De afgelopen maand was een drukke voor de speciaal aanklager Robert Mueller, die onderzoek doet naar mogelijke samenwerking tussen de Trump-campagne en de Russische overheid om de Amerikaanse verkiezingen van 2016 te beïnvloeden. Wat is bekend, en is het einde in zicht?
Het is alweer negentien maanden geleden dat Robert Mueller, de voormalig FBI-baas, werd aangesteld door de vice-minister van Justitie Rod Rosenstein. In die tijd klaagde hij onder andere dertien Russische individuen en drie Russische bedrijven aan voor inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen, door een campagne die grotendeels via Facebook plaatsvond. Dat er sprake was van inmenging in de verkiezingen, staat inmiddels vast. De vraag die nog openstaat is of de Trump-campagne daar weet van had en/of aan meewerkte, en zo ja, wat de mogelijke motieven daarvoor waren.
Daar lijkt het Mueller-onderzoek zich nu op toe te spitsen, en het onderzoek is de afgelopen maand in stroomversnelling geraakt. Vier (voormalige) Trump-naasten spelen daarbij een hoofdrol.
Michael Flynn
Michael Flynn werd onder Barack Obama aangesteld als directeur van de militaire inlichtingendienst. Tijdens de campagne werkte hij in het Trump-team, en werd al snel na diens verkiezingen benoemd tot de nieuwe nationaal veiligheidsadviseur. Hij maakte ook deel uit van het transitieteam dat werd opgesteld in aanloop naar de inauguratie van Trump en zijn presidentschap.
Flynn moest al 24 dagen na de inauguratie ontslag nemen, omdat hij gelogen had over contacten met de Russische ambassadeur Sergei Kislyak. Flynn had meerdere keren gezegd geen contact met Russen gehad te hebben, maar hij sprak Kislyak meerdere malen tijdens de campagne en de transitie. Flynn was onder andere aanwezig bij de ontmoeting in Trump Tower in New York in de zomer van 2016, waarbij Trumps schoonzoon Jared Kushner Kislyak vroeg om een geheim communicatiekanaal met het Kremlin. Daarnaast zou Flynn tijdens de transitie met Kislyak gesproken hebben over het eventueel opheffen van de sancties tegen Rusland.
Afgelopen dinsdag diende Mueller een document in bij de rechtbank, waarin hij aanraadde Flynn geen gevangenisstraf op te leggen, omdat Flynn ‘substantieel had bijgedragen’ aan verschillende onderzoeken van het Mueller-team, waaronder het onderzoek naar of de Trump-campagne samenwerkte met de Russen. Flynn heeft maar liefst 19 keer gesproken met het Mueller-team over uiteenlopende zaken. Dat Mueller nu geen gevangenisstraf eist, duidt er volgens experts op dat de informatie die Flynn in die gesprekken gaf zeer bruikbaar was voor Mueller.
Paul Manafort
Paul Manafort, een lobbyist in de Verenigde Staten en Rusland, was vanaf maart 2016 betrokken bij de campagne van Trump, en was campagnemanager van juni tot augustus van dat jaar. Eerder dit jaar werd hij veroordeeld door een federale rechtbank voor belasting- en bankfraude en voor het niet opgeven van een buitenlandse bankrekening. Die aanklachten hadden te maken met Manaforts eerdere lobby- en campagnewerk voor de voormalige Oekraïense president Viktor Janoekovitsj. Manafort werkte jarenlang voor Janoekovitsj en ontwikkelde banden met Russische overheid.
Omdat Manafort in een nieuwe rechtszaak nog eens meerdere aanklachten wachtten, sloot hij in september een pleidooiovereenkomst met Robert Mueller. Maar Mueller maakte eerder deze maand bekend dat hij de overeenkomst als ongeldig beschouwt omdat Manafort gelogen zou hebben.
Vrijdag stelde Mueller in een rechtbankdocument dat Manafort onder meer loog over zijn contact met medewerkers van Trumps Witte Huis. Maar grote delen van het betreffende document werden niet openbaar gemaakt, zodat de exacte details nog niet bekend zijn.
Als Mueller hard kan maken dat Manafort heeft gelogen in het Rusland-onderzoek, kan dat zijn juridische problemen alleen maar erger maken. Er is voorlopig nog geen sprake van nieuwe aanklachten tegen Manafort, en het is onduidelijk of hij nog informatie deelt met de onderzoekers van Mueller.
Michael Cohen
Michael Cohen was vanaf 2006 tot eerder dit jaar de persoonlijke advocaat van Donald Trump. Hij was bovendien een soort fixer – iemand die tegen betaling je zaken regelt. Cohen kwam begin dit jaar in het nieuws rondom een mogelijke betaling die hij namens Trump gedaan zou hebben aan porno-actrice Stormy Daniels om haar tijdens de campagne (en daarna) te laten zwijgen over een affaire met Trump in 2006. (Daniels heeft inmiddels een boek geschreven waarin ze de affaire uit de doeken doet.) Er werden over en weer beweringen gedaan over of Trump wist van het zwijggeld, maar uiteindelijk werd duidelijk dat Trump er wel degelijk weet van had.
