In de Spaanse regio Catalonië vinden zondag vervroegde regionale verkiezingen plaats. De stembusgang belooft een referendum te worden over de Catalaanse onafhankelijkheid.
Zondag vinden in Catalonië vervroegde regionale verkiezingen plaats, die op zijn minst de hele Europese Unie op haar grondvesten dreigen te doen daveren. De stembusgang is namelijk vooral een de facto referendum over Catalaanse onafhankelijkheid, nadat de echte volksraadpleging een jaartje geleden door Madrid van haar belang werd ontdaan.
De belangrijkste ‘separatistische’ Catalaanse partijen zijn een verbond aangegaan om de nodige absolute meerderheid in het regioparlement in Barcelona (135 zitjes) te halen. Afgaande op de jongste opiniepeilingen halen zij die met sprekend gemak. Verloopt alles volgens plan, dan roept de rijkste deelstaat van Spanje in 2017 zijn onafhankelijkheid uit en zit de EU met een juridische kwestie van jewelste – erkennen of niet?
Schotland
Een vergelijking met Schotland dringt zich op: waarom Catalonië wel en Schotland niet? De Britse regering en nagenoeg de gehele pers kwamen in de aanloop naar het referendum met de meest verschrikkelijke toekomstperspectieven en doemscenario’s, en die angst sloeg voldoende Schotten in de kilt om onvoldoende ‘aye’s’ te behalen.
Vier Catalanen op vijf willen geen ‘Spanjaard’ meer zijn
In Spanje ligt dat anders. Ook hier keert de regering in Madrid en de Spaanse pers zich massaal tegen het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven, met verdachtmakingen tegenover Catalaanse leiders, vervolgingen wegens corruptie (waarachter een politieke motivatie zou kunnen schuilen) en bij wijlen ook pure vuilspuiterij.
Sinds in Spanje de oerconservatieve Partido Popular van Mariano Rajoy weer aan de macht is, tracht Madrid elke separatistische oprisping in het noordoosten de kop in te drukken, desnoods via het (politiek benoemde) Grondwettelijk Hof. Dat maakt dat de groeiende weerzin in Spanje tegen het ‘politieke establishment’ – de PP en de sociaaldemocratische PSOE – nog groter is in Catalonië. Het verklaart ook waarom de nieuwelingen in het politieke spel, Podemos links en Ciudadanos rechts, in Catalonië vooralsnog een tweede viool spelen: alles staat in het teken van afscheiding van het gehate Madrid – als politieke pendant van de Azulgranas tegen Los Galacticos.
Rajoy: de Spaanse Erdogan
Opvallend is dat in de campagne vooral de democratische merites van een onafhankelijk Catalonië worden uitgespeeld, die zwart-wit tegenover de autoritaire tendensen van Rajoy – volgens critici ‘de Spaanse Erdogan’ – worden geplaatst. Mits onafhankelijkheid hopen de Catalanen ook het buikriemregime, de ‘austeriteit’ van Madrid te ontlopen.
Rajoy heeft de voorbije jaren her en der autonome evoluties ongedaan gemaakt onder het mom van ‘besparingen’ en de plaatselijke PP’ers (be)dreigen de bevolking met Griekse toestanden. Daar worden ook ‘deskundigen’ voor ingeschakeld, die economisch apocalyptische tijden voorspellen voor de Republiek Catalonië. Maar het beleid van ‘angst aanjagen’ heeft bijna overal – zie ook Griekenland – veel van zijn efficiëntie ingeboet en leidt momenteel eerder naar weerspannigheid onder de geviseerde bevolking. Veel Catalanen zijn overigens niet vergeten dat de PP uit de Franco-dictatuur is voortgesproten. Gevolg van dit alles: vier Catalanen op vijf willen geen ‘Spanjaard’ meer zijn.
Eenheidslijst
De winnende combinatie zondag wordt de alliantie Junts pel Si (Gezamenlijk voor het Ja), bestaande uit de de liberale CDC (Democratische Convergentie) van huidig premier Artur Mas, de ERC (Catalaanse Linkse Republikeinen) van Oriol Junqueras en machtige burgerrechteninitiatieven als Omnium Cultural, de ANC (Catalaanse Nationale Assemblee), klein broertje Sumate (vereniging van Spaanstalige Catalanen) en AMI (Vereniging van Gemeenten voor de Onafhankelijkheid).
Het zit de Catalanen met name erg hoog dat Rajoy het Grondwettelijk Hof in 2010 ervan kon overtuigen, de Catalaanse regionale grondwet ongeldig te verklaren
Voor een absolute meerderheid heeft die eenheidslijst, waarop onder anderen de naam prijkt van Bayern-trainer Pep Guardiola, allicht nog de steun nodig van de andersglobalistische CUP (Kandidatuur voor Volkseenheid). De CUP is in haar separatisme nog radicaler dan de eenheidslijst.
Uit praktische overwegingen minder separatistisch (wegens volgens hen ‘onhaalbaar’) is de coalitie Catalunya Si Que es Pot (Cataans-Obamiaans vor: Catalonië, Yes we Can). Die alliantie bestaat uit het groenrode kartel ICV-EUiA (Initiatief Voor Groen Catalonië – Verenigd Alternatief Links).
Voor de pro-Spaanse partijen PSC (verwant met de PSOE) en PPC (de plaatselijke PP-variant) resten vermoedelijk enkel wat kruimels.
Geen Europese steun
Opiniepeiler José Juan Toharia is niet overtuigd van het separatistisch buikgevoel van de Catalanen. De mensen in Barcelona en omgeving willen vooral hun ongenoegen over Madrid uiten en stemmen voor een separatistische Catalaanse regering opdat die in optimale omstandigheden in Madrid aan de onderhandelingstafel kan gaan zitten om over (veel meer) autonomie te praten, luidt zijn visie. Het zit de Catalanen met name erg hoog dat Rajoy het Grondwettelijk Hof in 2010 ervan kon overtuigen, de Catalaanse regionale grondwet ongeldig te verklaren.
Ten slotte nog dit: de Catalaanse separatisten slagen er maar niet in, een noemenswaardige steun voor hun streven in andere EU-landen te vinden. Dat heeft er vooral mee te maken dat Europa momenteel (veel) andere katten te geselen heeft. (Belga/AVE)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier