Dat de kloof tussen de Democraten en Republikeinen in Amerika levensgroot is, is inmiddels geen verrassing meer. Maar dat daardoor ook wetgeving die hulp moet bieden aan slachtoffers van de aanslagen van 11 september 2001 slechts met moeite door het Congres komt, is in een land vol patriottische bumperstickers verbazingwekkend.
Weinig zaken weerspiegelen de disfunctie in de Amerikaanse politiek zo goed als het aanzicht van komiek Jon Stewart die weer eens in het Congres komt lobbyen voor een wetsvoorstel waar niemand een uitgesproken tegenstander van is.
De voormalig presentator van het satirische nieuwsprogramma The Daily Show ging deze week zoals vanouds weer eens viral op sociale media, ditmaal met een vurig betoog voor het Huis van Afgevaardigden. Stewart neemt het al een decennium lang op zich om te vechten voor medewerkers van de New Yorkse hulpdiensten die op en na 11 september 2001 aanwezig waren bij het World Trade Center (WTC).
Zelfs in het sterk gepolariseerde Amerika lijkt het haast onmogelijk dat een compensatieprogramma voor slachtoffers van 11 september politiek gevoelig zou liggen, maar toch is dat zo.
Kort na 11 september zei de Amerikaanse milieuwaakhond EPA dat de lucht in de omgeving van het WTC ‘veilig’ was. Maar uit later onderzoek zou blijken dat het brandende puin juist zeer giftig was: een cocktail van kerosine, asbest, computeronderdelen en betonstof maakte ground zero ook na de aanslag een gevaarlijke plek.
Toen was het echter al te laat; tienduizenden overlevenden en medewerkers van hulpdiensten hadden de lucht ingeademd en kampen nu in toenemende mate met luchtwegaandoeningen of kanker. Geschat wordt dat inmiddels evenveel mensen zijn gestorven aan de neveneffecten van deze giftige lucht als aan de aanslagen van 11 september zelf: ongeveer drieduizend.
Zelfs in het sterk gepolariseerde Amerika lijkt het haast onmogelijk dat een compensatieprogramma voor slachtoffers van 11 september politiek gevoelig zou liggen, maar toch is dat zo. Samenwerking tussen de Democraten en Republikeinen is in Washington DC nooit vanzelfsprekend, ook al is er geen burger te vinden die vindt dat slachtoffers van 9/11 géén hulp verdienen.
Er wordt in Amerika bijna geen sportwedstrijd gespeeld zonder een uitvoering van het volkslied en een eerbetoon aan een nationale held, zoals een militair of medewerker van de hulpdiensten, maar toch blijkt het voor de federale overheid knap lastig om geld te verzamelen voor de first responders van 11 september 2001.
Zij worden ‘vergeten door onze federale overheid, door het Congres, een disfunctioneel orgaan dat niet voor ons werkt’, zei John Feal, een aannemer die hielp bij het ruimen van het WTC, deze week nog tegen CNN.
Debat begint elke vijf jaar opnieuw
Al sinds 2006 worden er pogingen gedaan om een compensatiefonds op te richten voor de vele duizenden brandweer- en politiemensen die vanuit het hele land invlogen om de restanten van het World Trade Center te blussen en overlevenden te zoeken. De relatief hoge kosten van zo’n fonds – in eerste instantie geraamd op ruim 7 miljard dollar – bleken echter een struikelblok.
De zogenoemde James Zadroga-wet, vernoemd naar de eerste politieagent die stierf als gevolg van contact met het giftige WTC-puin, kwam ondanks meerdere pogingen niet door de Senaat. In 2010, toen het tijd was voor een nieuwe poging, dreigden enkele belastingverlagingen van president George W. Bush te vervallen, en beloofden Republikeinen om álle wetgeving tegen te houden totdat er een verlenging van die verlagingen werd geregeld.
Maar toen was daar ineens Jon Stewart, die een volledige aflevering van The Daily Show besteedde aan de Zadroga-wet, en verschillende leden van de New Yorkse hulpdiensten interviewde. Hij zette het onderwerp op de kaart, en nog geen week later was er ineens wel Republikeinse steun, al was het totale compensatiebedrag naar beneden bijgesteld, naar 4,2 miljard dollar.
De beladen hoorzitting lijkt nu opnieuw het benodigde effect te hebben gehad.
Vijf jaar later kon het hele circus opnieuw beginnen. De Zadroga-wet verliep toen, ook al waren er inmiddels tienduizenden slachtoffers van 9/11 met gezondheidsproblemen. Stewart, die enkele maanden eerder was gestopt als presentator van The Daily Show, trok samen met slachtoffers door de gangen van het Congres en wist uiteindelijk een verlenging van de wet veilig te stellen.
