Van Oekraïne tot Gaza, van Libië tot Irak: uitgerekend bij de honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog – ’the war to end all wars’ – is er weer wapengekletter alom. Willy Claes (76), oud-secretaris-generaal van de NAVO, ziet sporen van een algemene systeemcrisis: ‘De wereld vliegt met indrukwekkende snelheid op een betonnen muur af.’
Optimism is a moral duty, maar bij het nieuws van de voorbije maanden valt die wijsheid toch moeilijk vol te houden. Sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989 heeft de internationale wereldorde er zelden zo grimmig uitgezien. Als voormalig secretaris-generaal van de NAVO is Willy Claes (SP.A) een van de laatste Belgen die op hoog niveau optrad bij internationale militaire conflicten.
Willy Claes: ‘Weet u dat in de jaren zeventig mijn Franstalige collega André Cools (PS) en ikzelf de Socialistische Internationale nieuw leven hebben ingeblazen? Het was een merkwaardig gezelschap. De Oostenrijkse bondskanselier Bruno Kreisky, van afkomst een jood, aarzelde niet om een opening te maken naar de Palestijnen. De Israëlische Arbeidspartij ging daar uiteindelijk mee akkoord. Op een volgend congres in Lissabon werd de PLO-afgevaardigde doodgeschoten in ons eigen hotel. De moordenaar is nooit gevonden.’
Toen was de Arbeidspartij nog een politieke machtsfactor in Tel Aviv en Jeruzalem. Vandaag stelt de Israëlische linkerzijde nog maar weinig voor.
Claes: ‘Sinds Rusland zijn joodse inwoners laat migreren naar Israël, is het politieke centrum opgeschoven naar rechts. Daardoor is de Arbeidspartij uit elkaar gevallen.’
De regering-Netanyahu heeft het nu over een ‘defensieve’ operatie in Gaza. Dat klinkt zeer Orwelliaans.
Claes:‘Ik kan me bij de acties in Gaza niet van de indruk ontdoen dat men in regeringskringen het oude tweestatenconcept heeft opgegeven. Ik vrees dat steeds meer Israëli’s vinden dat men de Palestijnen maar moet verdrijven uit wat nog rest aan autonome Palestijnse gebieden. Cynisch gezegd: dat Jordanië dan maar zijn plan trekt met die nieuwe Palestijnse ‘immigranten’. Ik zeg niet dat alle Israëli’s dat willen, maar ik vrees dat het de wens is van een nieuwe meerderheid in dat land.’
Ook de VN-verantwoordelijken veroordelen het buitenproportionele geweld van Israël.
Claes: ‘De kritiek op het Israëlische optreden is feller dan ooit, en dit keer niet alleen in de Arabische pers maar ook in het Westen. Israël moet zich goed voor ogen houden dat het reusachtige historische krediet dat het Jodendom heeft opgebouwd na de Tweede Wereldoorlog stilaan is uitgeput. Netanyahu en consorten zouden er beter rekening mee houden dat de situatie voor Israël op relatief korte termijn erg oncomfortabel zou kunnen worden. Iedereen ziet dat de Europese Unie en de VS verzwakken en het in de wereld steeds minder voor het zeggen hebben. Ik zie dus niet goed in wie binnen twintig jaar nog de machtige beschermers van Israël zullen zijn.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier