‘Israël en Trump gooien het op een akkoordje met zichzelf’

‘De grondslag van het plan en de manier waarop het tot stand kwam bieden geen enkele basis voor overleg’, schrijft Katelijne Suetens van Broederlijk Delen. ‘Het is nu of nooit voor de Europese Unie om de daad bij het woord te voegen en haar waarden en principes toe te passen.’

Begin deze week onthulde het Midden-Oosten team van President Trump aan de twee kanshebbers voor het Israëlische premierschap, Benny Gantz en zittend Premier Benjamin Netanyahu, het plan dat moet leiden tot een oplossing voor het decennialange Israëlisch Palestijns conflict. President Trump kondigde het in 2017 zelf aan als ‘Het akkoord van de eeuw’. Alleen lijkt zakenman Trump in zijn jaren als president vergeten te zijn dat een akkoord onderhandeld en ondertekend wordt door twee partijen, Israëli’s én Palestijnen. Het is nu of nooit voor de Europese Unie om de daad bij het woord te voegen en haar waarden en principes toe te passen.

Ondanks, of net dankzij, de verschillende juridische perikelen waarmee Trump en Netanyahu te kampen hebben, vonden ze eindelijk toch een geschikt moment voor het onthullen van de details van hun plan. Een plan dat in de lek-als-een zeef-administratie van Trump een merkwaardig goed bewaard geheim was gebleven. Gisteren vond in Washington een persconferentie plaats waarop het plan -visie noemen zij het- met veel bombarie werd gepresenteerd aan de wereld. Het recht van het Joodse volk op een eigen, veilige staat staat niet ter discussie. Maar het misprijzen voor het Palestijnse volk hun rechten als vrije, autonome mensen dat uit deze voorstelling sprak was ronduit stuitend. De inhoud en de details die nu gekend zijn, doen er eigenlijk weinig toe. Daar zijn drie redenen voor.

Israël en Trump gooien het op een akkoordje met zichzelf.

Ten eerste. De realiteit waaronder Palestijnen al vele jaren leven, krijgt nu de goedkeuringsstempel van de VS maar wijzigt niet, ze wordt enkel bestendigd. Bovendien werden heel wat van de voorstellen in het plan de afgelopen 2 jaar al éénzijdig doorgedrukt door de VS. Trump erkende Jeruzalem als hoofdstad van Israël en erkende ook de annexatie van de Syrische Golanhoogten. Hij sloot de vertegenwoordiging van de PLO in Washington en het Amerikaanse consulaat in Jeruzalem. Hij stopte nagenoeg alle financiële steun aan de Palestijnse Autoriteit en aan UNRWA, het VN-vluchtelingenagentschap dat instaat voor het welzijn van meer dan 5 miljoen Palestijnse vluchtelingen. Als kers op de taart verklaarde zijn Minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, in november laatstleden dat nederzettingen niet perse in strijd zijn met het Internationaal Humanitair Recht. Voor de goede orde: dat zijn ze wel degelijk. Donald Trump beslechtte samen met Benjamin Netanyahu éénzijdig de belangrijkste heikele kwesties, die volgens het interim-akkoord van Oslo in 1993, in finale status onderhandelingen tussen beide partijen moesten worden uitgeklaard: de status van Jeruzalem, de grenzen van Israël en de rechten van de vluchtelingen.

Wat het akkoord van de eeuw nu nog toevoegt, is finaal groen licht voor de formele annexatie van belangrijke delen van de Westelijke Jordaanoever bij Israël. Onze partner B’tselem stelt onomwonden dat dit voorstel de shift is van bezetting naar Apartheid. Er zijn ook enkele kruimels voor de Palestijnen. Wat stukjes land in de woestijn en de belofte van investeringen in de economie op voorwaarde dat de Palestijnen hun claim op een eigen, leefbare, Palestijnse staat definitief opbergen. Het kind heet dan wel soevereiniteit of twee-statenoplossing maar is het zeer zeker niet.

Dat is de tweede reden waarom het plan niet in overweging mag worden genomen: je maakt geen vrede tussen twee partijen door slechts met één van beiden te onderhandelen. Israël en de VS zullen de komende dagen de mantra herhalen dat de Palestijnen geen vrede willen en zichzelf buitenspel hebben gezet door de VS niet langer te aanvaarden als neutrale bemiddelaar. Dat is echter precies wat de VS beoogden met het verbreken van de diplomatieke betrekkingen en de erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël.

Tenslotte zijn de details van het plan eigenlijk van minder belang, omdat het nu aan de internationale gemeenschap, de Europese Unie op kop, is om het akkoord in zijn geheel naar de prullenbak te verwijzen. Het laatste wat de EU mag doen is bepaalde elementen uit het plan aangrijpen om er toch mee aan de slag te gaan. De grondslag van het plan en de manier waarop het tot stand kwam zijn een aanfluiting van internationale rechtsregels en van diplomatieke geplogenheden en bieden daarom geen enkele basis voor overleg. Het mensenrechtenkader van de Verenigde Naties werd na WO II gestaag uitgebouwd om te voorkomen dat het recht van de sterkste ooit nog zou leiden tot de gruwelen van de twee wereldoorlogen.

Als we toelaten dat Israël, hierin gesteund door de machtigste staat van de wereld, ongestraft de regels van het Internationaal Humanitair Recht en de mensenrechten aan haar laars lapt, dreigen we deze doos van Pandora opnieuw te openen. De Europese Unie heeft sinds Oslo vooral betaald voor de Palestijnen en zich beperkt tot tandeloze veroordelingen van Israëlische schendingen van de rechten van de Palestijnen. De rode lijn keer op keer voor zich uitduwend. Met dit éénzijdige, illegitieme voorstel is die rode lijn definitief overschreden en moet de EU alle diplomatieke en economische hefbomen waarover ze beschikt inzetten om Israël en met hen de Verenigde Staten, te dwingen het Internationaal Humanitair Recht en de mensenrechten van de Palestijnen te respecteren. Dit plan is zoals de belangrijkste Palestijnse onderhandelar Saeb Erekat opmerkte niet het akkoord van de eeuw maar de fraude van de eeuw. Trump is tenminste zo fatsoenlijk om het geen vredesakkoord te noemen.

Katelijne Suetens is beleidsmedewerker Palestina & Israël bij Broederlijk Delen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content