‘Inlichtingendiensten voorspellen dat de taliban spoedig helemaal terug zullen zijn in Kaboel’

Net geen twintig jaar na het begin van hun interventie vertrekken de Amerikanen uit Afghanistan. Heeft die lange oorlog iets opgeleverd?

De VS droegen de luchtmachtbasis van Bagram in Afghanistan vorige week over aan de Afghaanse overheid. Daarmee kwam de facto een einde aan de Amerikaanse militaire operaties in dat land. Die begonnen enkele weken nadat de islamistische terreurgroep Al-Qaeda op 11 september 2001 met gekaapte vliegtuigen de Twin Towers in New York en het Pentagon nabij Washington had aangevallen. De Amerikanen keerden zich vervolgens tegen Afghanistan omdat het talibanregime in dat land onderdak bood aan Al-Qaeda en zijn leider Osama bin Laden.

Alsof toeval niet bestaat, overleed vorige week Donald Rumsfeld. Hij was als minister van Defensie in de regeringen van George W. Bush de architect van de interventie in Afghanistan en daarna een groot pleitbezorger van de oorlog met Irak. Die paste volgens hem helemaal in de war on terror omdat de Iraakse leider Saddam Hoessein over massavernietigingswapens zou beschikken. Dat bleek achteraf niet het geval. Maar Rumsfeld begon wel een bloedige oorlog, die Irak helemaal ontwrichtte. Dat gaf Iran vrij spel in Bagdad en plantte het zaadje waaruit later de Islamitische Staat ontsproot met als gevolg een nieuwe oorlog, vluchtelingenstromen en aanslagen.

Rumsfeld bleef tot 2006 minister. Hij toonde nooit spijt voor zijn desastreuze aanpak. Ook niet voor de marteling en vernedering van gevangenen in de cellen van de Amerikaanse legerbasis Guantanamo Bay in Cuba en in die van de Abu Ghraibgevangenis in Bagdad. Toen een journalist hem in die tijd vroeg waarom zijn soldaten niet hadden opgetreden om de plunderingen na de val van Saddam te stoppen, zei Rumsfeld koud dat Irak dankzij Amerika een vrij land was en dat vrije mensen weleens fouten maken. Dat gebrek aan inlevingsvermogen brak de VS zuur op. Rumsfeld haalde de reputatie van zijn land zo hard onderuit, dat de huidige president Joe Biden de scherven nog altijd aan het bijeenvegen is.

De Belgische zakenman-diplomaat Etienne Davignon kende Rumsfeld van zijn termijn als ambassadeur bij de NAVO in Brussel. Hij noemde hem in een gesprek met Knack in 2003 een ‘vriend met wie ik het niet altijd eens ben’. Hij had het over de bewuste misleiding waarmee de VS de oorlog tegen Saddam waren begonnen. Wat de Amerikanen ook moet worden aangewreven, is dat ze wel veel bombardeerden in Afghanistan en Irak, maar vervolgens niet aan het herstel van kapotte samenlevingen toekwamen. Inlichtingendiensten voorspellen nu al dat de taliban spoedig helemaal terug zullen zijn in Kaboel. Rumsfeld en de zijnen keken alleen met een militaire blik naar de wereld en die bleek erg kortzichtig.