigratiehervorming.

Maar er is natuurlijk ook het platte opportunisme. Niet vergeten: een maand geleden zaten de Republikeinen nog zelf in de hoek waar de klappen vielen, nadat ze een sluiting van de federale overheid veroorzaakt hadden en het land aan de rand van en schuldencrisis brachten. Gelukkig voor hen dat Obama nu alle aandacht opeist met zijn manke ziektewet. Dan ga je rustig achterover zitten genieten hoe hij afziet en doe je verder zelf niks meer. Je zou wel gek zijn. Voor je het weet bega je een stommiteit en kijkt iedereen plots weer jouw kant op.

Niks meer te zeggen

Om maar te zeggen dat Washington alwéér een bepaald mistroostige blik biedt. De ene partij wil alleen maar obstructie plegen en de andere is incompetent. Vrolijk is anders.

Besluit je daaruit dat het gedaan is met Obama? Niet noodzakelijk. De tijd is natuurlijk kort. Na de tussentijdse verkiezingen heeft een VS-president in zijn tweede ambtstermijn sowieso niet veel meer te zeggen. Obama heeft dus nog tot volgende zomer om iets klaar te krijgen.

Als je eerst nog moet beginnen om uit de levensgrote put te kruipen die je voor jezelf gegraven had, lijkt dat veel te kort. Maar je mag Obama nooit onderschatten. Hij is vaak op zijn best wanneer hij met de rug tegen de muur staat. Je mag dus niet uitsluiten dat hij er over een paar maanden alweer staat.

Wat niet wegneemt dat Obama de ontzettend sterke positie die hij had na afloop van de government shutdown vorige maand op een wel bijzonder lullige manier heeft weggegeven. Hoe noemen ze dat ook alweer ik het Amerikaans Engels? Juist: ‘Snatching defeat from the jaws of victory’