Hoe de Amerikaanse overheid een ‘klein bedrijf’ met 12.000 werknemers redde

P.F. Chang's is een Amerikaanse restaurantketen met 12.000 werknemers, die een zogenaamde PPP-lening tussen de 5 en 10 miljoen dollar kreeg. © Getty Images

De Amerikaanse overheid trok 660 miljard dollar uit om kmo’s bij te staan tijdens de coronacrisis en om op die manier banen te redden. Nu er data gepubliceerd zijn over waar het geld naartoe ging, worden ernstige vraagtekens gezet bij het leenprogramma.

Kanye West, die 1,2 miljard dollar waard is, kreeg in april 2 miljoen dollar voor zijn kledingbedrijf Yeezy van de Amerikaanse overheid. Grote restaurantketens als Five Guys, P.F. Chang’s en TGI Friday’s kregen tussen de 5 en 10 miljoen. En ook bedrijven gelieerd aan de echtgenoot van Democratisch leider Nancy Pelosi en aan Trumps schoonzoon en adviseur Jared Kushner kregen geld uit het zogenaamde ‘PPP-potje’.

Het Paycheck Protection Program is onderdeel van het immense steunpakket dat de Amerikaanse overheid in maart goedkeurde om de economische schade van de coronacrisis enigszins te beperken. De Small Business Administration (SBA), het overheidsagentschap dat de taak had de leningen uit te schrijven, gaf maar liefst 521 miljard dollar aan 4,9 miljoen aanvragers (er is nog 132 miljard dollar beschikbaar). De gemiddelde lening was 107.000 dollar.

Ieder bedrijf dat minder dan 500 werknemers heeft, komt in aanmerking voor een lening. De ontvangers van leningen hoeven het geld niet terug te betalen als ze minstens 60 procent van de lening gebruiken voor de loonlijst. Op die manier hoopt de regering banen te beschermen.

Gezondheidszorg kreeg meeste geld

Afgelopen maandag publiceerde de SBA een overzicht van alle leningen van meer dan 150.000 dollar die uitgegeven werden. Het gaat om slechts 15 procent van de leningen; in de meeste gevallen werd een kleiner bedrag geleend. Opvallend waren de zwaar getroffen horeca- en reissector niet de grootste ontvangers: zij stonden tezamen op de vijfde plek met 42 miljard dollar. De gezondheidszorg kreeg het hoogste bedrag, ruim 67 miljard dollar, gevolgd door ‘professionele, wetenschappelijke en technische diensten’ (66 miljard dollar) en de bouw (64 miljard dollar).

De twee grootste staten van het land (qua bevolkingsaantal) kregen ook de meeste leningen toegekend. In Californië (40 miljoen inwoners) werd 68 miljard dollar aan leningen toegekend, in Texas (29 miljoen inwoners) 41 miljard dollar.

In die twee staten werden ook de meeste banen behouden door het programma, schrijft de SBA in een rapport. In Californië waren het er 6,5 miljoen, in Texas 4,5 miljoen. In New York en Florida werden elk 3,2 miljoen banen behouden. In totaal zouden er door het programma ruim 51 miljoen banen behouden zijn, volgens de regering-Trump.

Daarmee lijkt het programma dus een succes, maar tegelijkertijd vulden 878.000 aanvragers volgens Reuters in dat er ofwel geen banen behouden werden, of ze vulden helemaal niets in. Dat is 18 procent van het totale aantal aanvragers. Toch kregen die aanvragers ook een lening, want de opgave van baanbehoud was een optie maar geen vereiste voor het krijgen van een lening. Het is een van de pijnpunten in het programma waar critici op wijzen.

TGI Fridays

Een ander pijnpunt is dat er opnieuw miljoenen dollars gingen naar partijen die ook andere financieringsmogelijkheden hadden. Neem restaurantketen TGI Fridays, ontvanger van tussen de 5 en 10 miljoen dollar. Die is eigendom van private equity-firma TriArtisan Capital en zou oorspronkelijk nog naar de beurs gaan. Dat plan werd afgeblazen vanwege de crisis en de keten moest vrijwel alle restaurants sluiten. Dat zal allicht voor een kelderende omzet gezorgd hebben, maar een voorwaarde voor het verkrijgen van een PPP-lening is dat er geen of weinig andere financieringsmogelijkheden zijn.

