Meer dan 30.000 regeringssoldaten en sjiitische milities zijn begonnen aan een offensief tegen de door IS gecontroleerde Iraakse stad Tikrit, ooit de thuisbasis van Saddam Hoessein. Buitenlandse waarnemers houden hun hart vast en zijn verbaasd dat Iran meer betrokken is dan de VS. De VS waren zelfs “verrast” door het offensief.
In juni 2014, toen Islamitische Staat grote delen van Irak inpalmde, werd ook Tikrit ingelijfd. Dat was naast een militaire ook een symbolische overwinning, want Tikrit werd beschouwd als de thuisbasis van Saddam Hoessein. In die thuisbasis leek IS nogal wat steun te genieten van ex-medestanders van de dictator. Dat had, werd toen gezegd, ook met geloof te maken. Tikrit is, zoals IS, soennitisch en dat IS de door sjiieten gedomineerde regering te lijf ging, was voor sommige inwoners van Tikrit een bonus. Er waren berichten over een bloedbad onder sjiitische strijdkrachten en bij de sjiitische minderheid in de stad.
Een maand later probeerde het regeringsleger de stad te heroveren, maar het reed zich vast in het stadscentrum waar het door een zelfmoordeenheid van IS met zware verliezen tot een aftocht werd gedwongen.
‘Burgers beschermen’
Terwijl in de VS een discussie woedt over de vraag wanneer het Iraakse leger voldoende getraind zal zijn om een offensief tegen Mosoel te beginnen, in april-mei al, of pas een halfjaar later, of misschien een jaar later, kondigde de Iraakse premier Haider Al Abadi een offensief aan tegen Tikrit. Zijn begeleidende redevoering, uitgezonden op tv, had volgens The New York Times een hoog George W. Bush-gehalte: “In de strijd met IS bestaat geen neutraliteit. Wie neutraal is met IS is een van hen”. Hij had het ook over “het uur nul”, waarop alles stond te herbeginnen. Tegelijk, in zijn toespraak en later op sociale media, legde de premier er de nadruk op dat het leger alles in het werk zal stellen om zo min mogelijk burgerslachtoffers te maken.
Iran-VS: 1-0
Uit de VS kwamen verdeelde reacties. Volgens een regeringsbron was de aanval “een verrassing” voor de VS. Er was geen Amerikaanse luchtsteun gevraagd. De luchtdekking wordt volledig door het Iraakse leger verzorgd. Iran daarentegen was wel prominent bij de aanval betrokken.
De Iraanse topspion generaalGras Qassim Suleimani /Gras(57) heeft volgens Iraanse en Iraakse bronnen een coördinerende rol bij de aanval. Suleimani, die tien jaar geleden sjiitische acties tegen de Amerikaanse troepen in Irak leidde, staat tegenwoordig aan het hoofd van deQuds-brigade, de Iraanse troepen die in Syrië en Irak vechten.
Er is dus een troepenmacht op de been van 30.000 soldaten, voor de overgrote meerderheid sjiitisch, al hebben enkele lokale soennitische stammen zich bij het offensief aangesloten.
En daar zit potentieel een heel groot probleem..
Cracking wee report on #newsnight about Qassim Suleimani from @ggatehouse – here’s more if you’re interested http://t.co/v26rGDtISz
— Neal Stewart (@theaedjt) September 23, 2014
Gevreesd wordt dat de sjiitische milities, of zelfs het regeringsleger, bij de minste gelegenheid een bloedbad in Tikrit zullen aanrichten, als reactie op de bloedbaden van IS en op de gerapporteerde collaboratie van vele bewoners met IS. Zo’n bloedbad zou de verhoudingen tussen soenni’s en sjia’s opnieuw of verder verstoren.
Maar daarvoor moet het regeringsleger eerst de slag om Tikrit winnen. Bij Amerikaanse adviseurs bestaat er twijfel over of het klaar is voor zo’n aanval. “Niet zozeer militair, want zo fantastisch is het leger van IS niet”, aldus een hogere officier, “maar of het daarna in staat is een billijk bestuur te brengen naar een soennitische stad”. Naarmate het regeringsleger meer of minder succes boekt in Tikrit zal de aanval op Mosoel, de tweede stad van het land, sneller of trager volgen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier