Tom Vandyck

In Washington: Niets dan verliezers

Tom Vandyck Tot 2014 correspondent in de VS voor Knack.be

Het gevaar op een crisis die zich vanuit Washington over de wereld verspreidt, is even geweken. Of er ook daadwerkelijk iets verandert in de VS, is twijfelachtig.

Het onderbelichte verhaal van voorbije twee en een halve week begrotingscrisis in de VS is hoe de Republikeinen een gouden kans hebben laten liggen om Barack Obama een blauw oog te bezorgen. Voor de Republikeinen is deze hele episode een unforced error van epische proporties. Hadden ze van in het begin ingezien dat Obama zijn ziektewet nooit zou ontmantelen, dan hadden ze de afgelopen twee weken rustig kunnen achteroverleunen terwijl hij op eigen houtje op de bek ging.

Wat maar weinig mensen gemerkt hebben vanwege de luide heisa in Washington, is dat het grote debuut van de Obamacare-website waar mensen zich kunnen inschrijven voor ziektepolissen een complete chaos was. De software werkte niet, de servers crashten, mensen moesten uren zitten wachten en slechts weinigen slaagden erin om zich daadwerkelijk te laten registreren voor Obamacare.

Was het rustig gebleven in Washington, dan hadden de Republikeinen kunnen zeggen: “Zie je wel, het is een ramp. We hadden toch gezegd dat het niet zou werken?” De media zou er dagen aan een stuk bovenop gesprongen zijn. 24 uur op 24 zou je verhalen hebben gehoord van mensen die uren vruchteloos naar hun scherm hadden zitten staren. Het woord ‘flop’ kwam spontaan voor de geest.

Politieke zelfmoord

Hadden de Republikeinen Obamacare daarmee kunnen kelderen? Vast niet. Computerproblemen zijn er nu eenmaal om op te lossen. Bovendien is het een feit dat miljoenen Amerikanen zich de voorbije twee weken naar de website repten om zich – vaak voor het eerste van hun leven – een ziektepolis te boeken. Maar de Republikeinen hadden er wel zelf mee kunnen scoren. En Obama tot een mea culpa dwingen. Op een jaar van de volgende parlementsverkiezing is dat niet mis.

In plaats daarvan verkoos de Republikeinse partij politiek harakiri te plegen door de federale overheid meer dan twee weken te sluiten en de VS op enkele millimeters van een financiële crisis met wereldwijde gevolgen te brengen.

De prijs van de government shutdown alleen al bedraagt volgens het bureau Standard and Poor’s 24 miljard dollar. Die van de Russische roulette met het schuldplafond is moeilijk te kwantificeren in termen van gestegen rentekosten en gedaald vertrouwen, maar vast staat dat het veel geld is. De prijs die de Republikeinen zelf zullen betalen, is onmogelijk in te schatten, maar ook die zal zwaar zijn.

Een verslagen leger

Voorspelbaar: binnen de Republikeinse partij heeft zich ondertussen al een zogenaamd ‘circular firing squad’ gevormd, een cirkelvormig vuurpeloton waar iedereen op iedereen schiet.

Geen wonder. De peilingen zijn gekelderd. Driekwart van de kiezers ziet de Republikeinse partij in een negatief daglicht. De meesten willen weer een Democratische meerderheid zien in het Huis van Afgevaardigden, waar de calamiteit van de laatste twee weken haar oorsprong vond.

De ultraconservatieve Tea Party-radicalen vinden dat ze in de rug geschoten zijn door hun gematigde collega’s die met de Democraten mee stemden om de crisis te beëindigen. De gematigde Republikeinen verwijten de Tea Party-lui dat ze de partij de afgrond in gereden hebben. Al voor de ultieme stemming woensdagavond liepen beide groepen elkaar openlijk af te katten, tot op de spreekgestoelten van de parlementaire kamers toe.

Ook de zakenbelangen achter de partij morren openlijk. Zelfs Koch Industries, het miljardenconcern van de steenrijke broeders Charles en David Koch, de grootste sponsors van de Tea Party, liet horen dat het uitlokken van een internationale betalingscrisis wellicht toch iets teveel van het goeie was.

‘Het blijft lelijk doen daar in Washington.’

Tom Vandyck

Het is, met andere woorden, het beeld van een verslagen leger dat zich vloekend en bloedend terugtrekt van het slagveld, terwijl op het thuisfront de opstand uitbreekt. En wat kopen de Republikeinen daarvoor? Minder dan borrelnootjes. De inkomens van mensen die onder Obamacare subsidies krijgen voor hun ziekteverzekering zullen iets beter gecheckt worden, dat is het zo’n beetje. Daarvoor hebben ze dus de hele wereldeconomie op het spel gezet. Wie een betere manier kent om jezelf in de voet te schieten, mag het zeggen.

