Human Rights Watch: ‘IS is niet te stoppen, als het enige groep is die Assad bestrijdt’

© belga
Wided Bouchrika
Wided Bouchrika Freelancejournaliste

Overheden zien mensenrechten steeds vaker als een ‘luxe’ en niet als prioriteit. Dat meent Human Rights Watch in het jaarrapport 2015. De organisatie beweert dat mensenrechtenschendingen hebben bijgedragen tot het ontstaan en escaleren van conflicten in Syrië, Irak, Oekraïne en Egypte.

Westerse overheden zijn verre van onschuldig, meent mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch in het jaarrapport voor 2015. Persagentschap Agence France-Presse had een gesprek met Kenneth Roth, directeur van de Amerikaanse waakhond die het verslag toelichtte in Beirut.

‘Kortzichtig en contraproductief’

In sommige gevallen hebben de fouten van het Westen zelf het klimaat gevoed waarin meervoudige mensenrechtenschenders zoals Islamitische Staat (IS) bloeien, klinkt het. Volgens Roth hebben mensenrechtenschendingen een belangrijke rol gespeeld in het creëren en verergeren van hedendaagse crisissen.

‘Overheden lijken besloten te hebben, dat de ernstige veiligheidsdreiging van vandaag voorrang moet krijgen op de mensenrechten’, meent Roth. ‘Die rechten verdwijnen op het achterplan, als een luxe voor minder moeilijke tijden.’

Maar, ‘dat is kortzichtig en contraproductief’, vindt de directeur. ‘Mensenrechten zijn een essentieel kompas voor politieke actie. Van Irak tot Syrië, Egypte, Nigeria en Oekraïne: de sleutel tot het vinden van een oplossing, is het beschermen van de mensenrechten en mensen inspraak geven over hoe hun overheden de crisissen aanpakken.’

‘Niemand oefent druk uit op Assad’

HRW legt de oorzaak van de opmars van IS deels bij de invasie van Irak in 2003. Die werd geleid door de Verenigde Staten. Maar de rest van het Westen zou zijn duit in het zakje hebben gedaan door de gruweldaden in Syrië niet aan te pakken.

De invasie van Irak heeft geleid tot een veiligheidsvacuüm en misbruiken in de gevangenissen van Abu Ghraib en Guantanamo, verklaart Roth. Na de oorlog sloten de VS en Groot-Brittannië bovendien de ogen voor het sektarische beleid van premier Nuri al-Maliki en zijn vervolging van de soennitische minderheid. De staten zetten de bewapening van de Iraakse overheid zelfs nog door, aldus de HRW-directeur.

Nu heeft de VS alweer een coalitie op poten gezet: een internationale vereniging van 60 staten die de strijd aanbinden tegen IS in Syrië en Irak. Maar, zo klaagt de mensenrechtenorganisatie aan, ‘geen enkele natie heeft druk uitgeoefend op de Syrische president Bashar al-Assad om het slachten van burgers te stoppen’.

Roth: ‘Het Westen zal er niet in slagen IS te stoppen, zolang het IS in staat stelt te zeggen dat de terreurbeweging de enige is die tracht de bommen van Assad tegen te houden.’

‘Eerlijke verkiezingen, maar afgezet’

De mensenrechtenorganisatie herkent hetzelfde selectieve gedrag in de betrekkingen met Egypte. ‘Het globale antwoord op de ongeziene repressie door de president Abdel Fattah al-Sisi was beschamend inadequaat’, klinkt het tegenover AFP.

Toen het leger de islamistische president Mohamed Morsi in juli 2013 omverwierp, liet Washington volgens HRW na de actie een coup te noemen. De VS werd gedreven door de eigen bezorgdheid over de veiligheid op de Sinaï en buurland en bondgenoot Israël, verklaart de organisatie tegen het persagentschap. Maar, ‘steun voor het leiderschap van al-Sisi is een ramp voor de Egyptische hoop op een democratische toekomst’, aldus HRW.

‘IS kan nu geloofwaardig klinken, als het beweert dat geweld de enige weg is naar macht voor islamisten’, legt Roth uit. ‘Toen islamisten via eerlijke verkiezingen aan de macht wilden komen – en die verkiezingen ook wonnen – werden ze afgezet. En daar kwam internationaal amper reactie op.’

‘Oekraïens misbruik vergeten’

De schuld voor de crisis in Oekraïne wordt zowel bij het Westen als bij Rusland gelegd. In Rusland werden mensenrechten geschonden door kritische stemmen de laatste twee jaar te smoren, zegt HRW. De vrij beperkte reactie daarop door het Westen ‘kan de crisis in Oekraïne verergerd hebben’.

Maar het terugvallen van het Westen op een ‘goed-slecht’-mentaliteit – waarbij Oekraïne als slachtoffer van de Russische agressie wordt afgeschilderd – heeft ertoe geleid dat Oekraïense misbruiken vergeten werden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content