Israëlische annexatie Westelijke Jordaanoever: ‘Dit is een regelrechte oorlogsverklaring’

Palestijnse jongeren op de Westelijke Jordaanoever protesteren tegen de annexatieplannen van de Israëlische regering. © AFP

Ruim 30 procent van de Westelijke Jordaanoever wil de nieuwe Israëlische regering annexeren. ‘Dit kan tot een nieuwe intifada leiden.’

De vraag houdt het hele Midden-Oosten en alle diplomatieke hoofdkwartieren bezig: doet hij het of doet hij het niet? Maakt de Israëlische premier Benjamin Netanyahu zijn voornemen waar om nog deze zomer 30 procent van de bezette Westelijke Jordaanoever te annexeren?

Dat zou een aardverschuiving betekenen in het aanslepende conflict tussen Israëli’s en Palestijnen, met potentieel verstrekkende gevolgen voor de machtsverhoudingen in de hele regio. Vanaf 1 juli kan het zomaar gebeuren, liet Netanyahu uitschijnen nadat hij in mei voor de vijfde keer op rij premier was geworden. De nationale eenheidsregering kwam moeizaam tot stand, na drie verkiezingsrondes waarin Netanyahu’s conservatief-rechtse Likud-partij nek aan nek lag met de centrumrechtse Blauw-Wit-alliantie van aartsrivaal Benny Gantz.

Onze grootste hoop is gevestigd op Brussel. De Europese Unie is de enige actor die zowel op Israël als op de Verenigde Staten druk kan uitoefenen.

Mahmoud Al-Habash, presidentieel adviseur

Premier Netanyahu, die vorige week voor de rechtbank moest verschijnen als beklaagde in een langlopende corruptiezaak, zal na anderhalf jaar het roer aan Gantz afstaan. Tijd genoeg om de spectaculaire verkiezingsbelofte waar te maken waarmee hij scoorde bij kolonisten en ultra’s van zowel zionistische als religieuze signatuur. Spectaculair maar geloofwaardig, met dank aan de onvoorwaardelijke bondgenoot in het Witte Huis.

De aangekondigde annexatie spoort immers perfect met de ‘Deal of the Century’, het ‘ultieme vredesplan voor het Midden-Oosten’ dat president Donald Trump eind januari in Washington voorstelde in aanwezigheid van een glunderende Netanyahu. Op het terrein zal er niet meteen veel veranderen, want de annexatie slaat vooral op de ruim 200 al bestaande Joodse nederzettingen, die daar illegaal zijn gebouwd volgens het internationaal recht. Toch is het voor de Palestijnen een bijzonder bittere pil. Israël zou de hele Jordaanvallei en Dode Zeekust inlijven, de vruchtbaarste zone met de rijkste watervoorraden van de hele Westoever. Oost-Jeruzalem gaat definitief verloren als hoofdstad, de Palestijnen moeten genoegen nemen met een verpauperde, volledig door Israëlische veiligheidsmuren ingesloten buitenwijk.

Intifada

‘Dit is een regelrechte oorlogsverklaring’, zegt Mahmoud Al-Habash, topadviseur van de Palestijnse president Mahmoud Abbas in Ramallah. ‘We roepen het Palestijnse volk op om zich krachtig maar zonder geweld te verzetten. Tot dusver lukt dat, maar ik durf niet te voorspellen wat er zal gebeuren als Israël doorzet. Ik heb de eerste intifada in 1987 weten uitbreken. Ook toen geloofde niemand dat de Palestijnen in opstand zouden komen tegen de bezetting. Of er een nieuwe intifada komt? Ik durf niks uit te sluiten.’

De Palestijnse president Abbas heeft alvast de weg naar geweldloos verzet gewezen. Als reactie op de aangekondigde annexatie verbrak hij vorige week alle banden met Israël en de Verenigde Staten, wat onder meer impliceert dat de nauwe samenwerking tussen de Palestijnse politie en Israëlische veiligheidsdiensten op de Westelijke Jordaanoever wordt opgeschort. Het klinkt ferm, maar ook een beetje als het brullen van een papieren tijger. In de praktijk zit de Palestijnse Autoriteit (PA) volledig in de greep van de Israëlische bezettingsmacht. Zonder laissez-passer voor de talloze checkpoints kan president Abbas niet eens vrij rondreizen in zijn eigen ambtsgebied. Het is overigens opvallend hoe gelaten de Palestijnse bevolking tot dusver reageerde. Voortekens van een derde intifada vallen nog niet te bespeuren.

