Bert Bultinck

‘Holslag en Pohlmann blinken van daadkracht, maar “trendy” is het leger nog niet’

Bert Bultinck Hoofdredacteur van Knack

‘De inzet van nieuwe strijders is symbolisch van belang, maar vooralsnog niet representatief voor de samenleving’, vindt Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck.

Deze week is Joachim Pohlmann, woordvoerder van de N-VA en in zijn vrije tijd ook romanschrijver, aan zijn militaire opleiding begonnen als reservist bij het Belgisch leger. Korte tijd geleden gaf ook VUB-professor en Knack-columnist Jonathan Holslag te kennen dat hij deze maand een ’tactische opleiding’ zal volgen bij onze defensie. Zowel Pohlmann als Holslag geeft aan niet bang te zijn van de fysieke proeven, integendeel. Holslag spreekt van een gezonde geest in een gezond lichaam en voegt eraan toe dat hij een opleiding paracommando zeker ziet zitten. Pohlmann verzet zich met zijn beslissing naar eigen zeggen ’tegen een soort gezapige burgerlijkheid’. Beiden blinken van daadkracht. Zowel Pohlmann als Holslag heeft zich als opiniemaker meerdere malen uitgesproken voor een volwassen burgerzin en een sterke landsverdediging. Door hun beslissing krijgen hun standpunten een aura van authenticiteit. Het is deze dertigers menens.

Holslag en Pohlmann blinken van daadkracht, maar ’trendy’ is het leger nog niet

Het verdient aanbeveling niet té veel in deze opmerkelijke demarches te lezen. Zowel bij Holslag als Pohlmann paste de aankondiging van hun militair avontuur in een mediatieke profilering, die hun contouren als opiniemaker zal aanscherpen. Het engagement van een reservist in vredestijd – een aantal proeven, een opleiding van een maand en een paar dagen per jaar oefeningen – is wezenlijk, maar niet levensbepalend. Bovendien is er van een stormloop bij het Belgisch leger niets te merken: het is niet dat de militaire dienst nu plots trendy is. De inzet van de nieuwe strijders – naar het woord van Holslag: ‘we moeten allemaal strijders worden’ – is symbolisch van belang, maar vooralsnog niet representatief voor de samenleving.

Het leger kan alle reclame wél goed gebruiken. Begin dit jaar raakte bekend dat de staf op zoek is naar maar liefst zevenduizend rekruten. Het nationale defensiedebat was de laatste maanden toegespitst op de wel zeer tumultueuze procedure voor de vervanging van onze F-16-jachtvliegtuigen. Maar de pensioneringsgolf die er zit aan te komen baart de legertop niet minder zorgen. In een nieuwjaarsinterview op de website van het leger sprak Chief of Defence Marc Compernol van een ‘enorme rekruteringscampagne’. Het leger, dat vandaag ongeveer 30.000 manschappen telt, moet duizenden Belgen aantrekken én opleiden: ‘Dat is geleden van de periode van de militaire dienstplicht’, volgens Compernol.

De Franse president Emmanuel Macron lanceerde vorige week zijn Service National Universel: twee keer twee weken ‘sociale dienstplicht’, verplicht voor alle Franse zestienjarigen, met de keuze tussen defensie of een soort burgerdienst. In België is er minder animo voor zo’n verplichte dienst en zal het leger andere manieren moeten vinden om mensen aan te trekken. Dat wordt niet makkelijk. Onze defensie kampt al decennia met reputatieproblemen. Eind vorig jaar raakten de resultaten van een brede interne enquête bekend: niet minder dan 46 procent van het eigen personeel vindt dat het leger een slecht imago heeft. Meer dan de helft van de Belgen die nu in het leger zitten, zou niet opnieuw voor een job bij defensie kiezen en zou het ook niet aan jongeren aanraden. Voor elke werkgever is dat een deprimerend rapport. Voor een grote werkgever als het leger is dat een drama.

Wellicht zal het leger op aardsere drijfveren moeten rekenen om nieuwe miliciens aan te trekken

Het valt te vrezen dat de veeleer idealistische drijfveren van Holslag en Pohlmann niet meteen duizenden Belgen zullen aanzetten om hun voorbeeld te volgen. Pohlmann gaf in een column in De Morgen aan dat het de terroristische aanslagen waren die hem ertoe aanzetten om zijn militaire jeugddroom in vervulling te doen gaan. Bij Holslag spelen grotere geopolitieke motieven mee: in een multipolaire wereld moet Europa volwassen en zelfredzaam worden en daar hoort een sterk leger bij. Bovendien wil Holslag ‘vanuit liefde, wijsheid en kracht vechten voor de menselijkheid van onze samenleving’. In Pohlmanns roman Een unie van het eigen schrijft hij dat de mens zich moet ‘ontworstelen aan zijn toestand van schepsel’ en zelf ‘schepper worden’. Dat zijn woorden van een romanpersonage, niet zomaar toe te schrijven aan de auteur, maar ze vallen wel te rijmen met de sentimenten van de N-VA-woordvoerder.

Wellicht zal het leger op aardsere drijfveren moeten rekenen om nieuwe miliciens aan te trekken: werkzekerheid, deftige lonen, pensioenen. Maar op voorwaarde dat de hooggestemde idealen van Pohlmann en Holslag ruimte laten aan creativiteit, wendbaarheid en vrijheid, en niet vervallen in de slaafse gehoorzaamheid aan de hiërarchie waarmee het leger niet zonder reden wordt geassocieerd, kan hun pleidooi onze samenleving rijker en sterker maken.

Dit artikel verschijnt woensdag 4 juli in Knack.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content