TGI Friday’s is een voorbeeld, maar er zijn er meer. Nu, en eerder dit jaar ook al. Toen de PPP-leningen in april voor het eerst opengesteld werden, rezen er al vragen over een aantal van de begunstigden. Onder hen Shake Shack, een andere restaurantketen. Die kreeg 10 miljoen dollar, dat het uiteindelijk onder enorme publieke druk heeft terugbetaald. In totaal werd 30 miljoen dollar aan leningen terugbetaald, maakte de SBA deze week bekend.

Ongelijkheid versterkt

De leningen/giften aan grote restaurantsketens en bedrijven van miljardairs als Kanye West zijn uitzonderingen, zei SBA-directeur Jovita Carranza donderdag tegen Fox News. In datzelfde interview zei Carranza dat er ‘geen federale gelden naar bedrijven zullen gaan die niet passen bij dit specifieke plan’.

Daarom wordt het nu juist als zo merkwaardig gezien dat grote restaurantketens ook aanspraak konden maken op de lening. Die hebben doorgaans immers veel meer dan 500 werknemers. Zo liet een woordvoerder van P.F. Changs aan The Washington Postweten dat het bedrijf door de lening ‘meer dan 12.000 werknemers in dienst kon houden’.

Daar is op zich niets mis mee, maar er is steeds meer kritiek op het feit dat de coronacrisis de ongelijkheid in de VS alleen maar verder geholpen heeft. Het beste voorbeeld is misschien wel dat mensen als Amazon-baas Jeff Bezos miljarden rijker werden, terwijl de werkloosheid tot ongekende hoogten steeg. Het is nog maar afwachten of al die nieuwe werklozen over een paar weken nog een uitkering van enige waarde kunnen krijgen. Dan loopt immers de toelage van 600 euro per week af die de federale overheid in april bovenop de reguliere werkloosheidsuitkeringen toekende.

Niet geschikt voor kleine bedrijven

Voor grote bedrijven als TGI Fridays of Five Guys waren er hoogstwaarschijnlijk ook andere financieringsmogelijkheden. Ondertussen lijken de écht kleine bedrijven in veel mindere mate aanspraak gemaakt te hebben op de PPP-leningen. Dat komt deels door hoe de leningen werden verstrekt: via commerciële banken. Des te kleiner het bedrijf, des te kleiner de kans dat ze een bestaande relatie met een bank hebben die een PPP-lening kan verstrekken. Dat geldt des te meer voor bedrijven van mensen van kleur. In mei had reeds 41 procent van de kleine bedrijven met zwarte eigenaren permanent de deuren moeten sleuten, tegen 17 procent van bedrijven met een witte eigenaar. Critici zijn bang dat de SBA te weinig moeite heeft gedaan de leningen te verstrekken aan die bedrijven die het het hardst nodig hadden.

Daarnaast is het moeilijker voor kleine bedrijven om de lening in een gift omgezet te krijgen. Voor veel van de bedrijven die minder dan 20 werknemers hebben (wat geldt voor 89 procent van de Amerikaanse kleine bedrijven) is het lastig om 60 procent van de lening aan de loonlijst uit te geven. Zaken als huur en elektriciteit zijn voor hen vaak een relatief grote kostenpost.

Ik gok dat er niet heel streng werd gekeken naar hoeveel geredde banen de bedrijven opgaven bij de aanvraag.

Philip Mattera

51 miljoen?

Bovendien is het nog maar de vraag of er echt 51 miljoen banen gered zijn met het programma, zegt Philip Mattera van de non-profit Good Jobs First tegen Reuters. ‘Ik gok dat er niet heel streng werd gekeken naar hoeveel geredde banen de bedrijven opgaven bij de aanvraag.’ Een belangrijk waarschuwingsteken is volgens Mattera dat 3.728 bedrijven in de aanvraag aangaven dat ze exact 500 banen zouden redden met de lening.

Tenslotte zijn de data die afgelopen week werden vrijgegeven gebaseerd op goedgekeurde leningen, maar niet op uitgekeerde leningen. Die 51 geredde banen is dus een belofte, maar pas over een paar maanden, als de ontvangers van leningen moeten bewijzen dat ze 60 procent aan de loonlijst hebben uitgegeven, wordt duidelijk of die beloften ook zijn waargemaakt.

Partner Content