Deksel op de pot

Barack Obama heet de winnaar te zijn van de affaire. Wat hij nu precies gewonnen heeft, is echter maar de vraag. Het was bij het begin van deze legislatuur al duidelijk dat Obama minstens tot de tussentijdse verkiezingen van 2014 niet veel meer zou kunnen doen dan het deksel op de pot houden. Zo geschiedt. Hij heeft zijn ondertussen drie jaar oude ziektewet kunnen vrijwaren, maar wanneer hij ook nog eens een metertje vooruit komt met zijn eigen agenda, is een niet te beantwoorden vraag. Die zit tot nader order muurvast

Beide partijen in het Congres moeten nu in een speciale commissie gaan samenwerken aan een begrotingsdeal op lange termijn. Dat is in het verleden al zo vaak mislukt dat er weinig reden is om te geloven dat het deze keer wel zou gaan.

De Democraten willen hogere belastingen en in geen geval raken aan de uitkeringen. De Republikeinen willen snoeien in de uitkeringen en in geen geval hogere belastingen. Precies het omgekeerde, dus. De Democraten zullen koppig vasthouden aan hun standpunten omdat ze vinden dat ze dat verdienen nu ze de Republikeinen eindelijk een keer lik op stuk hebben gegeven. De Republikeinen zijn vastbesloten om niet nog méér te verliezen. Bovendien zitten ze nog steeds in de tang van de Tea Party. Ook van hen moet dus niet teveel rekkelijkheid verwacht worden.

Gevolg: tegen de tijd dat de voorlopige kredieten om de overheid te heropenen en de bescheiden verhoging van het schuldplafond begin volgend jaar aflopen, is de kans groot dat we weer exact staan waar we een week of twee geleden stonden.

Mager beestje

De Tea Party vindt alvast niet dat de Republikeinse partij verloren heeft omdat ze zich roekeloos extreem opstelde, maar net omdat ze niet extreem genoeg was. In de ultraconservatieve blogs en op talk radio zie je nu dan ook al volop lui die stellen dat de verraders die met de Democraten mee gestemd hebben nu gestraft moeten worden.

Die laatsten kunnen erop rekenen dat ze bij de volgende voorverkiezingen een tegenstander treffen die de zuivere Tea Party-lijn wél volgt. Wetende dat het electoraat bij Republikeinse primaries grotendeels uit ideologische hardliners bestaat en dat de goed georganiseerde en gefinancierde Tea Party op die manier al meer dan één scalp aan haar gordel heeft gehangen, ziet het er dus naar uit dat een aantal Republikeinse politici hun keuze voor het gezonde verstand met hun baan zullen moeten bekopen.

Met wat pech krijg je dan een ideologische zuivering die resulteert in een nog radicalere Republikeinse partij in Washington, waar nog minder een land mee te bezeilen valt.

De Democraten denken dat ze in 2014 de meerderheid zullen terugpakken in het Huis van Afgevaardigden en dan eindelijk een keer aan regeren zullen toekomen, maar ten eerste is het nog meer dan een jaar voor de verkiezingen en ten tweede zit de Republikeinse meerderheid gebetonneerd in ideologisch gezuiverde kiesdistricten waar Democraten bij voorbaat zo goed als kansloos zijn.

De kans is dus groot dat de huidige patstelling zich ook na de tussentijdse verkiezingen van 2014 zal voortzetten. Obama stelde donderdag dat hij nu ook graag spoorslags een immigratiehervorming en een nieuwe landbouwwet wil, maar als de stemmen er niet zijn, dan gaat dat niet. Voor hetzelfde geld is zijn tweede regeertermijn nu al dood en wordt hij de klassieke vleugellamme president die alleen in het buitenlands beleid een beetje bewegingsruimte heeft.

Dat is iets dat de VS niet kan gebruiken. Op dit moment is er beleid nodig. Het economische herstel waar Obama zich op beroemt, is een mager beestje. Er worden weliswaar banen gecreëerd, maar dat is aan een tempo dat nauwelijks hoog genoeg ligt om de bevolkingsgroei bij te houden. Op die manier duurt het nog jaren voor de motor weer goed op toerental komt.

Het blijft klooien

Waarmee we maar gezegd willen hebben: het blijft lelijk doen daar in Washington. Herinner u de campagne van 2008, met Obama die overal massa’s in vervoering bracht, ‘change’ in de lucht en die beroemde ‘Hope’-poster van ‘m. Dat Obama de Messias was die alles nieuw zou maken, geloofden we toen geen moment, maar na de donkere jaren van George W. Bush was hij een verademing. Er zou inderdaad eindelijk wat veranderen in de VS.

Hoe anders voelt het vandaag aan. Nu blijkt dat het nog lelijker kan dan toen. De VS begint weliswaar geen oorlogen meer om een hoop leugens, maar het land is nog verdeelder dan het onder Bush was. De rot zit erin. Amerikanen hebben meer de pest in dan ooit. Het blijft ontzettend klooien.

En ja, hope springs eternal, zoals ze in het Engels zeggen, en het kan zijn dat de politici van goede wil, nu ze in de afgrond hebben gekeken, collectief tot het bewustzijn komen dat het op deze manier echt niet verder kan. Maar laten we realistisch wezen: de manier waarop er gehannest wordt met het bestuur van de machtigste natie ter wereld strekt tot geen enkel vertrouwen meer.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content