Johan Van Overtveldt (N-VA)

Hoe Poetin stoppen? Werk Amerikaanse hinderpalen voor gasexport weg

Johan Van Overtveldt (N-VA) Europarlementslid, voormalig minister van Financiën en ex-hoofdredacteur Trends en Knack.

Spreek tot Poetin in de (enige) taal die hij verstaat. Obama moet verklaren dat de VS de exportkraan van gas ver zal opendraaien.

Wie dacht dat rauwe machtspolitiek met alles wat daar aan leugenachtige retoriek bij hoort niet meer van deze tijd is, krijgt met wat er in en rond de Krim en Oekraïne gebeurt een brutale wake-up call. De ingrepen vanuit het Kremlin en de begeleidende Orwelliaanse propaganda zijn een kaakslag voor iedereen die het ernstig meent met de goede gang van zaken in de internationale gemeenschap en het vooral het democratische gehalte daarvan.

Er vloeide reeds heel veel inkt over wat nu de ware drijfveren vormen van de Russische president Vladimir Poetin. Wat daar ook van zij, de reactie van het Westen met de Europese Unie en de Verenigde Staten op kop is van ontzettend belang voor de toekomst van de democratie en de rechtsstaat. Die reactie zal immers aangeven aan iemand als Poetin waar, nadat hij al soortgelijke fratsen uithaalde in 2008 in Georgië, de grens ligt van zijn gedrag dat zowat alle normen en afspraken inzake constructieve internationale samenwerking op de helling zet. Van de lijn die men al dan niet trekt voor Poetin zal er ook een belangrijk signaal uitgaan naar China, die andere militaire grootmacht en politieke dictatuur. Ook China heeft immers eigenzinnige ideeën van hoe het er in haar buurt aan toe zou moeten gaan.

Hoe Poetin stoppen? Werk Amerikaanse hinderpalen voor gasexport weg

Wat een krachtige en indruk makende respons aan het Rusland van Vladimir Poetin zeer bemoeilijkt, is de grote energie-afhankelijkheid van Europa, met landen als Duitsland en Italië op kop. Uit de jongste BP Statistical Review of World Energy blijkt dat Europa op jaarbasis, afgerond, 380 miljard kubieke meter gas invoert en dat 130 miljard kubieke meter daarvan uit Rusland komt, zijnde dus ruim 34%. Qua ruwe olie is de afhankelijkheid nog groter. Europa voert dagelijks 12,5 miljoen vaten olie in. Uit de vroegere Sovjet-Unie, zijnde in hoofdzaak Rusland, komen er 5,8 miljoen vaten binnen, zijnde dus 46% van de totale import.

Dreigement is geloofwaardig

Uiteraard is het energiegegeven een mes dat langs twee kanten snijdt. Wij hebben Russisch gas en olie nodig voor onze economie en ons dagelijks leven, Poetin en de zijnen hebben de opbrengsten van de gasexport nodig om als maatschappij verder te kunnen. Rusland is inderdaad eigenlijk nog altijd een ontwikkelingseconomie die voor minstens 70% draait op de exploitatie van natuurlijke rijkdommen als olie, gas en andere grondstoffen. Waar het in dezen, namelijk de geopolitieke spanning rond de Krim en Oekraïne, om gaat, is in belangrijke mate de geloofwaardigheid van mogelijke dreigementen rond het energiegegeven.

Vladimir Poetin weet zeer goed dat hij de EU en haar lidstaten zeer snel erg veel economische en politieke schade kan berokkenen door de gas- en oliekraan toe te draaien. Zijn dreigement is zeer geloofwaardig en net daardoor weet hij ook dat de kans dat hij dat wapen effectief moet gebruiken al veel kleiner wordt. Europa kan daar weinig tegen inbrengen, niet in het minst omdat de politieke en democratische situatie in het Rusland van Poetin dermate is dat de president en zijn omgeving veel beter en vooral langduriger kunnen omgaan met de voor Rusland ook zeer nadelige gevolgen van het hanteren van het energiewapen.

Gasexport

Een korte termijnoplossing voor de onaangename situatie waarin vooral de EU zich nu bevindt, is er gewoon niet. We hebben er in het verleden voor gekozen om ons qua energievoorziening in verregaande mate afhankelijk te laten worden van een land waarvan nu meer dan ooit blijkt dat het de regels van het spel niet respecteert. Pijnlijk en bijzonder erg voor de democratische, pro-Europese beweging binnen Oekraïne, maar helaas.

Op de langere termijn zouden de gebeurtenissen van de voorbije weken een klaar en duidelijk signaal moeten zijn om de energie-afhankelijkheid van Rusland oordeelkundig en structureel af te bouwen. Alternatieve energiewinning en de discussie rond kernenergie komen alzo in een nieuw daglicht te staan. Een heel belangrijke rol is hier ook weggelegd voor de Verenigde Staten waar tegen ijltempo de gasproductie (vooral uit schaliegesteente) fors wordt opgedreven. De regering Obama aarzelt om grootschalige export van gas toe te laten. Op korte termijn is er trouwens ook nog een capaciteitsprobleem voor mogelijke gasexporten. De VS bouwden in het verleden immers verschillende grote terminals om gas te importeren en die moeten nu worden omgebouwd in functie van gasexport.

De VS als belangrijk exporteur van gas, en dus ook als mogelijk leverancier van de EU, zou de machtspositie van Poetin structureel ondergraven en in ieder geval zijn lucratieve machtspelletjes veel minder evident maken. Zowel qua prijs als qua realiseerbaar verkoopvolume zou zulk een Amerikaanse strategie dramatische gevolgen hebben voor de machthebbers in het Kremlin. Een krachtige verklaring vanwege Obama dat zijn administratie nu snel werk zal maken van het wegnemen van alle mogelijke hinderpalen voor gasexport vanwege de VS, dat zou pas een signaal zijn dat Vladimir Poetin heel goed zou begrijpen.

Johan Van Overtveldt is Europees lijsttrekker voor de N-VA

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content