Hoe reageert de wereld op het Turks referendum?

Verschillende Europese leiders reageren verontwaardigd op het resultaat van het Turks referendum. Iran reageert dan weer terughoudend op het resultaat.

Frankrijk

Mocht Turkije, zoals president Recep Tayyip Erdogan heeft aangekondigd in het geval de Turken zouden kiezen voor een presidentieel systeem, een referendum houden over het invoeren van de doodstraf, dan zou dit een “breuk met de Europese waarden” en een “inbreuk van de Turkse engagementen in het kader van de Raad van Europa” betekenen. Dat stelde de presidentiële dienst in Parijs maandag, daags na het referendum waarin de Turken bij kleine meerderheid het door Erdogan verhoopte “ja” hebben gestemd.

Over het referendum van zondag was het communiqué van het Elysée kort. Parijs “neemt nota” van het resultaat en van het aanvechten (door de oppositie) van de cijfers. De uitslag, aldus het Elysée, wijst op “verdeeldheid” in de Turkse maatschappij “over de geplande grondige hervormingen”.

Duitsland

De meest drastische reactie op de volksraadpleging kwam van de xenofobe Duitse partij Alternatief voor Duitsland (AfD). Die partij, die in Duitsland de wind in de zeilen heeft, wil dat alle in Duitsland wonende Turken die “ja” hebben gestemd naar Turkije worden teruggestuurd.

Leden van het conservatieve politieke blok rond kanselier Angela Merkel, maar ook politici uit de oppositie van Die Linke en de liberale FDP, riepen dan weer op om onmiddellijk de onderhandelingen over de toetreding van Turkije tot de Europese Unie stop te zetten.

Merkel en buitenlandminister Sigmar Gabriel reageerden gematigder op het nieuws. De bondskanselier herinnert de Turkse regering eraan dat ze als lid van de Raad van Europa, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en als kandidaat om toe te treden tot de EU rekening moeten houden met de bedenkingen van de Raad van Europa. Tegelijk vraagt ze Ankara om de verdeeldheid in de Turkse samenleving weg te werken.

“De nipte uitkomst van de stemming toont aan hoe diep de Turkse samenleving verdeeld is”, aldus Merkel en Gabriel. “De Duitse regering verwacht dat de Turkse regering, na een zware verkiezingscampagne, nu een respectvolle dialoog zoekt met alle politieke krachten en alle lagen van de samenleving.”

“Volledig lidmaatschap kan niet langer een doel zijn”, klinkt het dan weer bij Manfred Weber, de leider van de CSU, Merkels zusterpartij in Beieren, op de openbare zender ZDF. Volgens hem is het vooruitzicht van een Turkse toetreding “een grote hersenschim”.

Sahra Wagenknecht en Cem Özdemir, leiders van respectievelijk Die Linke en de Groenen, riepen op om de soldaten van de Bundeswehr terug te trekken van de Turkse luchtmachtbasis in Incirlik, waar ze deelnemen aan operaties tegen terreurbeweging IS.

Turkije weigert Duitse parlementsleden de luchtmachtbasis te laten bezoeken. Het reageerde zo op een parlementaire resolutie van vorig jaar die de massamoord in 1915 van Armenen door Ottomaanse troepen als genocide bestempelde.

De twee oppositieleiders riepen ook op om alle Duitse wapenleveringen aan Turkije onmiddellijk op te schorten. “De regering moet duidelijk maken welke kant ze kiest: die van de democratie of die van Erdogans dictatuur”, zei Wagenknecht.

Oostenrijk

De Oostenrijkse minister van Buitenlandse Zaken Sebastian Kurz (ÖVP) ziet de nipte “ja” van de Turken voor de omstreden grondwetsherziening als “een duidelijk signaal tegen de Europese Unie”. De EU moet volgens hem reageren. “De tijd van het trakteren moet eindelijk voorbij zijn”, zei de Oostenrijkse buitenlandminister aan nieuwsagentschap APA. Kurz herhaalt zijn oproep om de EU-toetredingsgesprekken met Ankara stop te zetten.

De Oostenrijkse bondskanselier Christian Kern (SPÖ) onthield dat veel inwoners van Turkije tegen de koers van Erdogan zijn. Erdogan zocht een breuk met de Europese basisconsensus over democratie en de rechtstaat, maar bijna de helft van de Turken is hem daarin niet gevolgd, schrijft Kern op Twitter.

Iran

Iran reageert terughoudend op het resultaat van het grondwettelijk referendum in buurland Turkije. “Het gaat om een interne aangelegenheid van Turkije en het Turkse volk en we zullen het resultaat respecteren”, zei de woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Bahram Ghassemi, maandag.

Hij vindt het nog te vroeg om te oordelen over de politieke gevolgen van het referendum. Teheran hoopt wel dat het resultaat tot stabiliteit in Turkije zal leiden en de veiligheid en vrede in de regio zal bevorderen, zei Ghassemi op een persconferentie in Teheran.

België

Ook in België hebben verscheidene politic al hun mening gegeven over het resultaat van het referendum. Onder meer staatssecretaris Asiel en Migratie Theo Francken zei op Twitter het volgende: Diyanet heeft goed AKP-werk geleverd, zeker bij ons. Toch maar eens heel stevig onder de loep nemen.

Diyanet heeft goed AKP-werk geleverd, zeker bij ons. Toch maar eens heel stevig onder de loep nemen. #iksteunLiesbeth@LiesbethHomans

— Theo Francken (@FranckenTheo) 17 april 2017