Hoe Filipijns president Duterte de oorlog tegen drugs genadeloos opvoert

Een man weent in de straten van Manilla nadat hij zijn familielid, een vermeende drugsdealer, zag omkomen bij de grootschalige politieoperatie waarbij 25 mensen om het leven kwamen. © Belga
Pascal Laureyn
Pascal Laureyn Freelancejournalist

In de Filipijnen gaat de strijd tegen de drug onverminderd voort. President Duterte gaat door met wat hij de ‘genadeloze strijd tegen beesten en aasgieren die onschuldige mensen belagen’ noemt. ‘Laten we er elke dag 32 doodschieten’, oppert Dutere. Mensenrechtenorganisaties zijn niet te spreken over de aanpak van de president.

De Filipijnse politie meldde enkele dagen geleden een trieste mijlpaal. In de provincie Bulacan, ten noorden van Manilla, werden op 15 augustus 32 verdachten doodgeschoten door de politie. Nog nooit vielen er in amper één etmaal zoveel doden in de drugsoorlog van de omstreden president Rodrigo Duterte.

Politiecommissaris Romeo Caramat noemde het ‘een grote vangst in één slag’. Er werden 63 politieacties tegelijk uitgevoerd, waarvan er 25 een dodelijke afloop kenden. In politieverslagen staat meestal dat de verdachten zich hebben verzet tegen hun arrestatie. Maar er zijn getuigen die beweren dat de politie vals bewijsmateriaal bij de lichamen legt zodat het zou lijken op wettige zelfverdediging.

Politieacties

De Filipijnse oorlog tegen drugs krijgt daarom veel kritiek van mensenrechtenorganisaties. Op een jaar tijd kwamen meer dan 7000 mensen om door ‘uit de hand gelopen’ politieacties of door schietpartijen met onbekende schutters. ‘De doden zijn allemaal beruchte drugdealers die weigerden zich levend te laten pakken,’ meldde commissaris Caramat aan de lokale nieuwssite Rappler.

President Duterte keurde de droeve balans nog eens goed. ‘Het is goed dat er 32 mensen werden gedood in Bulacan,’ vertelde hij in een speech. ‘Laten we er elke dag 32 doden. Dan kunnen we het leed in ons land verminderen.’ De daders krijgen een promotie, beloofde Duterte.

Op een jaar tijd kwamen meer dan 7000 mensen om door uit de hand gelopen politiesacties

De omstreden aanpak van de criminaliteit maakt Duterte erg populair in de Filipijnen. Maar gewoonlijk vallen de doden in sloppenwijken of achterbuurten. Volgens Amnesty International is het dagelijkse dodental de afgelopen tijd zelfs gestegen. De kritiek van de organisatie maakt weinig indruk op de president. ‘Als ze justitie belemmeren, schiet ze neer.’

Niemand is veilig

Wie dacht dat het onrechtmatige politiegeweld zou milderen, had het dus mis. Het wordt zelfs aangemoedigd door de president. Dat werd twee weken geleden duidelijk bij een spectaculaire moordpartij. Op het zuidelijke eiland Mindanao werden vijftien mensen doodgeschoten, waaronder Reynaldo Parojinog, de burgemeester van de stad Ozamiz. Volgens de officiële mededeling openden zijn bewakers het vuur toen de politie een huiszoeking wilde doen.

Het was een slachting, geen vuurgevecht

Cesar (schuilnaam), de enig overlevende van de politie-interventie in Mindanao

Er zijn twijfels over de echtheid van het politieverslag. Cesar (een schuilnaam) is de enige overlevende van de slachtpartij. Hij getuigde op de Filipijnse zender ABS CBN News en beschreef het als een standrechtelijke executie. Iedereen moest op de vloer gaan liggen. Daarna werden er granaten in de kamer geworpen. ‘Het was slachting, geen vuurgevecht.’

Behalve burgemeester Parojinog werden ook zijn vrouw, zijn broer en zijn zus gedood in een huis van de familie. Zijn dochter is gearresteerd. De familie zou banden hebben met een criminele bende, maar de burgemeester heeft altijd ontkend. Parojinog, door Duterte een ‘narco-politicus’ genoemd, is de derde burgemeester die omkomt door politiegeweld.

Gevangenis of hel

De spectaculaire inval gebeurde amper 3 dagen nadat Duterte bevestigde dat zijn bloedige oorlog tegen drugs onverminderd doorgaat. ‘Het maakt niet uit hoe lang het duurt. Alle drugdealers gaan naar de gevangenis of naar de hel.’ Dat zei hij in zijn jaarlijkse toespraak in het parlement.

Mensenrechtenorganisaties zeggen dat die speech de politie heeft duidelijk gemaakt dat ze vrijuit zal gaan. ‘De woorden van de president hebben een aanmoedigend effect’, zegt Carlos Conde van Human Rights Watch. ‘De standrechtelijke executies zullen doorgaan en de straffeloosheid wordt in stand gehouden.’

De president heeft zijn oorlog gebruikt om instellingen zoals justitie doelbewust te verzwakken. Agenten die beweren dat ze iemand hebben doodgeschoten uit zelfverdediging, moeten zich eigenlijk verantwoorden voor een onderzoeksrechter. Maar volgens Conde gebeurt dat in de praktijk bijna nooit.

In een persmededeling eist senator Ana Theresia Hontiveros een onafhankelijk onderzoek. Want mogelijk was de ‘huiszoeking’ bij Parojinog een politieke afrekening. Hij was burgemeester op het eiland Mindanao, waar ook Duterte burgemeester was.

‘De regering moet de wet en het volk beschermen. Het is geen maffiabende. De strijd tegen criminaliteit mag zelf geen misdaad worden,’ zei Hontiveros.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content