Israëlische annexatie Westelijke Jordaanoever: 'Dit is een regelrechte oorlogsverklaring'

Al-Habash, gewezen PA-minister van religieuze zaken, rekent op de internationale gemeenschap om Israël en de Verenigde Staten terug te fluiten. ‘Onze Arabische bondgenoten kunnen dit niet laten passeren’, zegt hij. ‘We rekenen verder op de Verenigde Naties en het Internationaal Gerechtshof. Want dit is een schending van ons zelfbeschikkingsrecht en een aanfluiting van een hele reeks internationale verdragen. Onze grootste hoop is gevestigd op Brussel. De Europese Unie is de enige actor die zowel op Israël als op de Verenigde Staten druk kan uitoefenen.’

Intussen lijkt de tweestatenoplossing verder weg dan ooit. Land in ruil voor vrede, de formule uit de Oslo-akkoorden van 1993, heeft de Palestijnen behalve een beperkte vorm van zelfbestuur vooral vernederingen en territoriumverlies gebracht. Wordt de annexatie de genadeslag voor het zieltogende vredesproces? ‘Nee’, zegt Al-Habash. ‘Israël moet beseffen dat de tweestatenoplossing de enige weg naar vreedzame co-existentie is. Voor ons blijft VN-resolutie 242 onverkort geldig. De Palestijnen hebben recht op een eigen staat naast Israël, binnen de grenzen van voor 1967. Dat wil zeggen de volledige Westelijke Jordaanoever, Gaza en Oost-Jeruzalem als hoofdstad. Daar vallen geen compromissen over te sluiten, hoogstens willen we praten over beperkte landruiloperaties.’

Bantoestans

Leidt deze crisis tot een verzoening met Hamas, de door de internationale gemeenschap als terroristisch bestempelde beweging die de Gazastrook controleert? Vorige week nam voor het eerst sinds lang een Hamas-vertegenwoordiger deel aan crisisoverleg in Ramallah. Al-Habash, zelf afkomstig uit Gaza en felle tegenstander van Hamas, relativeert het belang van de ontmoeting. ‘Natuurlijk is iedere stap naar Palestijnse verzoening meegenomen. Maar dit is geen interne Palestijnse aangelegenheid. Als het over de bezetting en onze territoriale aanspraken gaat, zitten we allemaal op dezelfde golflengte.’

Jad Isaac monitort met zijn Applied Research Institute Jerusalem (ARIJ) al dertig jaar de Israëlische aanwezigheid in de bezette Palestijnse gebieden. De aankondiging door Netanyahu heeft hem niet verrast. ‘Na het zogenaamde vredesplan van Trump hing dit in de lucht’, zegt Isaac. ‘Ik verwacht niet dat Netanyahu per 1 juli zijn plannen zal uitvoeren. Israël en Amerika gaan tactische spelletjes spelen om sommige Arabische landen en een deel van de internationale gemeenschap over de streep te trekken. We zullen geen 30 procent annexeren, zullen ze beloven, maar “slechts” 25 of 22 procent. Daar mag niemand intrappen, het plan moet categorisch worden afgewezen. Iedere vorm van annexatie is totaal onacceptabel.’

ARIJ publiceert met grote regelmaat gedetailleerde kaarten waarop nederzettingen de voorbije jaren steeds meer en steeds grotere vlekken vormden. De projectie van de Palestijnse staat zoals voorzien in het Trump-plan – de facto opgesteld door Trumps schoonzoon en Netanyahu-intimus Jared Kushner – stemt hem niet vrolijk. ‘Palestina wordt een verzameling Bantoestans, losjes verbonden met door Israël gecontroleerde wegen en tunnels, langs alle kanten ingesloten door Israël. Dit krijgt geen enkele leraar aardrijkskunde uitgelegd.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content