Nu blijkt dat er wéér een addertje onder het gras zat. Hoewel de Zadroga-wet geldig blijft tot 2090, en de medische kosten van slachtoffers dus nog decennialang worden gedekt, zit een speciaal compensatiefonds al bijna zonder geld.
De beheerder van het 9/11 Victim Compensation Fund heeft daarom gewaarschuwd dat nieuwe claims niet meer volledig kunnen worden uitbetaald. In de afgelopen jaren is al zo’n 5 miljard dollar uitgekeerd aan ruim 20.000 slachtoffers. Maar nog eens meer dan tienduizend slachtoffers wachten nog op compensatie, en elke maand melden zich honderden nieuwe mensen die gezondheidsproblemen hebben ontwikkeld. Tenzij er meer geld beschikbaar wordt gemaakt, wordt bij die nieuwe claims slechts 30 procent van het eigenlijke compensatiebedrag uitgekeerd.
‘Een smet op deze instelling’
En dus was het weer aan een zichtbaar geëmotioneerde Stewart om het Congres op te roepen tot actie. ‘Jullie kunnen hier morgen een eind aan maken’, zei hij dinsdag, vergezeld door een grote groep brandweer- en politiemensen die werkten op ground zero. ‘Waarom voor dit voorstel geen unanieme steun heeft, zal ik nooit snappen.’
1.0
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Stewart hekelde het geringe aantal Congresleden dat was komen opdagen voor de hoorzitting. ‘Ziek en stervend zijn zij hier gekomen om met niemand te spreken. Schandalig. Het is een schande voor het land en een smet op deze instelling’, zei hij. ‘In deze kamer lijkt verantwoording niet te bestaan.’
Luis Alvarez, een voormalige politieagent die op ground zero werkte, kwam naar Washington DC op de dag voordat hij begon aan zijn 69e ronde chemotherapie. ‘Ik zou hier niet moeten zijn, maar jullie hebben me ertoe gedwongen te komen.’
De beladen hoorzitting lijkt nu opnieuw het benodigde effect te hebben gehad. Terwijl eerder hier en daar nog twijfels te horen waren, keurde de Justitiecommissie van het Huis van Afgevaardigden uiteindelijk unaniem een nieuw wetsvoorstel goed dat het fonds tot 2090 laat voortbestaan, zonder korting op de uitkeringen aan slachtoffers.
Het volledige Huis van Afgevaardigden moet nog op het wetsvoorstel stemmen, waarna de door de Republikeinen gedomineerde Senaat aan de beurt is. Het is niet exact duidelijk of daar een meerderheid te vinden is – en of president Donald Trump zijn handtekening onder een uiteindelijke wet wil zetten – maar na alle media-aandacht van deze week lijkt het onwaarschijnlijk dat de Republikeinen nog dwars zullen liggen. Voor de derde keer in tien jaar tijd dwingt Stewart een oplossing af.
Toch is het opmerkelijk dat er zelfs voor dit onderwerp wéér geen gemakkelijke samenwerking tussen de Democraten en Republikeinen kan worden gevonden. ‘Het zou een no-brainer moeten zijn’, zegt politicoloog Norman Ornstein van het American Enterprise Institute tegen Vanity Fair. ‘In voorbije decennia zou het zeer snel zijn geregeld.’ Volgens hem is de verdeling in het Congres nu echter zo sterk dat geen enkele samenwerking vanzelfsprekend is. ‘En ik denk ook dat het probleem speelt dat Republikeinen hiernaar kijken en denken: “Dat is New York. Dat is niet ons gebied.”‘
Ben Chevat, mede-auteur van de originele Zadroga-wet en nu het hoofd van een actiegroep die de nieuwe versie probeert veilig te stellen, is inmiddels voorzichtig optimistisch over een goede afloop: ‘We maken goede vooruitgang’, zegt hij aan de telefoon uit Washington DC. Volgens Chevat zijn er nu zulke duidelijke statistieken over de gezondheidsproblemen die zijn ontstaan na 9/11, dat het niet meer mogelijk is om het probleem te ontkennen.
Toch is ook hij wel een beetje verbaasd dat er nu al voor de derde keer zo hard moet worden gelobbyd voor deze wetgeving. ‘Het is lastig dat de responders en overlevenden steeds weer terug moeten komen. Daarom moeten we het fonds met deze wetgeving permanent maken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