In april 2018 begon er een federaal onderzoek tegen Cohen vanwege mogelijke bankfraude en fraude met campagnefinanciering. Als het zwijggeld dat Cohen aan Stormy Daniels betaalde niet op aanwijzing van de campagne gebeurde, kan het gezien worden als een donatie aan de Trump-campagne. Omdat het om 130.000 dollar ging, had die aangegeven moeten worden, wat nooit gebeurd is.
In augustus 2018 gaf Cohen zich over aan de FBI en bekende hij schuld aan acht aanklachten. Zijn advocaat Lanny Davis gaf aan dat Cohen bereid te praten was over wat hij wist in ruil voor strafvermindering. En dat werd deze afgelopen maand relevant. Cohen bekende eerder deze maand tegenover de Senaat dat hij in eerste instantie gelogen had over de plannen voor een Trump Tower in Moskou. Cohen had beweerd dat daarover gepraat was tot januari 2016, voordat Trump officieel tot de Republikeinse kandidaat verkozen was. Nu maakte Cohen duidelijk dat die gesprekken tot minstens de zomer van 2016 plaatsvonden, toen Trump wél al officieel kandidaat was. Trump heeft altijd beweerd geen zakelijke belangen te hebben in Rusland, en zei dat ook veelvuldig tijdens de campagne. De bekentenis van Cohen lijkt daar een ander licht op te werpen.
Volgens Mueller heeft Cohen ‘nuttige informatie’ geleverd aan het Rusland-onderzoek. Maar vrijdag vroeg het openbaar ministerie in New York om een jarenlange gevangenisstraf voor Cohen, vanwege zijn leugens tegen het Congres en de onderzoekers van Mueller. Bovendien stelde het OM dat Cohen door Trump persoonlijk werd geïnstrueerd om onder meer Daniels zwijggeld te betalen.
Daarmee wordt voor het eerst duidelijk geclaimd dat ook Trump zelf zich schuldig heeft gemaakt aan criminele feiten, namelijk overtredingen van de wet rond campagnefinanciering. Maar het is onwaarschijnlijk dat Trump persoonlijk wordt aangeklaagd door het OM, ten minste terwijl hij nog president is. Het Amerikaanse Congres zou wel over kunnen gaan tot impeachment, al lijkt daar vooralsnog geen politieke wil voor te zijn.
Roger Stone
Roger Stone is een politieke consultant en lobbyist die al sinds de jaren ’70 voor verschillende Republikeinen werkt. In 2015 was hij nog betrokken bij de Trump-campagne (voor de voorverkiezingen), maar in 2016 was hij er niet meer in een officiële functie bij betrokken.
Toch bleek in maart van dit jaar dat Stone wel een rol had gespeeld: hij zou contact onderhouden hebben met Julian Assange, de eigenaar van Wikileaks, het platform dat in 2016 emails van Hillary Clintons campagnemanager John Podesta publiceerde. Stone was toch al onderwerp van onderzoek door Mueller, omdat Stone vlak voor het Wikileaks-lek getweet had dat ‘het over en uit is voor Hillary Clinton #wikileaks’. Hij leek daarmee vooraf weet te hebben gehad van het aankomende lek, al heeft hij dat sindsdien ontkend.
Stone zei afgelopen week dat hij niet zal getuigen voor de Senaat, en beroept zich daarvoor op het vijfde amendement. Dat geeft Amerikanen het recht geen antwoord te geven op vragen van aanklagers als het hen mogelijk schuldig zou doen laten blijken. Volgens Stone’s advocaat heeft Mueller Stone nog niet benaderd, maar het ligt in de lijn der verwachting dat Stone zich ook in dat geval op het vijfde beroept.
Trump tweette maandag zijn waardering voor het feit dat Stone zwijgt, wat op zichzelf weer als verhindering van de rechtsgang gezien kan worden, zeggen juridische experts. ‘Het komt zeer in de buurt bij de wettelijke definitie van witness tampering,’ zei Norman Eisen, een onderzoek aan het Brookings Instituut tegen de Washington Post.
Einde in zicht?
Met het nieuws van vrijdag over Manafort en Cohen lijkt het einde van Muellers onderzoek langzaam in zicht te komen. Er zijn al een tijd lang geen nieuwe betrokkenen in beeld verschenen, en de strafzaken tegen Cohen en Manafort kruipen gestaag richting een conclusie. Volgens verschillende Amerikaansemedia hebben betrokkenen bij het onderzoek laten weten dat ze de losse eindjes aan het vastknopen zijn.
The Atlantic schrijft dat het Witte Huis geen vastomlijnde strategie heeft voor als Mueller het onderzoek publiceert, of de president dagvaardt. ‘Maar we zullen dat zeker aanvechten’, zei Trumps huidige persoonlijke advocaat Rudy Giulani tegen het tijdschrift. Verder lijkt het er volgens bronnen van the Atlantic op dat het Witte Huis Trump het voortouw zal laten nemen in zijn verweer.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
