Hoe is het nog met het kernprogramma van Iran?

De zogenaamde 5+1 groep, de vijf permanente leden van de VN-Veilidheidsraad en Duitsland, overleggen in Wenen met Iran over het omstreden Iraanse atoomprogramma. De landen hebben zichzelf tot middernacht de tijd gegeven om tot een globaal akkoord te komen, maar mogelijk wordt die termijn verlengd. Dé vraag blijft of Iran nu al dan niet aan een atoombom werkt, zegt Knack-medewerker Hubert van Humbeeck.

Er is de voorbije maanden minder vernomen over het omstreden nucleaire programma van Iran. De opmars van de Islamitische Staat maakt dat alle betrokkenen op dit moment een andere zorg aan het hoofd hebben. Toch vreest het Westen nog altijd dat Iran aan een atoombom werkt, terwijl Teheran volhoudt dat het enkel belangstelling heeft voor een vreedzaam gebruik van kernenergie. Vooral Israël trok een paar jaar geleden aan de alarmbel, nadat de toenmalige Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad zich met felle antisemitische uitspraken liet opmerken.

Het kernprogramma van Iran staat nu weer op de agenda, omdat op 24 november een tussentijds akkoord afloopt dat vorig jaar werd bereikt. De bedoeling was dat er verder werd gepraat, en dat is ook gebeurd. Het is alleen niet duidelijk hoever de gesprekken zijn opgeschoten. De nieuwe Iraanse president, Hassan Rohani, sust dat een volledig akkoord vrijwel rond is. Vooral de middenklasse die hem heeft verkozen, lijdt zwaar onder de economische sancties die Iran ertoe moeten aanzetten om zijn plannen bij te sturen. Rohani houdt het Westen aan de onderhandelingstafel voor dat het maar beter zaken doet met hem, want dat de geestelijke leiding van het land niet zo soepel is.

Aan de andere kant van die tafel zitten de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad en Duitsland. Zelfs de Amerikanen zijn het erover eens dat Iran de afspraken in het interim-akkoord is nagekomen. Alleen schieten de verdere gesprekken, volgens de VS, toch niet genoeg op om de deal snel volledig af te ronden. Twistpunten blijven aan de ene kant vooral de capaciteit van Iran om uranium te verrijken en aan de andere kant de afbouw van de economische sancties.

Rohani wil de sancties na een akkoord meteen weg. De VS denken meer aan een overeenkomst op langere termijn, waarbij strenge inspecties van de Iraanse nucleaire capaciteit worden gekoppeld aan een geleidelijke afbouw van de sancties. Wellicht is de tijd nu te kort voor een palaver op een Perzisch tapijt tot een compromis is bereikt, en wordt de termijn verlengd, die voor de gesprekken was uitgetrokken.

Iran hoopt dat de chaos in de regio het Westen ertoe aanzet om de kans op een akkoord te grijpen. Alleen is het vertrouwen in Iran in het Westen nog niet bijster groot. Tegelijk heeft niemand er belang bij dat de diplomatie mislukt. Daarvoor hebben alle partijen elkaar op dit moment toch te veel nodig.